Katalog

Agnieszka Palacz, 2019-03-27
Warka

Język niemiecki, Tematy maturalne

Strategie egzaminacyjne na pisemnym egzaminie maturalnym z języka niemieckiego poziom rozszerzony

- n +

Strategie egzaminacyjne z języka niemieckiego na poziomie rozszerzonym

Sprawność słuchania

Wskazówki ogólne dotyczące sprawności słuchania na poziomie podstawowym mają zastosowanie także do poziomu rozszerzonego.

Wybór wielokrotny – słuchanie trzech krótkich tekstów
Zdający słucha dwukrotnie trzy teksty. Mogą to być dialogi lub monologi. Są to teksty o różnej tematyce. Do każdego tekstu opracowano zadanie wielokrotnego wyboru, które należy rozwiązać przez zakreślenie właściwej odpowiedzi z trzech podanych. Odpowiedź powinna być zgodna z treścią nagrania. Zadania najczęściej sprawdzają umiejętność ogólnego rozumienia treści nagrań, np. najistotniejszej lub głównej myśli nagrania, jego kontekstu – kto jest mówiącym i do kogo kieruje swoją wypowiedź lub zamiarów osób mówiących. Może również pojawić się zadanie sprawdzające umiejętność rozróżniania faktów i opinii lub określania kontekstu rozmowy.
Jeśli masz określić ogólny sens całego tekstu, zastanów się, które z proponowanych w zadaniu rozwiązań podsumowuje tekst lub w jakiś sposób go streszcza. Jedną ze strategii rozwiązania tego zadania jest więc przeczytanie podanych zadań do rozwiązania, zaznaczenia kluczowych słów, zwłaszcza czasowników i rzeczowników. To pozwoli zdobyć orientację, o czym jest tekst.
Jeśli zdanie dotyczy określenia kontekstu, należy skupić się na wychwyceniu w nagraniu wskazówek dotyczących np. miejsca pobytu rozmówców. W ustaleniu, kim jest wypowiadająca się osoba lub do kogo się zwraca, pomoże Ci zrozumienie zwrotów, którymi ta osoba się posługuje. Jeśli nie zauważysz charakterystycznych zwrotów, spróbuj skupić się na zawartości treściowej wypowiedzi, z której będzie wynikało, kto mówi. W ustaleniu, gdzie ta osoba się znajduje, pomogą informacje na temat wyglądu lub przeznaczenia miejsca albo czynności ludzi, którzy w nim przebywają.
Aby określić intencję mówiącego, należy uważnie słuchać całej wypowiedzi. W trakcie słuchania należy zastanowić się, jaki jest cel wypowiedzi, np. przeproszenie kogoś, wyjaśnienie jakiejś kwestii, przedstawienie opinii na jakiś temat. W zadaniach tego typu udzielenie błędnej odpowiedzi zwykle jest wynikiem skupiania się na szczegółach nagrania, zamiast na określeniu celu wypowiedzi. Cel wypowiedzi pomogą Ci określić użyte przez autora czasowniki, np. wyjaśniać, radzić, ostrzegać, skarżyć się, zapraszać, zachęcać, krytykować.
Rozpoznając, czy dane zdanie jest faktem czy opinią, pamiętaj, że musisz to zrobić, odnosząc się do treści tekstu, a nie swojej wiedzy ogólnej. Fakt to prawda obiektywna, a opinia to pogląd subiektywny. Jeśli osoba mówiąca przedstawia coś jako realny, naukowo lub statystycznie potwierdzony, zweryfikowany stan rzeczy, należy uznać, że jest to fakt. W przypadku zadań wymagających wskazania opinii pomocne będą występujące w tekście wyrażenia, np. Meiner Meinung nach, Ich bin der Meinung.
Należy zwrócić uwagę na to, że wypowiedź może zawierać wyrazy i zwroty, które nawiązują do nieprawidłowych odpowiedzi. Zapoznaj się z tekstami od początku do końca, nawet jeżeli wydaje Ci się już po pierwszych słowach, że znasz poprawną odpowiedź. Nie opieraj się na pojedynczych, wyrwanych z kontekstu słowach, należy zawsze rozważać fragment lub całość wypowiedzi. Trzeba pamiętać, że prawidłowa odpowiedź jest podsumowaniem całego tekstu, a nie jego wybranych fragmentów.
Podczas słuchania należy pamiętać, że informacje z zadań do rozwiązania mogą być sparafrazowane w tekście słuchanym. Informacje w zadaniu są sformułowane za pomocą słów i wyrażeń innych niż te w treści nagrania. W trakcie słuchania należy zwrócić uwagę na wyrazy o podobnym znaczeniu do tych w zdaniach zamieszczonych w zadaniu.
Spróbuj wstępnie zaznaczyć swoje odpowiedzi już podczas pierwszego zapoznawania się z tekstami. Podczas drugiego będziesz mógł się upewnić, czy Twoje odpowiedzi są poprawne.
Jeśli masz wątpliwości, którą opcję wybrać, wyklucz te odpowiedzi, które na pewno nie są poprawne. Wtedy łatwiej będzie Ci podjąć decyzję.

Wybór wielokrotny – słuchanie jednego dłuższego tekstu
Zdający słucha dwukrotnie jeden tekst, zazwyczaj dialog, a następnie rozwiązuje zadania wielokrotnego wyboru, wybierając z podanych odpowiedzi (a, b, c, d) właściwą, zgodną z treścią nagrania. W zadaniu tym należy dokończyć zdania lub odpowiedzieć na pytania odnoszące się do treści tekstu, wybierając jedną z czterech odpowiedzi. W tym zadaniu większość pytań sprawdza informacje szczegółowe zamieszczone w nagraniu, a ostatnie najczęściej sprawdza zrozumienie jego głównej myśli. Należy pamiętać, aby zaznaczyć właściwą odpowiedź trzeba najpierw zinterpretować całą wypowiedź.
Pamiętaj, że zadania ułożone są według kolejności występowania informacji w tekście. Zadanie na końcu dotyczy zawsze całego tekstu lub ostatniego fragmentu.
W przypadku zadań opartych na wywiadzie zwróć uwagę na to, którego rozmówcy dotyczy dane zdanie/pytanie. Informacje zapisane w odpowiedziach mogą dotyczyć drugiego rozmówcy.
Przed rozpoczęciem słuchania powinno się przeczytać dokładnie pytania, aby wiedzieć, czego musimy szukać w tekście słuchanym. Potem należy przeczytać podane opcje, podkreślić słowa kluczowe. To pozwoli zdającemu zorientować się, jakich informacji ma szukać w słuchanym tekście i na czym ma się skupić podczas nagrania. Słowa klucze zawierają informacje o intencji mówiącego (w jakim celu mówiący wypowiada się i o czym mówi), o głównej myśli nagrania (o czym jest nagranie) o kontekście (gdzie ma miejsce nagranie, kim jest mówiący). Podczas słuchania należy szukać lub fraz, które oznaczają to samo lub są podobne pod względem znaczenia. Kluczowe słowa czasem występują w tej samej formie w nagraniu, co w pytaniach. Dlatego zdający powinien zastanowić się jakie inne słowa mają to samo znaczenie co słowa kluczowe występujące w pytaniach.
Jeśli nie możesz znaleźć właściwej informacji, wyklucz odpowiedzi niezgodne z usłyszanym tekstem.
Należy pamiętać, że informacje podane w treści zadania są często sformułowane inaczej niż w nagraniu. W trakcie słuchania należy zwrócić uwagę na wyrazy, zwroty lub dłuższe fragmenty tekstu, których znaczenie jest zbliżone do treści wyrażonych w zdaniu. Nie należy zaznaczać odpowiedzi przed wysłuchaniem całego nagrania. Słuchając nagrania po raz drugi, należy upewnić się, czy zaznaczone zostały właściwe odpowiedzi.
Jeśli któryś z punktów dotyczy określenia intencji autora, należy zastanowić się, dlaczego ta osoba mówi i jaki przekaz chce przekazać publiczności. Trzeba zwracać uwagę na kluczowe czasowniki w pytaniach, np. „überzeugen”, „informieren”, „warnen”, „sich beschweren”, „raten”. Należy zwracać uwagę na sformułowania, z których można wywnioskować intencję, np. „Ich denke du sollls ….. machen”, „Sei vorsichtig wenn ….”, „Ich möchte dir von …. sagen.”. To pomoże określić cel mówiącego.
Niektóre pytania mogą dotyczyć opinii osób, które się wypowiadają, bądź poglądów, z którymi się one nie zgadzają. W trakcie słuchania należy zwrócić uwagę na zwroty, których używają rozmówcy, aby zgodzić się lub nie zgodzić się z jakąś opinią, np. „Ja, sicher. Ich bin damit einverstanden./Du hast Recht”. W nagraniu możesz też usłyszeć inne sofrmułowania, za pomocą których rozmówcy przytaczają poglądy odmienne od swoich, np. „Wenn die Experten sind einverstanden, ich denke, dass....”, „Viele Leute glauben, dass ...”, „Meiner Meinung nach ….”, „Nach den Experten ….”.
W tym zadaniu można usłyszeć trudniejsze zwroty odnoszące się do liczby lub ilości czegoś, np. „ein Teil der Bevölkerung”, „die wachsende Zahl”, „ein gerosser Zuwachs”, „der beste Teil”, „ungefähr”.

