Katalog

Aleksander Pożyczka, 2018-09-11
Radom

Edukacja dla bezpieczeństwa, Artykuły

UŻYCIE BRONI PALNEJ PRZEZ POLICJĘ

- n +



UŻYCIE BRONI PALNEJ PRZEZ POLICJĘ

Użycie broni palnej przez służby mundurowe, w tym również przez policję, reguluje ustawa o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej (dalej ubp) . Przez użycie broni palnej należy rozumieć oddanie strzału w kierunku osoby z zastosowaniem amunicji penetracyjnej .
Wśród broni palnej ustawodawca wymienił: broń bojową, myśliwską, sportową, gazową, alarmową i sygnałową; broń pneumatyczną; miotacze gazu obezwładniającego; narzędzia i urządzenia, których używanie może zagrażać życiu lub zdrowiu (broń białą w postaci – ostrzy ukrytych w przedmiotach niemających wyglądu broni, kastetów i nunczaków, pałek posiadających zakończenie z ciężkiego i twardego materiału lub zawierających wkładki z takiego materiału, pałek wykonanych z drewna lub innego ciężkiego i twardego materiału, imitujących kij bejsbolowy; broń cięciwową w postaci kusz, przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej) .
Zgodnie z treścią art. 5 ubp osoba uprawniona (np. policjant) do użycia, bądź też wykorzystania środków przymusu bezpośredniego (np. kajdanki, kaftan bezpieczeństwa, siatka obezwładniająca) lub broni palnej, może użyć środka przymusu bezpośredniego lub broni palnej wyłącznie w zakresie realizacji zadań ustawowych podmiotu, w którym pełni służbę albo w którym jest zatrudniona.
Broni palnej można użyć bądź ją wykorzystać wyłącznie wtedy, gdy użycie bądź wykorzystanie środków przymusu bezpośredniego okazało się niewystarczające do osiągnięcia celów tego użycia lub wykorzystania, albo też nie jest możliwe ze względu na okoliczności zdarzenia (art. 6.2. ubp).
Ustawodawca podkreślił, że zarówno środków przymusu bezpośredniego, jak i broni palnej używa się, bądź wykorzystuje, w sposób, który wyrządzi możliwie najmniejszą szkodę. Od użycia/wykorzystania środków przymusu bezpośredniego bądź broni palnej należy odstąpić, jeżeli cel ich użycia/wykorzystania został osiągnięty. Policjant powinien przy podjęciu decyzji o użyciu/wykorzystaniu broni palnej zawsze postępować ze szczególną rozwagą, a jej użycie traktować jako działanie ostateczne .
Broni palnej, zgodnie z treścią art. art. 45 ubp można użyć, jeżeli zaistnieje co najmniej jeden z poniższych przypadków:
1. konieczność odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na:
a) życie, zdrowie lub wolność uprawnionego lub innej osoby albo konieczność przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu,
b) ważne obiekty, urządzenia lub obszary albo konieczność przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu,
c) mienie, który stwarza jednocześnie bezpośrednie zagrożenie życia, zdrowia lub wolności uprawnionego lub innej osoby, albo konieczność przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu,
d) nienaruszalność granicy państwowej przez osobę, która wymusza przekroczenie granicy państwowej przy użyciu pojazdu, broni palnej lub innego niebezpiecznego przedmiotu,
e) bezpieczeństwo konwoju lub doprowadzenia;
2. konieczność przeciwstawienia się osobie:
a) niepodporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni, materiału wybuchowego lub innego niebezpiecznego przedmiotu, którego użycie może zagrozić życiu, zdrowiu lub wolności uprawnionego lub innej osoby,
b) która usiłuje bezprawnie odebrać broń palną uprawnionemu lub innej osobie uprawnionej do jej posiadania;
3. bezpośredni pościg za osobą, wobec której:
a) użycie broni palnej było dopuszczalne w przypadkach określonych w pkt 1 lit. a–d oraz pkt 2,
