Czynniki wpływające na koszty i znaczenie logistyki w przedsiębiorstwie

Koszty logistyczne to specyficzna kategoria kosztów przedsiębiorstwa, spowodowana planowaniem, organizowaniem, realizacją i kontrolą procesów logistycznych. Ścisłe przypisanie kosztów systemom logistycznym umożliwia ich wyodrębnienie z globalnych kosztów przedsiębiorstwa.
Koszty logistyczne możemy podzielić według:
• przekroju rodzajowego kosztów:
o koszty materialne (amortyzacja, zużycie materiałów i energii, obce usługi materialne);
o koszty niematerialne (koszty pracy, usługi niematerialne, koszty zaangażowania kapitału obcego, wydatki z tytułu podatków i opłat);
o pozostałe koszty.
• faz przepływu:
o koszty fazy zaopatrzenia;
o koszty fazy produkcji;
o koszty fazy dystrybucji.
• podstawowych kompleksów logistyki:
o koszty przepływu fizycznego;
o koszty zapasów;
o koszty procesów informacyjnych.
• koszty ściśle logistyczne.
Definicja wg Cz. Skowronka mówi, że koszty logistyczne to: "wyrażone w pieniądzu zużycie pracy żywej, środków i przedmiotów pracy, wydatki finansowe oraz inne ujemne skutki zdarzeń nadzwyczajnych które są powodowane przepływem dóbr materialnych w przedsiębiorstwie i między przedsiębiorstwami, a także utrzymania zapasów .
Według kryterium zmienności możemy podzielić koszy na stałe i zmienne. Do kosztów stałych zalicza się m.in. koszty amortyzacji magazynów, środków transportu, wydatki pieniężne z tytułu podatków i opłat. Kosztami zmiennymi są koszty pracy, zaangażowani kapitału, zużycia materiałów i paliw. Podział ten umożliwia wskazanie na próg rentowności. Zatem istnieje możliwość ustalenia rodzaju i charakteru związku tych grup kosztów logistycznych z wynikami przedsiębiorstwa.
Biorąc pod uwagę kompleksowe ujecie kosztów logistycznych możemy wyróżnić następujące koncepcje:
• globalnych kosztów logistycznych, w której duże znaczenie ma założenie że wszystkie działania przedsiębiorstwa mają znaczenie w fizycznym przepływie i składowaniu surowców i materiałów do produkcji oraz wyrobów gotowych powinny być traktowane jako całość, a nie indywidualnie. Przy prowadzeniu szczegółowej oceny różnych faz logistyki wyróżnić można wiele rodzajów kosztów. Mogą to być np. koszty zaopatrzenia, produkcji czy dystrybucji. Analiza ta jednak musi odnosić się do całego procesu przepływu materiałów.
• W przypadku współzależności kosztów wpływ jednej pozycji na inne jest znacznie zróżnicowany. Specyfika przedsiębiorstwa lub tez charakter przepływu materiałów w łańcuchu logistycznym mogą wpływać na zależności miedzy poszczególnymi pozycjami kosztów. Korelacja ta wynika z faktu, że funkcje i czynności tworzące układ logistyczny nie mogą być rozpatrywane odrębnie.
Na całkowite koszty logistyki składają się m.in.:
• koszty planowania, sterowania i kontroli przepływów materiałów i towarów;
• koszty magazynowania;
• koszty transportu;
• koszty utrzymania i składowania zapasów;
• koszty przygotowania produktów do wysyłki i sprzedaży;
• koszty kształtowania przepływów informacyjnych i opracowania zleceń;
• koszty serwisu, obsługi logistycznej;
• koszty niesprawności;
• koszty w sferze zbytu (zaopatrzenia);
• koszty kształtowania zapasów;
• koszty zamawiania;
• koszty dostaw (odbioru i kontroli);
• koszty pakowania i sortowania;
• koszty informacji;
• koszty zarządzania i organizacji;
• koszty usług świadczonym nabywcom.
Wzór na koszty całkowite w logistyce przedstawia się następująco:

