PROGRAM MODUŁU

ZAJĘCIA DYDAKTYCZNO-WYRÓWNAWCZE
DLA KLASY III - IV



Realizowany w ramach projektu

„ Równy start w przyszłość- wyrównywanie szans edukacyjnych w Rybniku”





AUTOR: TERESA ZIELONKA
SPIS TREŚCI
WPROWADZENIE str. 2
1 Założenia organizacyjne Modułu str. 4
1.1 Cele Modułu str. 4
1.2 Organizacja Modułu str. 4
1.3 Uwagi dotyczące realizacji str. 4
1.4 Kadra prowadząca str. 4
1.5 Grupa docelowa str. 4
1.6 Warunki ukończenia Modułu str. 4
1.7 Dokumentacja Modułu str. 4
1.8 Zasady weryfikacji str. 4
2 Założenia programowe Modułu str. 5
2.1 Plan Modułu str. 5
2.1.1 Standardy wymagań w stosunku do jednostki modułowej str. 5

2.1.2 Liczba godzin przypadająca na jednostkę modułową str. 8

2.1.3 Szczegółowe cele jednostki modułowej str. 8

2.1.4 Treści kształcenia jednostki modułowej str. 10

2.1.5 Środki dydaktyczne str. 11

2.1.6 Organizacja zajęć str. 12

2.1.7 Nabyte umiejętności str. 12

BIBLIOGRAFIA str. 13
ZAŁĄCZNIKI str. 14


WPROWADZENIE

Podstawowym zadaniem edukacji szkolnej jest wyposażenie uczniów w umiejętności prawidłowego czytania, pisania i liczenia. Są to umiejętności bardzo ważne, bo w dużej mierze decydują o sukcesach lub niepowodzeniach szkolnych w klasach następnych. Możliwości opanowania tych podstawowych czynności nie są jednakowe dla wszystkich dzieci i zależą od wielu czynników.
Do najważniejszych przyczyn powodujących trudności należą: obniżona sprawność intelektualna, przewlekłe schorzenia, zaburzenia wzroku i słuchu, zaburzenia mowy, a także zła sytuacja rodzinna, brak pozytywnej motywacji do nauki, brak pełnej dojrzałości szkolnej a w szczególnych przypadkach – zaburzenia funkcji percepcyjno- motorycznych.
Aby przezwyciężyć trudności w nauce czytania, pisania i liczenia należy prowadzić ćwiczenia usprawniające funkcję analizatora słuchu i wzroku, oraz gry i zabawy sprzyjające rozwojowi dojrzałości operacyjnej.
Celem zajęć wyrównawczych jest właśnie likwidacja ,,luk’’ w wiadomościach i umiejętnościach niektórych uczniów, wynikających z deficytów rozwojowych, słabszej predyspozycji psychofizycznej i intelektualnej dziecka do nauki, złych stanów samopoczucia. Celem jest również podnoszenie sprawności językowej uczniów, czyli zdobywanie przez ucznia praktycznej umiejętności swobodnego i skutecznego posługiwania się językiem w mowie i piśmie. Głównie należy zadbać o właściwe stosowanie słownictwa, związków frazeologicznych, synonimów oraz o poprawne budowanie zdań, przemyślane komponowanie całego tekstu, poprawną ortografię i interpunkcję, o umiejętność odpowiedniego formułowania myśli w zależności od sytuacji komunikacyjnej
Zadaniem tego programu będzie właśnie znalezienie takiej metody pracy z uczniem, by optymalnie wykorzystać jego możliwości intelektualne i sposoby przyswajana wiedzy oraz by umożliwić mu równy start w przyszłość.
Mottem niech będą słowa J. Korczaka:
„Mów dziecku, że jest dobre, że może, że potrafi”.

















1. Założenia organizacyjne Modułu

1.1.Cele Modułu

Celem modułu jest wyrównanie braków w rozwoju psychomotorycznym dziecka oraz opanowanie przez nie podstawowych umiejętności umożliwiających dalszą naukę w szkole, tzn. czytania, pisania, liczenia, wypowiadania się oraz rozbudzanie wiary w możliwość pokonywania istniejących trudności

1.2. Organizacja Modułu

Program jest skierowany do uczniów klasy III od marca do czerwca 2007 i do tych samych uczniów w kl. IV od września do lutego. Zajęcia będą się odbywać raz w tygodniu: czwartek godz.12.50 – 13.35. Będą prowadzone w grupie liczącej 6 osób.