Dobieranie
Zdający słucha dwukrotnie wypowiedzi kilku osób, zazwyczaj czterech, które wygłaszają krótkie monologi na ten sam temat lub o zbliżonej tematyce, a następnie dobierają do każdej wypowiedzi jedno z podanych zdań. Jedno zdanie jest podane dodatkowo i nie pasuje do żadnej wypowiedzi. Zadaniem zdających jest wychwycenie w tekstach nagrań szczegółowych informacji.
Zanim zapoznasz się ze zdaniami oznaczonymi literami A–E, do których należy przyporządkować monologi, przeczytaj polecenie. Określono w nim temat tych wypowiedzi – to ułatwi Ci zrozumienie tekstów. Potem czytamy podane zdania. Zdania te odnoszą się do szczegółowych informacji zawartych w poszczególnych wypowiedziach, a nie są podsumowaniem czy streszczeniem tych wypowiedzi. Można podkreślić w nich kluczowe słowa. Następnie słuchamy tekstu i wyszukujemy słowa i frazy oznaczające to samo. To pomoże przyporządkować rozmówców do tego, co mówią. Zdający słyszy zwykle przynajmniej dwie podpowiedzi do poprawnej odpowiedzi. Może się wydawać, że niektóre odpowiedzi parafrazują to, co zostało powiedziane.
Należy jednak uważać na informacje, które mogą rozpraszać - podane zdania często mogą zawierać wyrazy znaczeniowo podobne do tych, które występują w nagraniu lub inne odniesienia do nagrania, np. daty, nazwy, dni tygodnia. Należy uważnie słuchać, gdyż niektóre sformułowania są mylące i mogą nawiązywać do niepoprawnych opcji odpowiedzi. Pamiętaj, że treści wyrażone w nagraniach będą najczęściej sformułowane w inny sposób niż w zdaniach, które należy dopasować. Uważaj na słowa i wyrażenia w tekstach, które brzmią identycznie, jak te podane w zdaniach. Sprawdź, czy są użyte w tym samym kontekście, czy odnoszą się do takiej samej sytuacji/osoby itp..
Dobierając zdania do kolejnych wypowiedzi, za każdym razem przeczytaj wszystkie zdania. Tylko w ten sposób zauważysz swoje ewentualne pomyłki.
Nie należy przejmować się, gdy nie zrozumiemy wszystkiego przy pierwszym słuchaniu. Trzeba wykorzystać drugie słuchanie, aby znaleźć odpowiedzi, których nie usłyszeliśmy przy pierwszym słuchaniu, a następnie sprawdzić poprawność tych odpowiedzi, które już mamy.
Zapisuj swoje rozwiązania. Jeśli masz wątpliwości, zanotuj przy zadaniu oznaczenia literowe zdań, których nie wykluczasz. Sprawdzisz swoje rozwiązania podczas ponownego zapoznania
się z wypowiedziami.

Zadania prawda/fałsz
Zdający powinien przeczytać zadania do wykonania wraz z podanymi opcjami i podkreślić w nich słowa kluczowe. Następnie słuchając tekstu szuka w nim synonimów lub parafraz tego, co podkreślił. Wtedy decyduje, czy stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe. Należy pamiętać, że niektóre informacje zostały zawarte, aby rozproszyć uwagę i wprowadzić zdającego w błąd.

Sprawność czytania (rozumienie tekstów pisanych)
Wskazówki ogólne dotyczące sprawności czytania na poziomie podstawowym mają zastosowanie także do poziomu rozszerzonego.

Dobieranie teksów do zdań
Zdający czyta kilka krótkich tekstów związanych z tym samym zagadnieniem lub jeden tekst podzielony na trzy części. Potem zdający czyta pytania go dotyczące. Zadaniem zdającego jest dopasowanie właściwego tekstu do podanych zdań. Jeden tekst może pasować do dwóch zdań. Zdania zwykle sprawdzają umiejętność znalezienia szczegółowych informacji w tekście.
Zdający powinien zeskanować tekst pod kątem podobnych informacji do tych, które występują w zadaniach do rozwiązania. Czyta go więć pobieżnie, aby zrozumieć, o czym on jest. Czytając po raz drugi, znajdź te fragmenty, które, Twoim zdaniem, odnoszą się do poszczególnych zdań w tabeli. Zwróć uwagę, że zdania dotyczą szczegółowych informacji zawartych w tekście/tekstach. Nie szukaj jednak w tekście dokładnie takich samych słów jak te, które występują w zdaniach. W tekstach mogą występować pojedyncze wyrazy lub całe fragmenty identyczne, jak te użyte w pytaniach, co nie oznacza, że pytanie pasuje do danego tekstu. Nie należy jednak wybierać odpowiedzi z powodu podobnego słownictwa. Mogą one być użyte w innym kontekście. Skup się na wyrażeniach synonimicznych i parafrazach. Poprawna informacja to parafraza informacji z danego paragrafu. Trzeba więc upewnić się, że wybrana informacja jest identyczna znaczeniowo z tą, która występuje w tekście.
Po zapoznaniu się z kolejnym fragmentem/tekstem za każdym razem przeczytaj wszystkie podane w tabeli zdania. Tylko w ten sposób zauważysz swoje ewentualne pomyłki.
Rozwiązanie tego zadania zdający może też zacząć od przeczytania podanego pytania, a następnie pierwszego akapitu tekstu. Zdający powinien dopasować go do jednego z pytań i podkreślić fragment wskazujący na właściwą odpowiedź. Należy tak postępować z kolejnymi częściami tekstu. W jednym z akapitów można znaleźć odpowiedź na dwa pytania.
Jedną ze strategii rozwiązania tego zadania jest uważne przeczytanie podanych zdań i podkreślenie w nich kluczowych słów, aby wiedzieć na czym się skupić w trakcie czytania. Następnie należy poszukać w tekście wyrażeń, które odnoszą się do podkreślonych fragmentów zdań lub w inny sposób wyrażają te same treści. Należy podkreślić te fragmenty tekstu, które pomogą wykonać to zadanie.
Przygotowując się do wykonania tego zadania można podczas czytania paragrafów wynotować z tekstu słowa kluczowe. Aby przyporządkować zdania do tekstów (fragmentów tekstu), należy szukać w zdaniach języka, który odnosi się do kluczowych słów lub fraz wypisanych z paragrafów.

Dobieranie brakujących zdań do luk w tekście

Zdający czyta tekst, z którego usunięto cztery, pięć fragmentów (zdań). Zadaniem zdającego jest wstawienie w luki brakującego fragmentu (zdania), spośród podanych tak, aby otrzymać spójny i logiczny tekst. Jeden fragment jest podany dodatkowo i nie pasuje do żadnej luki. Zadanie wymaga od zdającego rozpoznania związków pomiędzy poszczególnymi częściami tekstu.
Aby poprawnie rozwiązać zadanie, należy najpierw przeczytać tekst, aby dowiedzieć się, o czym jest tekst, ignorując luki. Należy spróbować przewidzieć zdania, których brakuje, a potem przeanalizować podane opcje. Potem ponownie przeczytaj fragment tekstu, w którym znajduje się pierwsza luka. Zwróć szczególną uwagę na zdanie poprzedzające lukę i na zdanie następujące po niej i zastanów się, jakiej informacji brakuje w tym fragmencie. Zdanie logicznie pasuje do otaczających je zdań, gdy nie zaburza chronologii i ciągłości opisywanych wydarzeń, mówi o tych samych osobach, a wydarzenia toczą się w tym samym czasie i miejscu. Można podkreślić kluczowe słowa w zdaniach przed i za luką. o, czy wstawione zdanie gramatycznie pasuje do zdań przed i po luce, sprawdzisz, analizując przede wszystkim poszczególne zdania/części mowy w otoczeniu luki, a także ich formy gramatyczne. Możesz podkreślić w zdaniu poprzedzającym lukę i w zdaniu następującym po nim oraz w brakującym zdaniu te słowa lub wyrażenia, które, Twoim zdaniem, wskazują na logiczne lub gramatyczne powiązania między nimi. Brakujące zdanie/fragment tekstu musi łączyć się pod względem logicznym i gramatycznym zarówno ze zdaniem poprzedzającym, jak i następującym. Kluczowe zdania zazwyczaj łączą zdania, np. linkersy - „obwohl”, „aber”, „weil”, okoliczniki czasu - „wenn”, „danch”, „später”, przyimki - „er”, „sie”, „es”, zaimki wskazujące - „diese”, „jene”. To pomoże rozwiązać to zadanie. Niekiedy brakujące zdanie/fragment tekstu może poprawnie łączyć się ze zdaniem poprzedzającym, ale nie pasować do fragmentu następującego po nim (lub odwrotnie). Nie jest to wtedy prawidłowo dobrane zdanie/fragment tekstu. Pod koniec należy przeczytać cały tekst, aby sprawdzić, czy tekst ma sens i jest gramatycznie poprawny.
Uzupełniając luki, czytaj za każdym razem wszystkie zdania A–E. Tylko w ten sposób sprawdzisz, czy Twoje wybory są słuszne.