b) istnieje uzasadnione podejrzenie, że popełniła przestępstwo, o którym mowa w art. 115 § 20 (przestępstwo o charakterze terrorystycznym), art. 148 (zabójstwo), art. 156 § 1 (ciężkie uszkodzenie ciała), art. 163–165 (sprowadzenie katastrofy, sprowadzenie niebezpieczeństwa katastrofy, sprowadzenie niebezpieczeństwa powszechnego), art. 197 (zgwałcenie, doprowadzenie do innej czynności seksualnej), art. 252 (branie lub przetrzymywanie zakładnika) i art. 280–282 (rozbój, kradzież rozbójnicza, wymuszenie rozbójnicze) ustawy z Kodeks karny ;
4. konieczność:
a) ujęcia osoby:
 wobec której użycie broni palnej było dopuszczalne w przypadkach określonych w pkt 1 lit. a–d i pkt 2,
 wobec której istnieje uzasadnione podejrzenie, że popełniła przestępstwo, o którym mowa w powyższym pkt 3 b);
 dokonującej zamachu, o którym mowa w pkt 1 lit. d lub e,
 jeżeli schroniła się w miejscu trudno dostępnym, a z okoliczności zdarzenia wynika, że może użyć broni palnej lub innego niebezpiecznego przedmiotu,
b) ujęcia lub udaremnienia ucieczki osoby zatrzymanej, tymczasowo aresztowanej lub odbywającej karę pozbawienia wolności, jeżeli:
 ucieczka tej osoby stwarza zagrożenie życia lub zdrowia uprawnionego lub innej osoby,
 istnieje uzasadnione podejrzenie, że osoba ta może użyć materiałów wybuchowych, broni palnej lub innego niebezpiecznego przedmiotu,
 pozbawienie wolności nastąpiło w związku z uzasadnionym podejrzeniem lub stwierdzeniem popełnienia przestępstwa, o którym mowa w art. 115 § 20, art. 148, art. 156 § 1, art. 163–165, art. 197, art. 252 i art. 280–282 Kodeks karnego
c) ujęcia lub udaremnienia ucieczki osoby zatrzymanej, tymczasowo aresztowanej lub odbywającej karę pozbawienia wolności w związku z uzasadnionym podejrzeniem lub stwierdzeniem popełnienia lub przygotowania do popełnienia przestępstwa, o którym mowa w:
 art. 5 ust. 1 pkt 2 (szpiegostwo, terroryzm, bezprawne ujawnienie lub wykorzystanie informacji niejawnych i innych przestępstw godzących w bezpieczeństwo państwa, godzące w podstawy ekonomiczne państwa, korupcja osób pełniących funkcje publiczne, produkcja i obrót towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, nielegalne wytwarzanie, posiadanie i obrót bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi, bronią masowej zagłady oraz środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi, w obrocie międzynarodowym, przeciwko wymiarowi sprawiedliwości) ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu ,
 art. 2 ust. 1 pkt 1 (rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw przeciwko m.in.: działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne; finansowaniu partii politycznych jeżeli pozostają w związku z korupcją; zasadom rywalizacji sportowe; obrotowi lekami, środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobami medycznymi) ustawy o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym ,
 art. 5 ust. 1 pkt 1 (rozpoznawanie, zapobieganie oraz wykrywanie, popełnianych przez żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową, funkcjonariuszy SKW i SWW oraz pracowników SZ RP i innych jednostek organizacyjnych MON, m.in. przestępstw: przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstw wojennych; przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej; obrotu z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa) ustawy o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego ;
5. konieczność udaremnienia ucieczki osoby pozbawionej wolności z aresztu śledczego lub zakładu karnego oraz osoby konwojowanej lub doprowadzanej, a także pościg za tą osobą.
Broń palną można wykorzystać w przypadku konieczności podjęcia co najmniej jednego z niżej wymienionych działań:
• zatrzymanie pojazdu, jeżeli jego działanie zagraża życiu lub zdrowiu uprawnionego lub innej osoby lub stwarza zagrożenie dla ważnych obiektów, urządzeń lub obszarów;
• pokonanie przeszkody: a) uniemożliwiającej lub utrudniającej ujęcie osoby albo ratowanie życia lub zdrowia uprawnionego, innej osoby lub ratowanie mienia, b) w przypadku naruszenia porządku lub bezpieczeństwa publicznego przez osobę pozbawioną wolności, zatrzymaną lub umieszczoną w strzeżonym ośrodku albo areszcie w celu wydalenia;
• zaalarmowanie lub wezwanie pomocy;
• neutralizacja przedmiotów lub urządzeń mogących stwarzać niebezpieczeństwo wybuchu, powodujących jednocześnie bezpośrednie zagrożenie zdrowia lub życia uprawnionego lub innej osoby;
• unieszkodliwienie zwierzęcia, którego zachowanie zagraża bezpośrednio życiu lub zdrowiu uprawnionego lub innej osoby;
• oddanie strzału ostrzegawczego;
• zniszczenia lub unieruchomienia bezzałogowego statku powietrznego (art. 47 ubp).
Przed użyciem broni palnej policjant podejmuje następujące działania:
• identyfikuje swoją formację albo służbę okrzykiem przez wskazanie jej pełnej nazwy lub ustawowego skrótu okrzykiem „POLICJA!”;
• wzywa osobę do zachowania zgodnego z prawem, a w szczególności do:
 natychmiastowego porzucenia broni lub innego niebezpiecznego przedmiotu, którego użycie może zagrozić życiu, zdrowiu lub wolności policjanta lub innej osoby,
 zaniechania ucieczki,
 odstąpienia od użycia przemocy;
• w przypadku niepodporządkowania się powyższym wezwaniom policjant uprzedza o użyciu broni palnej okrzykiem: „STÓJ, BO STRZELAM!”, a jeżeli wezwanie to okaże się nieskuteczne, oddaje strzał ostrzegawczy w bezpiecznym kierunku .
Wobec kobiet o widocznej ciąży, osób, których wygląd wskazuje na wiek do 13 lat, oraz osób o widocznej niepełnosprawności policjant może użyć wyłącznie siły fizycznej w postaci technik obezwładnienia. W przypadku, gdy zachodzi konieczność odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie lub zdrowie policjanta lub innej osoby, a użycie siły fizycznej wobec kobiet o widocznej ciąży, osób, których wygląd wskazuje na wiek do 13 lat, oraz osób o widocznej niepełnosprawności, jest niewystarczające lub niemożliwe, policjant może użyć innych środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej .
Należy na koniec dodać, że o każdym przypadku użycia/wykorzystania broni palnej policjant niezwłocznie powiadamia przełożonego bądź osobę pełniącą służbę dyżurną, a także właściwą miejscowo jednostkę organizacyjną Policji (art. 50 ubp).


BIBLIOGRAFIA

Źródła prawa

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny. Dz. U. z 2018 r. poz. 20, 305, 663.
Ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji. Dz. U. z 2018 r. poz. 106, 138, 651, 730.
Ustawa z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu. Dz. U. z 2018 r. poz. 138, 650, 723, 730.
Ustawa z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym. Dz. U. z 2018 r. poz. 138, 650, 730.
Ustawa z dnia 9 czerwca 2006 r. o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego. Dz. U. z 2017 r. poz. 1978, 2405, z 2018 r. poz. 650.
Ustawa z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej. Dz. U. z 2018 r. poz. 106, 138, 730.

Źródła internetowe
Biuro Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji, Uprawnienia funkcjonariusza policji w zakresie użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej. http://www.policja.pl/pol/aktualnosci/87319,Nowe-przepisy-dotyczace-srodkow-przymusu-bezposredniego-i-broni-palnej.html [dostęp 19.05.2018.]

Wyświetleń: 0


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.