1.3.Uwagi dotyczące realizacji

W trakcie realizacji projektu dopuszcza się zmiany w treści wynikające z potrzeb danego zespołu na poszerzenie wiedzy i umiejętności z określonego obszaru, a także z aktywności uczestników zajęć.

1.4.Kadra prowadząca

Zajęcia będą prowadzone przez mgr Teresę Zielonka – nauczycielkę nauczania zintegrowanego w Szkole Podstawowej nr 12 w Rybniku.

1.5.Grupa docelowa

Program skierowany jest do uczniów klasy III i IV.

1.6.Warunki ukończenia

Warunkiem ukończenia modułu będzie 80% frekwencja na zajęciach, opanowanie
umiejętności stawianych w programie w stopniu wyższym niż na początku.

1.7.Dokumentacja Modułu

Dokumentację stanowi dziennik zajęć i lista obecności uczestników.

1.8.Zasady weryfikacji

Ocenie i kontroli służyć będą testy sprawdzające opanowanie podstawowych wiadomości i umiejętności, karty pracy ucznia.




2. Założenia programowe Modułu

1.1. Plan Modułu

Edukacja polonistyczna:

Lp Jednostka modułowa Liczba godzin zajęć ogółem
1. Czytanie i opowiadanie ulubionych bajek i baśni. 4
2. Ortografia na wesoło. 3
3. Wyszukiwanie rzeczowników, czasowników, przymiotników i liczebników w tekście. 2
4. Ciche czytanie ze zrozumieniem. 3
5. Wypowiadanie się w postaci opowiadania, opisu, sprawozdania. 3
6. Posługiwanie się słownikami. 3

Edukacja matematyczna:

Lp Jednostka modułowa Liczba godzin zajęć ogółem
1. Zapisywanie liczb za pomocą cyfr. 2
2. Rachunek pamięciowy. 3
3. Dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie liczb w zakresie 1000. 4
4. Czas kalendarzowy i czasowy. 2
5. Obliczanie obwodu wielokątów. 2
6. Rozwiązywanie zadań tekstowych. 4


2.1.1. Standardy wymagań w stosunku do jednostki modułowej

Edukacja polonistyczna:

Czytanie i opowiadanie ulubionych baśni:

- czytanie głośne, płynne, wyraziste, respektowanie znaków przestankowych i właściwej intonacji
- uważne słuchanie czytanych tekstów
- czytanie z podziałem na role oddając nastrój i przeżycia bohaterów
- kształtowanie umiejętności wypowiadania się na temat czytanych tekstów
- rozumienie czytanego tekstu
- odpowiadanie na pytania związane z tekstem
- napisanie testu opartego na czytaniu ze zrozumieniem

Ortografia na wesoło:

- przypomnienie zasad ortografii i interpunkcji
- respektowanie zasad ortografii dotyczących pisowni wyrazów ze spółgłoskami miękkimi; wielkiej litery na początku zdania, w imionach, nazwach, tytułach; wyrazów z ó wymiennym, niewymiennym, w zakończeniu –ów; najczęściej spotykanych wyrazów z h, rz i ż; wyrazów z zanikiem dźwięczności spółgłosek wyrazów z –ą, -ę; nie z czasownikami; skrót, np. ul., nr.
- uatrakcyjnienie nauczania ortografii


Wyszukiwanie rzeczowników, czasowników, przymiotników i liczebników w tekście:

- umiejętność dzielenia wyrazu na sylaby
- wyodrębnianie wyrazów w zdaniu
- rozpoznawanie rzeczowników, czasowników, przymiotników, liczebników
- określenie liczby i rodzaju rzeczowników i przymiotników; liczby, rodzaju i czasu czasowników

Ciche czytanie ze zrozumieniem:
- czytanie ciche tekstów z podręcznika, lektur, czasopism dziecięcych
- rozumienie czytanego cicho tekstu

Wypowiadanie się w postaci opowiadania, opisu, sprawozdania:

- bogacenie słownictwa, gromadzenie słów potrzebnych przy tworzeniu różnych typów wypowiedzi
- redagowanie planu w formie równoważników zdania
- zapisywanie dialogu
- rozpoznawanie ptaków na postawie ich opisów
- redagowanie sprawozdania z wycieczki, zaproszenia, ogłoszenia, listu