Wybór wielokrotny
ający czyta dwa teksty związane z tym samym tematem. Zadaniem zdającego jest wybranie z podanych odpowiedzi jednej właściwej, zgodnej z treścią tekstu. Jedno zdanie/ pytanie często może odnosić się do dwóch tekstów. Zadania mogą sprawdzać np. umiejętność znajdowania szczegółowych informacji, określania głównej myśli tekstu, kontekstu sytuacyjnego, intencji autora, określenia, do kogo jest tekst skierowany lub rozróżnienia faktów od opinii. Tekst może więc sprawdzać, czy potrafisz odróżnić, czy autor dzieli się swoją wiedzą, czy może cytuje fakty. Pierwsze zadanie często dotyczy celu pisania tekstu, a ostatnie ogólnego zrozumienia tekstu. Pozostałe dotyczą zazwyczaj informacji w tekście i są zadane w kolejności zdarzeń przedstawionych w tekście.
Jeśli masz za zadanie wyszukać w tekście szczegółową informację, pamiętaj, że może być ona wyrażona za pomocą innych słów niż w zadaniu. Będzie Ci potrzebna zatem znajomość synonimów i antonimów. Jeśli w zdaniu/pytaniu pojawi się takie samo słowo jak w tekście, zwróć uwagę na kontekst, w jakim zostało użyte w obu przypadkach i upewnij się, czy przekazana informacja jest rzeczywiście taka sama.
Jeśli masz określić, o czym jest tekst, zastanów się, które z proponowanych rozwiązań podsumowuje go lub w jakiś sposób streszcza.
Jeśli z zadania wynika, że masz określić, kim jest nadawca tekstu lub do kogo tekst jest skierowany, zwróć uwagę na wyrażenia, jakich używa autor, zwracając się do odbiorcy (odbiorców), co pisze o sobie i dla kogo przeznaczone są informacje zawarte w tekście.
Jeśli musisz określić rodzaj tekstu, zwróć uwagę na użyte środki językowe i stylistyczne charakterystyczne dla danego rodzaju tekstu.
Odpowiadając na pytania o intencje autora tekstu uważnie przeczytaj wszystkie odpowiedzi, zwracając szczególną uwagę na zwroty wyrażające określone intencje, np. udzielanie rady, proponowanie czegoś. Pamiętaj, że czasowniki określające intencje mogą mieć podobne lub nawet takie samo znaczenie, np. „hinweisen”, „zeigen”, ale to informacje następujące po nich nadają informacjom odmienny sens. Cel wypowiedzi jest często wyrażony w tekście w sposób niebezpośredni. Na przykład jeśli w tekście pojawiłby się fragment Ta wyprawa jest naprawdę niebezpieczna. Nie wolno ci lekceważyć takiego zagrożenia., to intencją autora byłoby prawdopodobnie ostrzeżenie kogoś.
Jedno z poleceń polega na odróżnianiu faktów od opinii. Aby rozwiązać to zadanie należy odszukać fragment tekstu, do którego to pytanie się odnosi, a następnie przeanalizować treść części tekstu. Fakty są zwykle opisane jako obiektywne informacje, oparte na wynikach badań naukowych lub danych statystycznych. Natomiast opinie autora tekstu czy innych osób są często poprzedzone takimi zwrotami jak: „Ich denke”, „Die Lehere sind überzeugt, dass ..”, „Manche Leute denken, stellen …. fest, dass ...” Rozpoznając, czy podane w opcjach odpowiedzi zdanie jest faktem, czy opinią, pamiętaj, że musisz to zrobić, odnosząc się do tekstu. Nie oceniaj zdań zgodnie ze swoją wiedzą ogólną. Pamiętaj, że fakt to prawda obiektywna, a opinią jest pogląd subiektywny mówiącego lub innej osoby. Jeśli osoba mówiąca przedstawia coś jako realny, naukowo lub statystycznie potwierdzony, zweryfikowany stan rzeczy, należy uznać, że jest to fakt. W przypadku zadań wymagających wskazania opinii pomocne będą występujące w tekście wyrażenia, np. Meiner Meinung nach, Ich bin der Meinung, dass....
Zdania/Pytania zwykle uporządkowane są według kolejności pojawiania się informacji w tekstach. Najpierw przeczytaj zdanie/pytanie, potem odszukaj odpowiadający mu fragment w tekście. Jeżeli zadanie odnosi się do całego tekstu, szukaj w nim wyrażeń i zwrotów charakterystycznych dla wskazanej w zdaniu/pytaniu sytuacji.
Jedną ze strategii rozwiązania tego zadania jest przeczytanie całego tekstu, aby określić główną myśl tekstu i intencje autora tekstu. Następnie zdający czyta zadania do wykonania i podkreśla słowa kluczowe. Potem czyta powtórnie tekst, aby znaleźć odpowiedzi na podane zadania. Potem przechodzi do drugiego tekstu.
Innym sposobem jest przeczytanie obydwu tekstów i zorientowania się, co mają wspólnego. Potem zdający czyta pytania i określa, co sprawdza każde z pytań – czy zrozumienie szczegółowych konkretnych informacji czy globalne zrozumienie tekstu, czy odróżnienie faktów od opinii. Potem rozwiązuje zadanie.
Gdy nie jesteś na 100% pewny, że wybrana przez ciebie opcja jest poprawna, powinieneś zacząć od eliminacji odpowiedzi, które nie są poprawne.
Kiedy rozwiązujesz test wielokrotnego wyboru, zastanów się, czy dane pytanie dotyczy całego tekstu, czy też konkretnego fragmentu. Jeśli dotyczy fragmentu, znajdź go i podkreśl.
Nie należy zakładać, że w tekście wielokrotnego wyboru poprawna odpowiedź zawiera słowa z tekstu. Należy skupić się na znaczeniu, a nie na poszczególnych słowach.
Każdą możliwą odpowiedź należy traktować jako zadanie typu prawda/fałsz, aby wyłonić tę która jest poprawna.

Znajomość środków językowych

Wskazówki ogólne dotyczące sprawności znajomość środków językowych na poziomie podstawowym mają zastosowanie także do poziomu rozszerzonego.

Zadania z luką – wielokrotny wybór- wybieranie brakujących wyrazów do luk w tekście
To zadanie sprawdza znajomość wiedzy gramatycznej (struktur) lub słownictwa (znaczenia). Zdający czyta tekst z lukami. Luka może dotyczyć zagadnienia gramatycznego lub leksykalnego (słownictwa). Z podanych odpowiedzi wybiera właściwy wyraz lub konstrukcję z czterech podanych i wstawia do tekstu, tak aby otrzymać logiczny i gramatycznie poprawny tekst. Brakujące słowa są częścią wyrażeń leksykalno-gramatycznych, których znajomość sprawdza zadanie.
Najpierw należy przeczytać tekst pobieżnie, aby dowiedzieć się, czego dotyczy, ignorując luki. Skoncentruj teraz swoją uwagę na lukach. Sprawdź, które z nich dotyczą problemów gramatycznych, a które wymagają od Ciebie znajomości słownictwa. Jeśli stwierdzimy, że dana luka dotyczy gramatyki, należy przeczytać tekst uważnie, skupiając się na słowach, które znajdują się przed luką i za luką. Następnie należy zastanowić się, jakiej struktury gramatycznej brakuje w luce (rzeczownika, przymiotnika). Jeśli to luka gramatyczna, określ na podstawie otoczenia luki, jakie warunki powinien spełniać wyraz lub wyrażenie pasujące do niej, na przykład w przypadku wstawiania czasownika zwróć uwagę na to, jaki jest podmiot, jakie są wyrażenia poprzedzające lukę, czy nie wymagają użycia konkretnej formy. Następnie popatrz, co znajduje się bezpośrednio po luce, np. jaki przyimek jest użyty i do którego z podanych czasowników on pasuje.
Jeśli to luka leksykalna, przeczytaj uważnie fragment tekstu, w którym ją umieszczono. Zastanów się, o czym jest mowa w tym fragmencie i jakiej informacji w nim brakuje. Wstawione słowo nie może zaburzać ciągu wypowiedzi, powinno ono logicznie dopełniać przekazywaną treść.
Można spróbować odgadnąć brakujące słowo przed przeczytaniem podanych odpowiedzi, a potem wybrać spośród podanych opcję, która najbardziej pasuje. Potem należy jeszcze raz przeczytać cały tekst, aby upewnić się, czy jest zbudowany poprawnie pod względem leksykalnym i gramatycznym.
Za każdym razem masz do dyspozycji cztery opcje odpowiedzi. Tylko jedna z nich prawidłowo uzupełnia lukę. Warto sprawdzić, dlaczego pozostałe są nieprawidłowe.
Po uzupełnieniu wszystkich brakujących wyrazów lub wyrażeń przeczytaj cały tekst i sprawdź, czy jest on spójny i logiczny.
Zadanie z luką – test luk z podanymi wyrazami