Kc=Kpf+Kzp+Kpi

gdzie:
• Kpf- suma kosztów fizycznego przepływu materiałów;
• Kzp- suma kosztów zapasów;
• Kpi- suma kosztów procesów informacyjnych.
Koszty logistyczne powstają w następujących fazach produkcji:
• pozyskiwanie materiałów, półproduktów i innych produktów od dostawców,
• magazynowania materiałów i odpadów technologicznych,
• transportu zewnętrznego i wewnątrzzakładowego,
• planowania produkcji, określające intensywność przepływu materiałów przez sferę produkcji,
• magazynowanie półproduktów
• magazynowanie wyrobów gotowych,
• przekazywania wyrobów gotowych odbiorcom .

Do czynników kształtujących wielkość kosztów logistyki należą:
a) Czynniki wewnętrznie:
- rozmiar działalności przedsiębiorstwa,
- stopień złożoności struktury asortymentowej i wynikającej stąd struktur złożoności zużywanych materiałów,
- stopień złożoności struktury produkcyjnej,
- stopień złożoności procesów fizycznego przepływu materiałów i produkcji nie zakończonej w przedsiębiorstwie,
- wielkość utrzymywanych zapasów itd.
b) Czynniki zewnętrzne
zaliczamy do nich przede wszystkim te elementy systemu zarządzania i funkcjonowania gospodarki, które kształtują pewne przejawy działania przedsiębiorstwa i mają wpływ na koszty. Zaliczamy do nich zwłaszcza:
- stopę oprocentowania kredytów, jako obcych kapitałów wykorzystywanych w finansowaniu zapasów,
- stopę podatku od nieruchomości,
- stawki podatku od środków transportowych,
- opłaty ekologiczne,
- poziom cen płaconych za zewnętrzne usługi logistyczne,
- stopa amortyzacji rzeczowych składników majątku trwałego,
Czynniki wpływające na koszty w poszczególnych fazach procesu logistycznego:
• Faza zaopatrzenia:
o wysokie koszty procesów zaopatrzenia;
o zamrożenie środków obrotowych poprzez wydłużony czas transportu;
o wysokie zapasy magazynowe;
o wysokie nakłady na transport;
o wysokie straty (ubytki) materiałowe;
o niedostateczne związki z dostawcami.
• Faza produkcji:
o długie czasy przepływów i niska rytmiczność dostaw;
o niedostateczne wyprzedzenie informacyjne procesów zaopatrzenia;
o niski poziom procesów TPM (transport, przeładunek, magazynowanie).
• Faza dystrybucji:
o wydłużone czasy dostaw;
o zła (niska) gotowość dostaw;
o niska pewność (niezawodność) dostaw;
o wysokie koszty procesu dystrybucji;
o zła jakość dostaw
W chwili obecnej logistyka staje się tą dziedziną działalności przedsiębiorstwa, która zmierza do integracji wielu funkcji, aby zapewnić optymalne kształtowanie łańcuchów zaopatrzeniowych od momentu pozyskania surowców, poprzez ich przerób, dystrybucję w różnych ogniwach, aż do ostatecznego nabywcy.
Do zasadniczych celów logistyki w przedsiębiorstwie zaliczamy:
- zmniejszenie zapasów,
- skrócenie czasu realizacji dostaw,
- eliminacja ogniw pośrednich,
- wysokie wykorzystanie infrastruktury, personelu,
- szybki, bezawaryjny przepływ informacji,
- poprawa poziomu obsługi klienta,
- usprawnienie procesu zarządzania obniżenie kosztów przepływu dóbr.
Zorientowana na zarządzanie, integracja wszystkich funkcji i procesów logistycznych nabiera podstawowego znaczenia, ponieważ warunkuje nie tylko efektywną reorganizację i modernizację przedsiębiorstw, lecz także otwiera nowe możliwości rozwiązywania problemów i wykorzystania potencjalnych efektów w działalności operacyjnej i strategicznej. Przedsiębiorstwa musza sobie uświadomić, że zintegrowane podejście do przepływu dóbr prowadzi zawsze do znacznej obniżki kosztów i zaangażowanego kapitału.