Posługiwanie się słownikami:

- znajomość alfabetu
- wykorzystywanie źródła informacji i posługiwanie się nimi
- umiejętne korzystanie z różnych źródeł informacji np. podręcznika, słowników, encyklopedii

Edukacja matematyczna:


Zapisywanie liczb za pomocą cyfr:

- wymawianie i pisownia liczebników
- rozumienie liczby w różnych jej aspektach
- zapisywanie słowne i za pomocą cyfr liczb w zakresie 1000
- porównywanie liczb

Rachunek pamięciowy:

- dodawanie i odejmowanie
- utrwalanie tabliczki mnożenia
- doskonalenie rachunku pamięciowego w zakresie czterech działań arytmetycznych
- doskonalenie umiejętności matematycznych

Dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie liczb w zakresie 1000:

- dodawanie i odejmowanie liczb w zakresie 1000 bez przekroczenia i z przekroczeniem progu dziesiątkowego
- mnożenie i dzielenie liczb w zakresie 1000
- znajomość terminów: suma, różnica, iloraz, iloczyn
- stosowanie własności działań matematycznych oraz przestrzeganie kolejności wykonywania działań
- pisemne dodawanie i odejmowanie liczby w zakresie 1000
- pisemne mnożenie i dzielenie liczb w zakresie 1000

Czas kalendarzowy i czasowy:

- utrwalanie nazw miesięcy
- określanie czasu kalendarzowego i zegarowego
- odczytywanie godzin i minut na zegarze

Obliczanie obwodu wielokątów:

- rozpoznawanie płaskich figury geometrycznych
- obliczanie długości łamanych
- obliczanie obwodów trójkątów, prostokątów, kwadratów i wielokątów

Rozwiązywanie zadań tekstowych:

- rozwiązywanie problemów teoretycznych i praktycznych zawartych w zadaniach tekstowych prostych
- rozwiązywanie problemów teoretycznych i praktycznych zawartych w zadaniach tekstowych złożonych.









2.1.2. Liczba godzin przypadająca na jednostkę modułową


Edukacja polonistyczna:


Lp Jednostka modułowa Liczba godzin zajęć ogółem
1. Czytanie i opowiadanie ulubionych bajek i baśni. 4
2. Ortografia na wesoło. 3
3. Wyszukiwanie rzeczowników, czasowników, przymiotników i liczebników w tekście. 2
4. Ciche czytanie ze zrozumieniem. 3
5. Wypowiadanie się w postaci opowiadania, opisu, sprawozdania. 3
6. Posługiwanie się słownikami. 3


Edukacja matematyczna:

Lp Jednostka modułowa Liczba godzin zajęć ogółem
1. Zapisywanie liczb za pomocą cyfr. 2
2. Rachunek pamięciowy. 3
3. Dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie liczb w zakresie 1000. 4
4. Czas kalendarzowy i czasowy. 2
5. Obliczanie obwodu wielokątów. 2
6. Rozwiązywanie zadań tekstowych. 4


2.1.3. Szczegółowe cele jednostki modułowej.

Edukacja polonistyczna:

1. Uczeń potrafi
- poprawnie przeczytać tekst
- odpowiedzieć na pytania dotyczące tekstu

2. Uczeń potrafi:
- zastosować w praktyce poznane zasady ortografii
- rozwiązać rebusy, krzyżówki ortograficzne
- wyjaśnić trudności ortograficzne
- korzystać ze słownika ortograficznego

3. Uczeń potrafi:
- wyszukać rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki i liczebniki w tekście
- umiejętnie dzielić wyrazy na sylaby
- wyodrębnić wyrazy w zdaniu
- określić liczbę i rodzaj rzeczowników i przymiotników; liczbę, rodzaj i czas czasowników

4. Uczeń potrafi:
- odpowiedzieć na pytania związane z treścią czytanego tekstu
- rozwiązać test z czytania ze zrozumieniem

5. Uczeń potrafi:
- redagować plan w formie równoważników zdania
- sam lub z pomocą nauczyciela napisać opowiadanie, opis, sprawozdanie
- zapisywać dialog
- prowadzić rozmowy na różne tematy

6. Uczeń potrafi:
- powiedzieć alfabet
- umiejętnie korzystać z różnych źródeł informacji np. podręcznika, słownika ortograficznego, encyklopedii, j. polskiego, wyrazów obcych, poprawnej polszczyzny
- wykorzystywać źródła informacji i posługiwać się nimi