Zdający czyta krótki tekst i uzupełnia luki słowami podanymi w ramce, których należy użyć we właściwej formie. Należy wybrać jeden z wyrazów z ramki i przekształcić go w taki sposób, aby powstał spójny i logiczny tekst. Wymagana jest pełna poprawność gramatyczna i ortograficzna wpisywanych wyrazów. Podanych słów zwykle jest więcej niż luk w tekście. Dwa wyrazy są zwykle podane dodatkowo i nie pasują do żadnej luki.
Jedną ze strategii jest uważne przeczytanie tekstu, aby zorientować się ogólnie w jego treści, o czym jest tekst, jaka jest jego główna myśl. Następnie należy spróbować określić, jakiej części mowy brakuje w poszczególnych lukach (rzeczownika, czasownika itd.). Następnie należy starannie dobrać słowo, które najlepiej uzupełnia każdą lukę i zdecydować, w jakiej formie należy go użyć. Na koniec należy przeczytać uzupełniony tekst, aby sprawdzić, czy jest on logiczny i spójny.

Zadanie z luką - otwarty tekst luk
To zadanie sprawdza znajomość wiedzy gramatycznej (struktur) i słownictwa (znaczenia), ale nie ma podanych wyrazów, spośród których należy wybrać poprawną odpowiedź. W tym zadaniu zdający czyta krótki tekst z lukami. Ich zadanie polega na uzupełnieniu każdej luki w taki sposób, aby tekst był gramatycznie poprawny i logiczny. W każdą lukę należy wpisać tylko jedno słowo.
Zdający powinien dokładnie przeczytać tekst, ignorując luki i zastanawiając się, o czym on jest. Skoncentruj teraz swoją uwagę na lukach. Na podstawie otoczenia luki, zdecyduj, która z nich dotyczy problemów gramatycznych, a która wymaga od Ciebie znajomości słownictwa.
Jeśli to luka leksykalna, przeczytaj uważnie fragment tekstu, w którym ją umieszczono. Zastanów się, o czym jest mowa w tym fragmencie i jakiej informacji w nim brakuje. Wstawione słowo nie może zaburzać wypowiedzi, powinno logicznie dopełniać przekazywaną treść. Brakujące słowo może być częścią zwrotów, kolokacji, czasowników frazowych, idiomów , których znajomość jest testowana w zadaniu. Trzeba spróbować podać jak największą liczbę słów, które mogą występować w połączeniu ze słowami poprzedzającymi lukę lub następującymi tuż po niej. Wstawione słowo powinno dać nam poprawne zdanie.
Jeśli to luka gramatyczna, określ, jakie warunki powinien spełniać wyraz pasujący
do niej. Jeśli brakującym wyrazem w zdaniu jest np. czasownik, zastanów się, jakiej jego formy należy użyć.
Na koniec należy przeczytać uzupełniony tekst, aby sprawdzić, czy jest on logiczny i spójny. Z tego względu w toku nauki i przygotowywania się do egzaminu niezwykle ważne jest zapisywanie i zapamiętywanie nie pojedynczych słów, ale całych wyrażeń. Dzięki temu będzie można je później łatwiej dostrzec je w tekstach.

Słowotwórstwo
Zdający czyta tekst z luką. Zadaniem zdającego jest uzupełnienie każdej luki, przekształcając wyraz podany w nawiasie, tak aby otrzymać logiczny i gramatycznie poprawny tekst. W każdą lukę należy wpisać tylko jedno słowo. Wymagana jest pełna poprawność ortograficzna wpisywanych wyrazów.
To zadanie może być oparte na tekście lub oddzielnych, rozbudowanych zdaniach, do których będziesz musiał wpisać przekształcone wyrazy.
Jeśli jest to tekst, przeczytaj cały, zanim przystąpisz do rozwiązywania zadania, aby zorientować się w jego treści i formie. Podczas czytania zastanów się, jakich części mowy brakuje w zdaniach.
Podczas drugiego czytania tekstu uzupełnij luki podanym wyrazem, zmieniając jego formę odpowiednio do części mowy, na którą się zdecydowałeś.
Jedną ze strategii rozwiązania tego zadania jest rozpoczęcie od przeczytania całego tekstu, aby określić główną myśl tekstu i dowiedzieć się, o czym jest tekst. Zdający orientuje się w jego treści. Następnie należy przeczytać tekst jeszcze raz, uzupełniając luki. Trzeba zdecydować, jakiej części mowy brakuje w luce i jaka część mowy pasowałaby najbardziej. Należy dobrać odpowiednie przedrostki i przyrostki. Aby przekształcić podane wyrazy na inne części mowy, należy dodać odpowiednie przyrostki (np. „klein” – „die Kleinigkeit”, „krank” – „die Krankheit”, „wachsen” – „das Wachstum”, „rein” –„ reinigen”, „das Glück” - „glücklich”) albo zmienić rdzeń wyrazu. Treść zdania może wskazywać na to, że do utworzonego wyrazu należy również dodać przedrostek nadający znaczenie przeciwne do wyrazu podstawowego, np. „un-”, „in”-, „dis”-. Zastanów się, czy wpisywany wyraz powinien mieć przedrostek, np. nadający mu znaczenie przeciwne, lub czy powinien być użyty w liczbie mnogiej. Pod koniec należy przeczytać cały tekst, aby sprawdzić, czy jest on spójny i logiczny.

Parafraza zdań

W tym przypadku zadaniem zdającego jest przekształcenie podanych zdań przy użyciu podanych słów. Przeczytaj zdanie, które masz przekształcić oraz słowo-klucz (jeśli jest podane), którego musisz użyć, a także początek i/lub koniec zdania, jeśli jest podany. Musi więc powstać zdanie, które wyraża te same informacje, ale innymi słowami. Nie wolno zmieniać podanych fragmentów zdań ani przekraczać liczby wyrazów podanej w poleceniu. Słowo podane w nawiasie może być słowem kluczowym, choć nie musi. Należy starać się, aby znaczenie utworzonych zdań było możliwie najbliższe znaczeniu zdań wyjściowych. Po utworzeniu zdania należy przeczytać je jeszcze raz, aby sprawdzić, czy ma ono sens.
Jedną ze strategii jest przeczytanie każdej pary zdań i określenie, jakie zjawisko gramatyczne jest z jej pomocą testowane. Zastanów się, do jakiego zagadnienia gramatycznego lub leksykalnego odnosi się to zadanie (np. użycie czasów, strona bierna itp.), biorąc po uwagę słowo-klucz, którego musisz użyć. Często słowo-klucz jest wskazówką do użycia konkretnej struktury gramatycznej. Należy zwrócić uwagę, aby użyć w obydwu zdaniach tego samego czasu gramatycznego.
Aby rozwiązać to zadanie, zdający powinien najpierw przeczytać dokładnie pierwsze zdanie, upewniając się, że rozumie dokładnie, co ono oznacza. Potem patrzy na drugie zdanie. Następnie zdający patrzy na lukę i próbuje odszyfrować, jakiej części zdania brakuje. Należy zastanowić się, co trzeba zrobić, aby uzupełnić informacje w tym drugim zdaniu, np. czy trzeba zmienić formę ze strony czynnej czasownika na formę strony biernej, zastosować inny czas gramatyczny, zamienić pytanie bezpośrednie na pośrednie. Zdający próbuje w swoim umyśle stworzyć zdanie, które miałoby to samo znaczenie, co pierwsze zdanie. Wreszcie należy uzupełnić to drugie zdanie, tak aby miało to samo znaczenie, co pierwsze. Potem należy przeczytać drugie zdanie i sprawdzić, czy pasuje do naszych wyobrażeń, a potem wstawić właściwe słowa.