Znaczenie logistyki rośnie równolegle ze wzrostem konkurencji na rynku. Zjawisko to dotyka nie tylko wielkie koncerny, ale również średnie i małe przedsiębiorstwa. Z jednej strony rośnie bowiem liczba konkurentów na lokalnych rynkach, z drugiej zaś następuje powiększenie poszczególnych segmentów rynku. Znaczenie logistyki można również wyrazić w jej udziale w kosztach - średnio 11-15% wartości sprzedaży i 22-25% przyrostu wartości (wartości dodanej), jak również znacznym jej wpływie na poziom obsługi klienta.
Do realizacji funkcji logistyki - dostarczenie właściwego wyrobu w ustalonym terminie na odpowiednie miejsce i po minimalnych kosztach - przedsiębiorstwo musi w sposób zintegrowany zrównoważyć wszystkie nakłady i priorytety. Postępowanie takie zastąpić musi częstą w chwili obecnej suboptymalizację rozwiązywania problemów w obszarach poszczególnych funkcji. Muszą być przy tym brane pod uwagę nie tylko problemy równowagi pomiędzy wielkościami serii produkcyjnych a poziomem zapasów, ale również kształtowanie oferty wyrobów, ponieważ aspekty logistyczne w projektowaniu, produkcji, dystrybucji nowo wprowadzonych na rynek produktów są często w praktyce zbyt późno dostrzegalne Tak rozumiane docelowe łańcuchy logistyczne wymagają jednak ich zaprojektowania i wdrożenia oraz czasu na ich zbudowanie.
Obecnie w Polsce znajdujemy się na etapie szczególnego zainteresowania logistyką ze strony przedsiębiorstw, które w warunkach gospodarki rynkowej w tej właśnie dziedzinie swej działalności, widzą duże możliwości prowadzące do znacznego ograniczenia kosztów związanych z przepływem i magazynowaniem surowców, półproduktów i wyrobów gotowych. Należy dodać (co zostało stwierdzone w wielu znaczących przedsiębiorstwach w krajach wysoko rozwiniętych), że logistyka jest nie tylko szansą, ale wręcz wymogiem czasów, gdy procesy związane z wymianą towarową stają się coraz bardziej złożone, a konieczność dostosowania się do potrzeb i wymagań nabywców idzie w parze z przymusowym obniżeniem kosztów działalności, aby sprostać konkurencji na rynkach. Te właśnie problemy stawia sobie logistyka jako cele nadrzędne, które są i będą kluczem do przyszłego sukcesu przedsiębiorstw.
Znaczenie logistyki na współczesnym rynku wynika nie tylko ze szczególnej jej roli we wzroście wymiany towarowej i globalizacji gospodarki, lecz również z trendów przejawiających się w nowoczesnych strategiach działania przedsiębiorstw ukierunkowanych na zarządzanie całymi łańcuchami dostaw oraz nadrzędną rolę czasu we współczesnym gospodarowaniu. Wysoka jakość towarów i ich cena bardzo często przestają decydować o powodzeniu sprzedaży - decyduje czas i poziom obsługi. Dlatego rozwojowe przedsiębiorstwa zakładają skrócenie czasu przepływu towarów i informacji, a co się z tym wiąże redukcję kosztów, zwiększenie efektywności procesów, a przede wszystkim polepszenie poziomu obsługi klienta.


Bibliografia
1. M. Nowicka-Skowron: Efektywność systemów logistycznych, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2000,
2. B. Szałek: Logistyka. Wstęp do problematyki, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 1994.
3. Aneta Bocheńska: Koszty logistyczne, Encyklopedia zarządzania.

Wyświetleń: 0