Edukacja matematyczna:

1. Uczeń potrafi:
- zastosować pojęcie liczby naturalnej w aspekcie kardynalnym, porządkowym i miarowym

2. Uczeń potrafi:
- pamięciowo dodawać i odejmować
- powiedzieć tabliczkę mnożenia
- pamięciowo mnożyć i dzielić

3. Uczeń potrafi:
- dodawać i odejmować liczby w zakresie 1000 bez przekroczenia i z przekroczeniem progu dziesiątkowego (tabelki, grafy, drzewka, oś liczbowa)
- mnożyć i dzielić liczby w zakresie 1000 sposobem pisemnym
- obliczyć sumę, różnicę, iloraz i iloczyn
- posługiwać się kalkulatorem

4. Uczeń potrafi:
- wymienić nazwy miesięcy
- odczytać godziny i minuty na zegarze

5. Uczeń potrafi:
- obliczyć długość łamanych
- obliczyć obwody trójkątów, kwadratów, prostokątów, wielokątów
- kreślić kwadraty i prostokąty na papierze gładkim i w kratkę

6. Uczeń potrafi:
- wg. poznanego toku postępowania w czasie rozwiązać zadanie tekstowe
- rozwiązać zadanie tekstowe proste
- rozwiązać zadanie tekstowe złożone sam lub z pomocą nauczyciela
- ułożyć do ilustracji zadanie tekstowe i przekształcić go

2.1.4. Treści kształcenia jednostki modułowej.

Edukacja polonistyczna:

1. Czytanie i opowiadanie ulubionych baśni.
- Słuchanie tekstu literackiego
- Ustalanie kolejności wydarzeń w opowiadaniach
- Sporządzenie planu w formie równoważników zdań
- Opowiadanie treści baśni
- Rozwiązywanie zagadek
-

2. Ortografia na wesoło.
- Rozwiązywanie rebusów, krzyżówek
- Czytanie wierszy ortograficznych i analiza wyrazów z trudnościami ortograficznym
- Gra w scrable
- Ćwiczenia utrwalające pisownię wyrazów ze spółgłoskami miękkimi
- Wyszukiwanie w tekstach wyrazów z ó, rz, h, ą, ę
- Pisanie tekstów z trudnościami ortograficznymi z pamięci i ze słuchu
- Praca ze słownikiem ortograficznym


3. Wyszukiwanie rzeczowników, czasowników, przymiotników i liczebników tekście.
- Rozpoznawanie w zdaniach: rzeczowników, czasowników i przymiotników
- Dopisywanie liczby pojedynczej i mnogiej do rzeczowników, czasowników, przymiotników

4. Ciche czytanie ze zrozumieniem.
- Czytanie tekstów z czasopism dziecięcych

5. Wypowiadanie się w postaci opowiadania, opisu, sprawozdania, listu
- Pisanie listów
- Ćwiczenia w przepisywaniu tekstów
- Samodzielne pisanie opowiadania

6. Posługiwanie się słownikami.
- Układanie wyrazów w kolejności alfabetycznej
- Korzystanie ze słowniczka ortograficznego – zasady, ciekawe słówka, konkurs na szybkie wyszukiwanie wyrazów


Edukacja matematyczna:

1. Zapisywanie liczb za pomocą cyfr.
- Uzupełnianie tabel

2. Rachunek pamięciowy.
- Wykorzystanie milczka
- Pamięciowe dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie liczb
- Mnożenie i dzielenie liczb w zakresie 100
- Rozwiązywanie zadań matematycznych z kolejnością wykonywania zadań

3. Dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie liczb w zakresie 1000.
- dodawanie i odejmowanie liczby w zakresie 1000 bez przekroczenia i z przekroczeniem progu dziesiątkowego (tabelki, grafy, drzewka, oś liczbowa)
- mnożenie i dzielenie liczb w zakresie 1000 sposobem pisemnym
- obliczanie sumy, różnicy, ilorazu i iloczynu
- posługiwanie się kalkulatorem, korzystanie z jego pamięci
-


4. Czas kalendarzowy i czasowy.
- odczytywanie godzin na zegarze
- odczytywanie wskazań termometru
- wykonanie kalendarza