Tłumaczenie fragmentów zdań na język niemiecki

Zdający tłumaczy z języka polskiego na język niemiecki podane w nawiasach fragmenty, tak aby otrzymać logicznie i gramatycznie poprawne zdania. Fragmenty do przetłumaczenia są podane po polsku w nawiasach. Zdający musi utworzyć logiczne i gramatycznie poprawne zdania. Wymagana jest pełna poprawność ortograficzna wpisywanych fragmentów. W każdą lukę można wpisać maksymalnie pięć wyrazów. To zadanie sprawdza znajomość zarówno gramatyki, jak i słownictwa.
Rozwiązywanie tego zadania należy zacząć od przeczytania całego zdania, aby zrozumieć zamierzone znaczenie. Dopiero po przeczytaniu trzeba uzupełnić zdanie.
Przystępując do tłumaczenia fragmentów zdań, wyrażaj się precyzyjnie. Staraj się, aby Twoje tłumaczenie było jak najbliższe oryginału, pamiętaj jednak, że dosłowne tłumaczenie nie zawsze jest wskazane. Nie zapominaj, że pewne wyrazy o bardzo podobnym wyglądzie i brzmieniu mają zupełnie inne znaczenie.
Zastanów się, czy Twoje tłumaczenie nie opiera się na błędnej kalce z języka polskiego. Tłumaczenie poszczególnych wyrazów bez zastosowania charakterystycznych dla języka zasad gramatyczno-leksykalnych może zmienić sens zdania.
Sprawdź, czy przetłumaczony przez Ciebie fragment stanowi logiczną i strukturalną całość z częścią zdania podaną już w języku obcym.
Bardzo istotną wskazówką w poleceniu jest informacja o liczbie wyrazów, które można wpisać w lukę. Przekroczenie tej liczby może podpowiedzieć Ci, że Twoje tłumaczenie jest błędne.

Układanie fragmentów zdań z podanych elementów leksykalnych
Zdający uzupełnia zdania wykorzystując podane w nawiasach wyrazy w odpowiedniej formie. Wyrazy w nawiasie podane są w formach podstawowych. Należy je odpowiednio przekształcić. Z podanych w nawiasach podpowiedzi zdający układa fragmenty zdań. Nie należy zmieniać kolejności podanych wyrazów, trzeba natomiast – jeśli to konieczne – dodać inne wyrazy, tak aby otrzymać logicznie i gramatycznie poprawne zdania. Wymagana jest pełna poprawność ortograficzna wpisywanych fragmentów. W każdą lukę można wpisać maksymalnie sześć wyrazów, wliczając w to wyrazy już podane.
Należy pamiętać, że powyższe zadanie sprawdza znajomość zarówno słownictwa, jak i gramatyki. Najpierw należy przeczytać całe zdanie, aby przed uzupełnieniem go upewnić się co do jego zamierzonego znaczenia. Należy zwracać uwagę na wskazówki odnoszące się do odpowiedniego czasu, tak aby otrzymać logicznie i gramatycznie poprawne zdania (np.spójnik „danach wymaga użycia kombinacji czasów – Imperfekt - Plusquamperfekt). Czasami to fragment zdania podany po nawiasie, np. okoliczniki, podpowie Ci, jak należy przekształcić wyrazy w nawiasie. Potem trzeba przeanalizować każdy wyraz z nawiasu z osobna i zastanowić się, w jakiej formie go użyć. Jedną ze sprawdzanych umiejętności jest zastosowanie czasownika podanego w bezokoliczniku w odpowiednim czasie gramatycznym. Należy mieć świadomość, że zdający niekiedy sam musi dodać takie słowo jak na przykład rodzajnik, zaimek, przyimek, czasownik posiłkowy -właściwą formę czasownika „sein”, aby zdanie miało sens. Po skończeniu zadania należy zawsze przeczytać zdania jeszcze raz i sprawdzić, czy nie zapomnieliśmy dodać przyimka lub rodzajnika.

Jak napisać dobrą wypowiedź pisemną na pisemnym egzaminie maturalnym z języka niemieckiego – poziom rozszerzony

Wskazówki ogólne dotyczące sprawności pisania na poziomie podstawowym mają zastosowanie także do poziomu rozszerzonego (informacje o realizacji elementów polecenia, spójności i logice tekstu, bogactwie struktur leksykalno-gramatycznych, poprawności językowej) z wyłączeniem informacji podanych poniżej.
1. Zadanie polega na napisaniu tekstu argumentacyjnego zgodnie ze wskazówkami dotyczącymi treści oraz formy (list formalny, rozprawka, artykuł publicystyczny). Polecenie zawiera dwa elementy do omówienia (np. Wyraź swoje osobiste zdanie; zaznacz, że ktoś może być przeciwnego zdania).
2. Na początku pisania wypowiedzi pisemnej na poziomie rozszerzonym należy przeczytać uważnie temat, który wybrałeś. Należy zwrócić uwagę na formę, w jakiej wypracowanie ma być napisane. Można podkreślić dwa elementy tematu, które należy rozwinąć.
3. Zdający powinien upewnić się, że rozumie zagadnienie opisane w poleceniu. Należy pamiętać, że praca, która odbiega od tematu nie podlega ocenie.
4. Praca powinna realizować podane po polsku polecenie (kropki).
5. Praca powinna się składać ze wstępu, rozwinięcia i zakończenia.
6. Tworząc wypowiedź pisemną, należy podzielić tekst na akapity, tak aby napisana wypowiedź stanowiła logiczny i spójny ciąg argumentów. Dlatego przed rozpoczęciem pisania warto zastanowić się nad formą i treścią wypowiedzi, i stworzyć jej plan. Należy pominąć informacje nieistotne dla zadania.
7. Argumenty powinny być przedstawione w logiczny sposób. Należy użyć różnych wyrażeń, aby przedstawić poszczególne argumenty.
8. Zdający może napisać szkic pracy: dwa- trzy akapity rozwinięcia i zakończenie. Należy pamiętać, aby nie podawać jedynie listy argumentów bez ich rozwijania. Należy szeroko opisać wymienione argumenty, podać ich uzasadnienie, poprzeć przykładami. Należy zachować odpowiednie proporcje między częściami pracy: w każdej części należy napisać dwa, trzy zdania.
9. Treści powinny być przekazane zgodnie z zasadami logiki oraz w sposób uporządkowany i spójny.
10. Aspekty w pracy (kropki do zrealizowania) są elementami tematu, które zdający musi omówić w rozwinięciu pracy. Odniesienie się do nich w tezie/we wstępie jest wskazane, ale nie jest konieczne, aby tezę uznać za poprawną. Wyjątkiem jest rozprawka za i przeciw. W tego typu rozprawce w tezie wymagane jest zaznaczenie, że w pracy będą rozpatrywane argumenty za i przeciw. Właśnie te elementy są tu aspektami.
11. Należy stworzyć dokładny plan swojej wypowiedzi pisemnej przed przystąpieniem do pisania. Podczas pisania trzeba mieć już wyobrażenie o treści i sposobie oraz porządku, w jakim przedstawiamy informacje. To nada kształt tekstowi i zapewni odpowiednią strukturę. Dzięki temu tekst będzie bardziej spójny i mniej informacji będzie się powtarzało. Informacje będą przedstawione w sposób bardziej uporządkowany.
12. Zanim zaczniesz pisać wypracowanie, przemyśl jego organizację, tak aby osoba, która ją czyta, nie miała problemu ze zrozumieniem przedstawionych przez ciebie argumentów, oraz aby całość była przejrzysta i łatwa do zrozumienia. Zanotuj, co chcesz umieścić we wstępie, poszczególnych akapitach i podsumowaniu wypowiedzi pisemnej. Nie zapominaj też o dokładnym ujęciu tematu zgodnie z instrukcją zawartą w poleceniu.
13. Należy przejrzeć swoje notatki i zdecydować, które pomysły zdający wykorzysta w pracy. Trzeba wybrać te aspekty pracy, które zdający potrafi rozwinąć.
14. W wypowiedzi pisemnej należy stosować różnorodne struktury gramatyczne, słownictwo na zaawansowanym poziomie, związki frazeologiczne oraz idiomy, ale używając języka formalnego. Należy pamiętać, by w pracy używać słów i zwrotów, których znaczenie znasz i które potrafisz zastosować odpowiednio do kontekstu.
15. Jeśli chodzi o elementy charakterystyczne dla formy pracy, wypowiedź powinna zawierać odpowiedni zwrot rozpoczynający i kończący. Zwroty te muszą być charakterystyczne dla języka formalnego. Nie można użyć, np. „Grüsse und Küsse”.
16. Następnie zdający może udoskonalić pierwszą wersję pracy. Powinien on przeczytać pracę, skupiając się na logice i zgodności treści z poleceniem. Trzeba przeredagować pracę, jeśli zawiera ona niejasności. Zdający powinien sprawdzić, czy każdy akapit omawia jeden główny temat.
17. Pod koniec należy sprawdzić poprawność językową (literówki, proste błędy gramatyczne, powtarzające się w kolejnych zdaniach wyrazy) oraz interpunkcję.
18. Ostatnim etapem jest sprawdzenie, czy długość pracy wynosi 200 – 250 słów.

