Katalog

Agnieszka Krusicka
Język niemiecki, Ankiety

Znaczenie i cel kontroli na zajęciach języka obcego

- n +

Znaczenie i cel kontroli na zajęciach języka obcego

Po wprowadzeniu przez nauczyciela nowego materiału i opracowaniu go na zajęciach musi on sprawdzić, czy jego uczniowie wszystko zrozumieli, czy to, czego się nauczyli potrafią zastosować w praktyce. Kontrola zajmuje szczególnie ważne miejsce w dydaktyce języków obcych, należy do najważniejszych czynności na zajęciach języka obcego i jest nieodzownym warunkiem sukcesu. Konieczność planowanej kontroli wynika stąd, że sprawności językowe mogą być rozwijane tylko wtedy efektywnie, gdy stopień ich opanowania jest obiektywnie, dokładnie i regularnie określany.

Spośród różnych funkcji określania postępów na zajęciach języka obcego najważniejszą wydaje się być ta, która służy informacji uczniów o ich poziomie osiągnięć oraz jest informacją dla nauczyciela o sukcesie jego zajęć. Nauczyciel może tylko wtedy efektywnie kierować procesem uczenia, wspierać proces uczenia się swoich uczniów, jeśli zna jego wyniki. Gdy w krótkich odstępach czasu, na przykład na końcu każdej lekcji sprawdza, w jakim stopniu jego uczniowie opanowali materiał nauczania, ma dobre podstawy do planowania kolejnych kroków w procesie dydaktycznym.

Dla uczniów kontrola to nic miłego, właśnie tej czynności na zajęciach nie lubią najbardziej, co może stwierdzić każdy, kto pamięta własne lata szkolne. Kontrola powoduje /przede wszystkim u uczniów/ stres, bóle żołądka lub inne fizyczne dolegliwości, jest jednak złem koniecznym, z którym trzeba się uporać. Dla uczniów dobrych sprawdzanie ich osiągnięć może być okazją do sprawdzenia siebie samego, do pokazania sobie i innym, że "jest się dobrym", tego, jak świetnie wszystko zostało zrozumiane i nauczone. Może więc służyć samoocenie, posiada też funkcję wychowawczą. Gdy uczniowie dokładnie wiedzą, co muszą nadrobić, a co jest już opanowane, mogą dalej efektywniej pracować.

Dzięki kontroli uczniowie zyskują przekonanie, że ich wiedza i umiejętności są regularnie sprawdzane, co powoduje systematyczne przygotowywanie się do zajęć. Uczniowie uczą się dzięki kontroli również poważnego podejścia do swej indywidualnej pracy i nie faworyzowania tylko niektórych ze sprawności językowych na zasadzie: "Mój nauczyciel robi często dyktanda, będę się więc uczył tylko ortografii."

Przekonanie o tym, że kontrola jest systematyczna i częsta, w połączeniu z chęcią otrzymania dobrej oceny zwiększa też motywację uczącego się, co na zajęciach języka obcego ma duże znaczenie. Ale tutaj nauczyciel musi być ostrożny, ponieważ są uczniowie, którzy wprawdzie chcą uczyć się języka obcego, ale którzy nie są tak zdolni jak pozostali i potrzebują więcej czasu, aby wszystko zrozumieć. Złe stopnie mogą spowodować, że nabędą przekonania, iż nigdy nie będą w stanie nauczyć się języka, stracą motywację / "i tak dostanę jedynkę" / i faktycznie w rzeczywistości ciężko będzie nauczyć ich języka obcego. Z drugiej strony przy ciągle dobrych wynikach istnieje ryzyko, że mimo swojego bardzo motywującego działania dobre stopnie spowodują "spoczęcie na laurach". Tak więc podczas oceny swoich uczniów nauczyciel musi postępować bardzo ostrożnie i przemyślanie.

Bardzo ważna jest też diagnostyczna funkcja kontroli tzn. nauczyciel może stwierdzić poprzez sprawdzenie tego, co nauczyli się uczniowie, jaki poziom reprezentują, jak materiał został opanowany, które elementy zostały "zakodowane" bardziej, które mniej. Może to zrobić u każdego ucznia oddzielnie lub w całej grupie, stąd tą funkcję kontroli dzieli się na grupową i indywidualną. Diagnoza indywidualna ma w dalszym procesie uczenia i nauczania ogromne, zarówno wychowawcze jak i metodyczne znaczenie. Nauczyciel może uczniowi pokazać, co pozostało jeszcze do nauczenia, co należy powtórzyć, aby uzupełnić braki i uniknąć złej oceny semestralnej. To bardzo korzystne dla ucznia, który zupełnie inaczej podchodzi do swoich niepowodzeń w nauce, kiedy wie, skąd one wynikają i jak je przezwyciężyć. Jest to rodzaj sprzężenia zwrotnego między uczniem i nauczycielem.