5. Obliczanie obwodu wielokątów.
- kreślenie odcinków prostopadłych i równoległych
- kreślenie kwadratów i prostokątów na papierze gładkim i w kratkę
-

6. Rozwiązywanie zadań tekstowych.
- układanie i rozwiązywanie równań
- rozwiązywanie prostych zadań tekstowych
- rozwiązywanie zadań rożnych


2.1.5.Środki dydaktyczne

Do realizacji powyższych celów zostaną zastosowane następujące środki dydaktyczne: ilustracje, plansze z pisownią trudnych wyrazów, scrable, słowniki, podręcznik, karty pracy, zeszyty uczniowskie, testy do czytania ze zrozumieniem, podręczniki, rebusy, krzyżówki ortograficzne, czasopisma dla dzieci, kalkulatory, milczki, figury geometryczne, przybory do kreślenia, zegar, kalendarz, zabawy i gry edukacyjne,


2.1.6. Organizacja zajęć

Stosowaną formą pracy będą zajęcia w grupie 6 osobowej. Podczas pracy będę stosowała różnorodne metody, tradycyjne, takie jak pokaz, obserwację, rozmowę, pracę z tekstem i przede wszystkim aktywne, dotyczące praktycznej działalności dziecka, twórczej ekspresji, oraz uczenia się przez doświadczenie. Wychodząc naprzeciw naturalnej skłonności dziecka do zabawy planuję zastosowanie różnego rodzaju gier, zabaw, krzyżówek, rebusów itp.
Właściwie dobrane do zadań metody, formy i pomoce pozwolą na osiągnięcie założonych celów.


2.1.7. Nabyte umiejętności

Po zakończeniu programu uczeń:
- potrafi słuchać ze zrozumieniem
- czyta samodzielnie tekst i potrafi odpowiedzieć na pytania z nim związane
- ma większą świadomość poprawnego wypowiadania się w mowie i w piśmie
- przestrzega poprawności ortograficznej w zakresie poznanych zasad ortograficznych
- rozpoznaje części mowy: rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki, liczebniki
- zna słowniki i potrafi się nimi posługiwać
- sprawnie posługuje się formami wypowiedzi
- poprawnie zapisuje przeprowadzone obliczenia
- zna obliczenia zegarowe i kalendarzowe




















BIBLIOGRAFIA:

1. Edukacyjne portale internetowe.
2. I. Czajkowska – „Zajęcia korekcyjno – kompensacyjne w szkole”.
3. A. Smoleńska – „Ćwiczenia wyrównawcze w zakresie czytania i pisania”.
4. B. Postolska – „Matematyka inaczej”
5. J. Mickiewicz – „Ćwiczenia ułatwiające naukę czytania i pisania : dla uczniów klas młodszych”.
6. T. Gąsowska, Z. Pietrzak- Stępkowska „Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu” WSiP, Warszawa 1994r.
7. E. Gruszczyk-Kolczyńska – „Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki”.
8. E. Gruszczyk-Kolczyńska., K. Dobosz, E. Zielińska. ,,Jak nauczyć dzieci sztuki konstruowania gier?” WSiP, Warszawa 1996.
9. W. Hemmerling. ,,Zabawy w nauczaniu początkowym”, WSiP, Warszawa 1990.
10. E. Talarczyk ,,Zbiór gier i zabaw matematycznych dla kl. I - III”, ODN, Białystok 1985.
11. Toll. B ,,Gry i zabawy dydaktyczne”, WOM, Częstochowa 1997
12. E. Owsińska, Z. Staniszewska: Wesoły świat ortografii. Poznań
13. M. I. Kwiecień, Uczę się ortografii. Warszawa 1995.
14. F. Nowak, Książka do nauczania ortografii dla klasy IV. Bydgoszcz
1992.

























ZAŁĄCZNIKI


Gramatyka

1.Przeczytaj tekst i podkreśl w nim wszystkie czasowniki.

Nasza klasa była na wycieczce w Wigierskim Parku Narodowym.
Zwiedziliśmy muzeum, w którym znajdują się eksponaty wielu gatunków
zwierząt: ssaków, ptaków, ryb, owadów. Wędrowaliśmy również drewnianym
pomostem wśród krzewów i wysokich drzew. Widzieliśmy roślinność
bagienną. Wiemy, że wszystkie zwierzęta i rośliny, które występują w
Wigierskim Parku Narodowym są pod ochroną.