19. Rozprawka jest formą wypowiedzi, w której zdający rozważa zagadnienie podane w wybranym poleceniu.
20. Rozprawka może mieć różne formy. Może to być rozprawka typu „za i przeciw”, w której musisz podać argumenty „za” i argumenty „przeciw” rozważanemu zagadnieniu lub wady i zalety jakiegoś rozwiązania. Może to być rozprawka, w której będziesz musiał rozważyć problem z dwóch punktów widzenia. Może to być rozprawka opiniująca, w której będziesz mógł przedstawić swój punkt widzenia, popierając go albo argumentami „za”, albo argumentami „przeciw”. Dopuszczalne jest też przedstawienie argumentów „za” i „przeciw”.
21. Zwróć uwagę, że temat rozprawki jest skonstruowany według schematu. Pierwsze zdanie w temacie – to przedstawienie zagadnienia, czyli głównego tematu, który ma być w rozprawce omówiony. Zagadnienie odwołuje się do jakiegoś zjawiska z Twojego otoczenia, do jakiejś znanej Ci sytuacji czy problemu. W drugiej części tematu podane są dwa aspekty, które musisz w rozprawce rozważyć, wspierając je dodatkowymi wyjaśnieniami i przykładami z życia.
22. Cechy dobrze napisanej rozprawki to: logiczna budowa podporządkowana jednej głównej myśli, jasno sformułowana teza, odpowiednia do formy (rozprawka za i przeciw lub rozprawka przedstawiająca opinię), trzyczęściowa budowa (wstęp, rozwinięcie, zakończenie), logiczne i przejrzyste omówienie zagadnień, utrzymanie stylu formalnego.
23. Rozprawka to wypowiedź, w której zdający rozważa zagadnienie podane w poleceniu, przedstawiając argumenty, wspierając je dodatkowymi wyjaśnieniami oraz/lub przykładami. Autor rozprawki może wyrazić aprobatę lub dezaprobatę wobec rozważanego zagadnienia, może również przestawić argumenty za i przeciw, odpowiednio sygnalizując przyjęty schemat w tezie wspartej adekwatnymi argumentami i właściwym zakończeniem.
24. We wstępie rozprawki należy postawić tezę. To zazwyczaj parafraza zagadnienia, które zapisano w temacie rozprawki. Pamiętaj, że w tezie musisz zapowiedzieć strukturę swojej rozprawki. W przypadku rozprawki „za i przeciw” powinieneś napisać, że rozważysz argumenty „za” i „przeciw” wobec omawianego zagadnienia, plusy i minusy czy też wady i zalety proponowanego rozwiązania problemu. Jeśli piszesz rozprawkę opiniującą, musisz przedstawić swoje stanowisko wobec omawianego zagadnienia.
25. Poprawnie sformułowana teza musi być zgodna z tematem i treścią rozprawki.
26. W rozprawce każdy paragraf rozwinięcia powinien zaczynać się od zdania tzw. topic sentence. Zdanie to zapowiada, o czym będzie dany paragraf lub podsumowuje jego treść. Dzięki temu zdaniu czytelnik wie, o czym będzie dany paragraf. Po topic sentence należy podać tzw. supporting sentence, które uszczegóławia wcześniej stwierdzenie, uzasadnia to stwierdzenie, rozwija je, podaje dowody, przykłady wspierające stwierdzenie z topic sentence.
27. Pamiętaj, aby Twoja argumentacja w rozwinięciu była pogłębiona, wieloaspektowa i poparta przykładami. Argumenty powinny być konkretne, jasne i łatwe do odszukania. Używaj więc wyrażeń i zwrotów porządkujących tok Twojej wypowiedzi.
28. Wyrażaj się precyzyjnie, wykorzystując słownictwo charakterystyczne dla poruszanego tematu. Nie używaj słów pospolitych i potocznych, takich jak: super, fajny, interesujący – liczą się do limitu słów, ale świadczą o ograniczonym zasobie słownictwa.
29. Należy stosować szeroki zakres środków językowych, bogate słownictwo, a jednoczeście należy pilnować, aby tekst brzmiał naturalnie.
30. Dobrze napisana rozprawka ma podsumowanie spójne z podaną w rozwinięciu argumentacją. W zakończeniu nie powtarzaj tymi samymi słowami treści, które zostały już zapisane we wstępie.
31. Pamiętaj, że napisany przez Ciebie tekst powinien stanowić spójną klarowną całość. Oznacza to, że musisz zadbać o logikę wewnątrz zdań, ale też kolejne zdania powinny wynikać jedne z drugich, a akapity łączyć się za pomocą odpowiednich zwrotów. Jeżeli przedstawisz argumenty, poprzesz je przykładami, a nie zadbasz o logiczne i gramatyczne powiązania między poszczególnymi fragmentami swojej wypowiedzi, nie będzie to dobrze napisana rozprawka, a jedynie zlepek przypadkowych myśli.
32. Pamiętaj, że rozprawkę należy napisać językiem formalnym, unikaj potocznych wyrażeń oraz stylu języka mówionego.
33. Kiedy Twój tekst jest gotowy, przeczytaj go jeszcze raz. Sprawdź, czy jest logicznie uporządkowany, czy oba wskazane w temacie aspekty zostały rozwinięte i uzasadnione.
34. Sprawdź, czy Twój tekst mieści się w limicie słów.
35. Spróbuj zauważyć w swojej wypowiedzi błędy, które popełniłeś z powodu pośpiechu lub braku staranności, np. błędy interpunkcyjne lub ortograficzne. Wprowadź ewentualne poprawki.
36. Wyróżniamy dwa rodzaje rozprawki: rozprawka argumentacyjna i rozprawka wyrażająca opinię.
37. We wstępie rozprawki za i przeciw zdający formułuje tezę adekwatną do tematu. Wstęp ma wprowadzić czytelników w temat twojej pracy. Należy starać się zainteresować czytelników, Można rozpocząć rozprawkę od pytania bezpośredniego. Teza powinna zawierać stwierdzenie, że autor omówi w pracy argumenty za jakąś kwestią i przeciw niej.
38. Opisanie problemu, który jest tematem rozprawki w formie stwierdzenia nie jest tezą.
39. Teza musi zapowiadać oczekiwaną strukturę rozprawki.
40. Jeśli zdający pisze rozprawkę argumentacyjną, musi we wstępie napisać, że są wady i zalety danego zjawska.Może użyć zwrotów: „Są plusy i minusy tego rozwiązania”, „...ma wiele zalet, ale spowoduje też wiele problemów”, „Jestem za ….”, „Uważam, że to zły pomysł, żeby ….”, „Z punktu widzenia … to dobry pomysł, ale jeśli patrzymy na ….. to zobaczymy, że wszystko zależy od …..”.
41. Teza nie może być pytaniem.
42. Użycie zwrotów: „Moim zdaniem”, „Według mnie” nie wpływa na obniżenie jakości tezy w rozprawce za i przeciw, jeśli zdający wskazuje na wady i zalety danego zjawiska/rozwiązania.
43. W rozprawce za i przeciw, w której piszący jest za danym zjawiskiem, powinien przedstawić więcej argumentów za.
44. W rozwinięciu przestawiamy dokładnie argumenty za i przeciw z podaniem obszernych uzasadnień w oddzielnych paragrafach. Wypowiedzi trzeba obszernie uzasadnić, poprzeć przykładami.
45. W rozprawce argumentacyjnej można wyrażać opinię tylko w ostatnim paragrafie.
46. Pisząc rozprawkę argumentacyjną używamy stylu formalnego lub półformalnego, przedyskutowując zalety i wady tematu.
47. Pisząc rozprawkę argumentacyjną używamy formalnego lub półformalnego słownictwa, długich zdań, formalnych elementów łączących, np. „Obwohl”, „Während”, „Deswegen/deshalb, aud diesem Grund”, pełnych form czasownikowych, np. „Das ist sehenswert ...”, łagodnego oficjalnego stylu, który polega na unikaniu wyrażeń kolokwialnych i wyrażania osobistych uczuć, Dltego używamy obiektywnych stwierdzeń, np.. „Manche Leute vertreten die Meinung, dass Vermieten von einem Haus ist eine bessrese Lösung als sein Kaufen”. W rozprawce często stosuje się formy bezosobowe, typowe dla oficjalnej odmiany języka, zwłaszcza gdy przytaczamy czyjeś poglądy czy przedstawiamy fakty. Najczęściej używane zwroty to: „Viele Leute sind der Minung, dass ...”,„Viele Leute sagen, dass …..”, „Die Statistiken zeigen, dass ….”
48. W zakończeniu zdający podsumowuje główne wątki wypowiedzi. Może też przedstawić swój punkt widzenia, wyrazić opinię oraz sformułować wniosek, nawiązujący do przedstawionych wcześniej argumentów.
49. Struktura rozprawki argumentacyjnej
Wstęp – zaprezentowanie tematu i obu stron zjawiska
…...................................................................................................................
…..................................................................................................................
Rozwinięcie - Przedstawienie argumentów za + uzasadnienie, konsekwencje
….................................................................................................................
….................................................................................................................
….................................................................................................................
Przedstawienie argumentów przeciw + uzasadnienie, konsekwencje
….................................................................................................................
….................................................................................................................
….................................................................................................................
Zakończenie – podsumowanie argumentów i wyrażenie opinii
…................................................................................................................
…...............................................................................................................
50. W rozprawce z opinią autor przedstawia opinię na dany temat. We wstępie zdający przedstawia opinię na temat opisany w zadaniu. Jeśli zdający nie zgadza się z daną opinią, to we wstępie musi napisać, że jest przeciw jakiemuś zjawisku.
51. W dwóch kolejnych akapitach zdający uzasadnia swoje stanowisko w odniesieniu do dwóch aspektów z polecenia. Zdający powinien uzasadnić swoje stanowisko w sposób logiczny.
52. W rozprawce, w której uczeń wyraża własną opinię nie wymaga się uwzględnienia argumentów za i przeciw. Ważne jest, aby uczeń był konsekwentny w tym, co pisze przez całą pracę i wystarczająco rozwinął dwa elementy podane w poleceniu.
53. W rozprawce z wyrażeniem opinii piszący może konsekwentnie podawać tylko argumenty na tak, jeśli we wstępie wyraził opinię pozytywną.
54. Jeśli we wstępie zdający wyraził opinię negatywną, to argumenty powinny wspierać tezę. Jeśli w pracy pojawiają się argumenty przeciwne do postawionej w rozprawce tezy, to zdający powinien uznać je za niezasadne. Zdający może również wyrazić opinię bardziej neutralną. Zdający może też rozpatrywać argumenty za i przeciw, ale w zakończeniu musi koniecznie wyrazić swoją opinię, używając innych struktur leksykalno-gramatycznych niż użyte we wstępie. Jest istotne, aby wyrażona we wstępie opinia oraz podsumowanie były spójne z argumentacją przedstawioną w rozwinięciu.
55. Aby wyrazić opinię w rozprawce, należy użyć takich zwrotów jak: „Ich glaube, dass …..”, „Wenn es um mich geht, ….”, „Meiner Meinung nach ….”, „Ich bin damit einverstanden/ nicht einverstanden”, „Ich vertrete die Meinung, dass ….”
Struktura rozprawki z wyrażeniem opinii
Wstęp - teza z wyrażeniem opinii przez piszącego
…....................................................................................................................
…....................................................................................................................
Rozwinięcie – wieloaspektowa, pogłębiona realizacja pierwszego elementu – prezentacja pierwszej opinii potwierdzającej tezę+ przykłady/uzasadnienia/wyniki,
wieloaspektowa realizacja drugiego elementu – prezentacja drugiej opinii potwierdzającej tezę +przykłady/uzasadnienia/wyniki
Wieloaspektowa, pogłębiona realizacja trzeciego elementu – prezentacja opinii negującej tezę +przykłady/uzasadnienia/wyniki
….......................................................................................................................
….....................................................................................................................
…........................................................................................................................
Zakończenie – podsumowanie tematu, powtórne wyrażenie opinii przy użyciu innych słów
….........................................................................................................................
…..........................................................................................................................