Diagnoza grupowa jest sprzężeniem zwrotnym między klasą a nauczycielem. Ponieważ, jeśli nauczyciel zauważy, że większość z grupy uczących się popełnia błąd w tym samym momencie, oznacza to, iż powinien on w jakiś sposób zmodyfikować swój plan nauczania, że powinien powtórnie coś wyjaśnić i przećwiczyć ze swoimi uczniami. Diagnoza grupowa może świadczyć też o tym, że danemu problemowi językowemu poświęcono zbyt mało czasu.

Kontrola (niezależnie od tego, w jakim momencie zajęć się odbywa) pozwala nauczycielowi uzyskać nie tylko dokładne informacje na temat oceny, ale również daje mu informacje o tym, czy jego praca jest poprawna. Dzięki kontroli nauczyciel sam może natychmiast korygować swoje własne błędy. Daje mu ona również możliwie obiektywny obraz osiągnięć jego uczniów.

Inny powód kontroli polega na tym, że nauczyciel jest zobligowany do posiadania wyników swojej pracy "na papierze", musi stosować się do rozporządzeń swoich zwierzchników i innych osób (rodzice, przyszli pracodawcy), które są zainteresowane poziomem osiągnięć językowych.

Jak wcześniej wspomniałam kontrola powoduje stres. Nie jest też jednak niczym miłym dla nauczyciela, choć uczniowie myślą odwrotnie. Często słyszy się od nauczycieli, że kontrolowanie to najtrudniejszy i najmniej miły moment każdych zajęć, niezależnie od tego, czy jest to kontrola ustna, czy pisemna. Takie stwierdzenie ma wiele przyczyn, np. ciągły brak czasu, który związany jest ze zbyt dużą partią materiału, który należy wprowadzić na danej lekcji. Klasówki lub odpowiedzi ustne jeszcze bardziej skracają ten, i tak ograniczony czas. Innym powodem, z którego nauczyciele nie lubią kontroli jest problem z dyscypliną podczas oceniania indywidualnego. Najczęściej jest tak, że tylko jedna osoba zaangażowana jest w tę czynność, inni uczniowie słuchają / i to nie zawsze / i nie biorą w niej udziału w żadnej formie. Są dla nauczyciela, który koncentruje się na ocenieniu jednej osoby dodatkowym problemem.

Każdy nauczyciel jest świadomy tego, że oceny, które wystawia się w czasie semestru za odpowiedź ustną, czy pisemną nie są reprezentatywne. Rzadko obejmują one większą część materiału, są raczej stawiane za to, co "przerabia się teraz" na zajęciach. Również indywidualna ocena ucznia nie jest reprezentatywna, ponieważ wpływ na nią ma wiele czynników. Wydają się one błahe i niezbyt ważne, ale ktoś, kto uważnie obserwowałby zajęcia i proces uczenia się stwierdziłby, że istotnie czynniki te są rzeczywiście i mają zły wpływ na ocenę. Do tych czynników należą np. samopoczucie nauczyciela, mimo, że zdaje on sobie sprawę z istnienia tego faktora o świadomie chce ograniczyć jego wpływ na swoją pracę, to pojawienie się tego zjawiska na zajęciach jest naturalne i prawie niemożliwe do całkowitego zlikwidowania. Podobnie jest również z nastawieniem nauczyciela do poszczególnych uczniów. Jeśli dany uczeń uchodzi u nauczyciela za dobrego i popełnia błąd, mówi się, że się pomylił, przejęzyczył itd. Jeśli to samo zrobi uczeń gorszy powodem jest oczywiście lenistwo, brak systematyczności, po prostu nie nauczył się.

Brak obiektywizmu widać też przy odpowiedziach ustnych. Ocena, którą nauczyciel stawia ma prawie zawsze związek z poziomem odpowiedzi wszystkich pytanych w tym dniu osób.

To tylko kilka z czynników, które utrudniają kontrolę, ale niestety pojawiają się ciągle na zajęciach.

Należy pamiętać o tym, że kontrola ma ścisły związek z celami edukacyjnymi. Nauczyciel musi postawić sobie sam pytanie, jakie cele ma podczas planowania swoich zajęć i co chce, zgodnie z tymi celami sprawdzić. Trzeba też szukać najbardziej obiektywnej metody, która umożliwi zarówno uczniowi, jak i nauczycielowi uzyskać reprezentatywny wynik ich pracy.

Opracowanie: Agnieszka Krusicka

Wyświetleń: 2396


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.