2. Wypisz z tekstu 6 rzeczowników: .......................................................................................
................................................................................................................................................
3. Wypisz z tekstu 4 przymiotniki: ..........................................................................................
................................................................................................................................................
4. Napisz podane wyrazy w liczbie pojedynczej:
jeziora - ................................................................................................................................................
suchary - ................................................................................................................................
rosiczki okrągłolistne - ............................................................................................................
grądy - ...................................................................................................................................

5. Napisz, jaki to rodzaj:
dąb -........................................................................................................................................
czapla siwa - ..........................................................................................................................
bagno - ...................................................................................................................................
bóbr - .....................................................................................................................................

6. Napisz, jaki to czas:
zwiedzamy - ................................................................................................................................................
opowiadał - .............................................................................................................................
pojedziemy .............................................................................................................................
widzieliśmy - ..........................................................................................................................

7. Utwórz wyrazy pokrewne do wyrazu ,,las'':
...............................................................................................................................................

8. Postopniuj przymiotniki:
mały - ........................ , ........................................
dobry -............................. , ....................................
zły - ............................... , .....................................




Ortografia

Droga Asiu!
Przesyłam Ci pozdrowienia z Krakowa. Jestem tu na wycieczce z moją klasą. Zwiedziłam już Wawel, Kościół Mariacki i Sukiennice. Byłam pod pomnikiem Adama Mickiewicza. Wszystkie te obiekty możesz zobaczyć na odwrocie tej kartki. Warto było tu przyjechać i zobaczyć wszystko na własne oczy. Po obiedzie idziemy na spotkanie z uczniami IV klasy Szkoły Podstawowej nr 1 w Krakowie. Gdy się zobaczymy, opowiem Ci więcej o wycieczce. Pozdrawiam Ciebie i Twoją rodzinę. Marysia


Jej małe ręce całkiem zamarzły z tego chłodu. Żeby tak wyciągnąć jedną zapałkę z wiązki, potrzeć ją o ścianę i tylko ogrzać paluszki. Wyciągnęła jedną i trzask, jak się iskrzy. Dziewczynce zdawało się, że siedzi przed wielkim, żelaznym piecem o mosiężnych drzwiczkach. Ogień palił się w nim i grzał tak przyjemnie. Dziewczynka wyciągnęła przed siebie nóżki, aby je także rozgrzać.


dążyć, dorożka, krużganek, krzyżyk, najróżniejszy, niezależny, oręż, ponieważ, małolitrażowy, rozłożysty, pożółkły, trawożerny, uniemożliwić, użyźnić, ważny, różnica, żądło, żołnierz, żwir, krzyżacki, żłobić, młodzież, żywić, używka, żeby, uciążliwy, któż, pomoże, Giżycko;


Jurek dużo mówił wujkowi o pieszej wędrówce, jaką odbył z kolegami. Trasa wędrówki wiodła przez miejscowości: Brzózka, Wąwóz, Studzienka, Rów. Chłopcy zorganizowali zbiórkę i wyruszyli w drogę o ósmej rano, a wrócili o siódmej wieczorem. Wycieczka była ciekawa. Wybór trasy okazał się udany. Chłopcy umówili się, że powrócą na tę trasę w przyszłym roku.


Skowronek to znany w naszym kraju ptak. Przylatuje do nas z ciepłych krajów w lutym lub marcu i gości całe lato. Późną jesienią odlatuje od nas na południe. Pożywieniem skowronków są owady i nasiona chwastów. Z uwielbieniem na nie poluje. Dlatego skowronki są przez rolników i ogrodników uznawane za ptaki pożyteczne.


Hanka i Halina płaczą przy tarciu chrzanu. Mogą tego uniknąć, jeśli zechcą trzeć chrzan nad gorącą blachą kuchni. Wtedy ciepłe powietrze porwie parę z soku chrzanu do komina i ochroni oczy przed łzawieniem.


Znał dosyć dobrze Warszawę i nie robiło mu żadnej różnicy znaleźć się w jej zgiełku. Wieczór dopiero nadchodził. Niebieskie powietrze było pozłocone przedwcześnie zapalonymi światłami. Wesoły ruch na ulicy, olbrzymie, blade lampy na jasnym jeszcze niebie, purpurowe tramwaje, to wszystko było zasmucające.

Wyświetleń: 6846