Artykuł
54. Zwróć uwagę, że temat artykułu jest skonstruowany według schematu. Najpierw przedstawiony jest problem lub zjawisko społeczne. Następnie podane są dwa elementy treści, które powinny się znaleźć w artykule, np. zrelacjonowanie przebiegu wydarzenia oraz przedstawienie opinii autora artykułu w poruszanej sprawie. Te dwa kluczowe elementy polecenia musisz szczegółowo omówić w swoim artykule.
55. Artykuł, jak każda wypowiedź pisemna, ma określoną kompozycję. Istotnymi jego elementami są: wstęp, rozwinięcie i zakończenie.
56. Pamiętaj o nadaniu artykułowi tytułu, który przyciągnie uwagę czytelnika. W treści artykułu może znaleźć się jakieś odwołanie do tytułu, tak aby jego użycie miało uzasadnienie.
57. We wstępie musisz zachęcić czytelnika do przeczytania Twojego artykułu. Nie powtarzaj opisu sytuacji przedstawionej w temacie. Raczej, wprowadzając temat, przywołaj związaną z tematem anegdotę lub jakiś znany fakt czy cytat, zadaj prowokujące lub kontrowersyjne pytanie. Użyj barwnego języka.
58.Nie ma potrzeby relacjonowania zdarzeń i wyrażanie opinii we wstępie. Są to elementy wymagane w rozwinięciu.
59. W kolejnych akapitach rozwinięcia szczegółowo omów wskazane w temacie aspekty. Twoja argumentacja musi być pogłębiona, wieloaspektowa i poparta przykładami. Twoje argumenty powinny być konkretne, jasne i łatwe do odszukania. Używaj więc wyrażeń i zwrotów porządkujących tok Twojej wypowiedzi.
60.Gdy piszesz artykuł, pamiętaj, aby uzasadnić swoje argumenty, podając przykłady. Stosuj odpowiednie wyrażenia i zwroty: „zum Beispiel”, „solche wie”, „Analysieren wir die Beispiele”, „Ein Beispiel dafür wäre”.
61. W artykule wyrażamy również swoją opinię. Aby wyrazić opinię, należy użyć takich zwrotów jak: „Ich denke, ...”, „Wenn es um mich geht”, „Meiner Meinung nach”, „Ich bin damit einverstanden/nicht einverstanden”, „Ich glaube, dass...”, „Ich vertrete die Meinung, dass. ..”
62. W artykule wyrażamy również kontrast używając takich fraz jak: „Jedoch”, „Aber”, „Despite”, „Obwohl”, „Während”, „einerseits”, „andererseits”.
63. Zakończenie powinno być zgodne z tematem i treścią całej wypowiedzi.
64. W zakończeniu podsumowujemy temat za pomocą takich fraz jak: „letztens”, „zum Schluss”, „zuletzt”. Nie powtarzaj treści zapisanych we wstępie. Dobrym rozwiązaniem jest podsumowanie nawiązujące do tytułu artykułu lub postawienie nowych pytań zmuszających czytelnika do dalszych rozważań.
65. Pamiętaj, że napisany przez Ciebie tekst powinien stanowić spójną, klarowną całość. Oznacza to, że musisz zadbać o logikę wewnątrz zdań, ale też kolejne zdania powinny wynikać jedne z drugich, a akapity łączyć się za pomocą odpowiednich zwrotów. Jeżeli przedstawisz argumenty, poprzesz je przykładami, a nie zadbasz o logiczne i gramatyczne powiązania między poszczególnymi fragmentami swojej wypowiedzi, nie będzie to dobrze napisany artykuł, a jedynie zlepek przypadkowych myśli.
66. Należy stosować bogate słownictwo i szeroki wachlarz środków językowych.
67. Tam, gdzie możliwe, należy stosować synonimy najczęściej powtarzających się wyrazów.
68. Wyrażaj się precyzyjnie, wykorzystując słownictwo charakterystyczne dla poruszanego tematu. Nie używaj słów pospolitych i potocznych, takich jak: super, fajny, interesujący – liczą się do limitu słów, ale świadczą o ograniczonym zasobie słownictwa.
69. Styl w artykule nie może być zbyt formalny lub nieformalny. Styl: słownictwo i zwroty powinny przekonać czytelnika do zdania autora.
70. Kiedy Twój tekst jest gotowy, przeczytaj go jeszcze raz. Sprawdź, czy jest logicznie uporządkowany, czy oba wskazane w temacie aspekty zostały rozwinięte i uzasadnione.
71. Sprawdź, czy Twój tekst mieści się w limicie słów.
72. Spróbuj zauważyć w swojej wypowiedzi błędy, które popełniłeś z powodu pośpiechu lub braku staranności, np. błędy interpunkcyjne lub ortograficzne. Wprowadź ewentualne poprawki.

List formalny

66. List oficjalny (formalny) jest napisany w odpowiedzi na sytuację określoną w zadaniu. Może to być, np. list czytelnika do gazety, czasopisma lub list mieszkańca do władz miasta. List może zawierać elementy opisu, sprawozdania, recenzji itd. Dobrze napisany list formalny zawiera wstęp, w którym piszący określa cel, w jakim list został napisany. Zagadnienie powinno być opisane w sposób przejrzysty i logiczny. Od listu prywatnego różni się stylem, słownictwem i strukturami gramatycznymi. List prywatny pisze się do osób dobrze nam znanych i dotyczy spraw prywatnych. Listy formalne adresowane są do osób piastujących pewne stanowiska - instytucji, biur, firm, hoteli, sklepów, zakładów pracy, a osoby, do których piszemy, nie są nam znane lub utrzymujemy z nimi relacje służbowe.
67. List powinien składać się ze wstępu, rozwinięcia i zakończenia. Rozwinięcie powinno być mniej więcej dwa razy dłuższe niż wstęp czy zakończenie.
68. Pamiętaj,aby w pierwszym akapicie wyrazić cel, w jakim piszesz list.
69. Wstęp, rozwinięcie i zakończenie powinny być graficznie oddzielone od siebie – rozpoczęte od nowego wiersza z wcięciem.
70. Aby sprawić, żeby twój list brzmiał naturalnie i wiarygodnie, wprowadź doń informacje budujące tło informacyjne.
71. Obrazuj swoje tezy i opinie przykładami.
72. Pamiętaj,aby w liście formalnym posługiwać się językiem oficjalnym. Unikaj form skróconych i wyrażeń potocznych.
73. Pamiętaj, aby wykazać się znajomością bogatego słownictwa, odpowiedniego dla formalnego stylu wypowiedzi i poruszanego tematu.
74. Używaj zróżnicowanych środków językowych, aby podnieść ocenę bogactwa językowego.
75. Należy stosować typowe dla formalnego stylu łączniki zdań.
76. Unikaj powtórzeń wyrazów, staraj się używać synonimów.
77. W liście formalnym używamy stylu formalnego – nie używamy ściągniętych form lub skrótów. Zamiast:”Ich hab'” piszemy „Ich habe”. Nie stosujemy potocznego słownictwa, żargonów, dialektów. Nie używamy zwrotów idiomatycznych. Unikamy też języka charakterystycznego dla wypowiedzi ustnych i nieformalnych wypowiedzi pisemnych, np. zamiast „I will dir schreiben, ...” piszemy „Ich möchte dich darüber informieren, dass...”. Używamy formalnego, standardowego języka. Stosujemy również grzeczne wyrażenia, np. „I würde gerne wissen, ob ….”, „Ich wäre dankbar, wenn, …..”. W liście formalnym używamy dłuższych, formalnych, zaawansowanych słów, wyrażeń i zdań złożonych, strony biernej, pełnych form czasowników, różnych spójników. Piszemy pełne zdania – nie pomijamy żadnych części zdania. Na początku i na końcu listu stosujemy sformalizowane wyrażenia.
78. Rozróżniamy list motywacyjny, reklamację, skargę, zapytanie lub rezerwację.
79.List powinien zawierać elementy typowe dla formy: odpowiedni zwrot rozpoczynający, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, zwrot kończący. Jeśli używamy zwrotu: „Sehr geehrte Damen und Herren”, wówczas na końcu powinno być „Mit herzlichen Grüssen”.
80.We wstępie - na początku listu motywacyjnego piszemy, gdzie zamieszczone zostało ogłoszenie o pracę i dlaczego piszę ten list.
81.List zawiera szczegółowe informacje na temat mojego obecnego zajęcia i powody, dla których interesuję się oferowaną pracą, informacje na temat mojego cv i adekwatnego doświadczenia zawodowego. Zdający wyjaśnia, dlaczego jest odpowiednim kandydatem i kiedy może przyjść na rozmowę kwalifikacyjną.
82. Gdy piszesz list motywacyjny, stosuj oficjalną odmianę języka: formalnych słów i zwrotów, np. „die Stelle” zamiast „die Arbeit”, „ein grosser Teil” zamiast „viel”, „Ich würde gerne teilnehmen” zamiast „Ich will gehen”, oficjalnych zwrotów rozpoczynających i kończących list, np. „Sehr geehrte Damen und Herren”, „erwarte Ihre Antwort”, „Mit herzlichen Grüssen”, pełnych form czasowników, np. „ Ich habe” zamiast: „Ich hab'” różnych łączników, które pozwalają łączyć informacje w logiczną całość, np. „zuerst”, „dann”, „danach”, „zuletzt”.
Struktura listu formalnego
Zwrot rozpoczynający list
Wstęp – podanie celu pisania listu
…...................................................................................................................
…..................................................................................................................
Rozwinięcie – Co się wydarzyło, Jakie są fakty?
…..................................................................................................................
…..................................................................................................................
…..................................................................................................................
Zakończenie – Propozycje rozwiązań, Podanie rozwiązania, gdy problemu nie
rozstrzygnąć

Struktura podania o pracę
Zwrot rozpoczynający, np. Dear Sir/Madam”
Wstęp – określenie kontekstu sytuacyjnego – gdzie i kiedy ukazał się list/ogłoszenie o pracę, na który odpowiadamy, podanie celu pisania listu
….........................................................................................................................
…........................................................................................................................
Rozwinięcie
podanie wieku, wykształcenia, kwalifikacji
opisanie doświadczenia zawodowego
opis cech charakteru i predyspozycji zawodowych
uzasadnienie, dlaczego jesteś zainteresowany pracą i dlaczego jesteś odpowiednim kandydatem do tej pracy
…..........................................................................................................................
….........................................................................................................................
….........................................................................................................................
…........................................................................................................................
Zakończenie – informacja o załącznikach, możliwości kontaktu, uwagi końcowe
…......................................................................................................................
…......................................................................................................................
Zwrot pożegnalny – Mit herzlichen Grüssen
Struktura skargi
Zwrot rozpoczynający list, np. „Sehr geehrter Herr Schmidt ”
Wstęp – podanie celu, powodu, dlaczego pisze, skarga poparta odpowiednimi argumentami, złożenie zażalenia, poinformowanie czytelników o zaistniałym problemie
…....................................................................................................................
…...................................................................................................................
Rozwinięcie - Napisanie o okolicznościach zakupu – co, gdzie i kiedy to kupiłeś
…...................................................................................................................
…..................................................................................................................
Opisanie problemu z podaniem szczegółów oraz zaproponowanie rozwiązań - napotkane problemy + przykłady usterek
….................................................................................................................
….................................................................................................................
…................................................................................................................
Zakończenie - opisanie swoich oczekiwań w celu rozwiązania problemu, możliwości kontaktu
…................................................................................................................
…...............................................................................................................
Zwrot kończący list
83.Zalecane pozycje: 1) Informator maturalny z języka niemieckiego. Poziom rozszerzony. Matura 2015, CKE www.cke.edu.pl 2) Zbiór zadań maturalnych z języka niemieckiego. Poziom rozszerzony, 2015, CKE 3) „Przykładowe arkusze maturalne. Język niemiecki. Część pisemna. Poziom podstawowy i rozszerzony”, Joanna Sobańska-Jędrych, 2016, PWN, 4) „Teraz matura. Język niemiecki. Poziom podstawowy i rozszerzony. Arkusze maturalne”, Anna Jaroszewska, 2015, Nowa Era 5) „Twoja matura. Język niemiecki. Arkusze maturalne. Poziom podstawowy i poziom rozszerzony”, 2015, Pons. 6) „Trening maturalny. Zadania i arkusze. Język niemiecki. Poziom rozszerzony”, 2014, LektorKlett, 7) „Direkt. Repetytorium maturalne. Język niemiecki. Poziom rozszerzony”, Ćwikowska, Beata Jaroszewicz, Anna Niklewska, 2014, Lektorklett, 8) „Repetytorium leksykalno-tematyczne. Niemiecki dla uczniów, studentów, samouków oraz oraz osób przygotowujących się do egzaminu B2- C1”, Halina Łukasik, 2013, Edgard, 9) Arkusz maturalny 2015 z języka niemieckiego poziom rozszerzony CKE 10) Arkusz maturalny z języka niemieckiego 2016 na poziomie rozszerzonym, CKE 11) Próbna matura 2014, język niemiecki, poziom rozszerzony, CKE, www.cke.edu.pl 12) Próbna matura 2014 z Operonem, język niemiecki, poziom rozszerzony www.edulandia.pl, www.wyborcza.pl, www.egzaminy.operon.pl, www.GieldaMaturalna.pl 13) Próbna matura 2015 z Operonem, język niemiecki, poziom rozszerzony www.edulandia.pl, www.wyborcza.pl, www.egzaminy.operon.pl, www.GieldaMaturalna.pl 14) Próbna matura 2016 z Operonem, język niemiecki, poziom rozszerzony www.edulandia.pl, www.wyborcza.pl, www.egzaminy.operon.pl, www.GieldaMaturalna.pl 15) Przykładowe arkusze maturalne 1-3 z niemieckiego, poziom rozszerzony, Nowa Era – http://www.nowaera.pl/component/pomoce/100016/gim/jezyk-niemiecki.html, 16) „Słownictwo – niemiecki” – wersja papierowa 17) „Gramatyka – niemiecki” – wersja papierowa 18) „Pisanie – niemiecki” – wersja papierowa 19) „Rozmowa wstępna i funkcje językowe – niemiecki” – wersja papierowa, 20) „Niemiecki w tłumaczeniach. Gramatyka 4”, Justyna Plizga, Preston Publishing, 21) „Repetytorium leksykalne z języka niemieckiego”, 2015, Dorota Obidniak, Hanna Podczaska – Tomal, 2015, PWN, 22) pisemny niemiecki rozszerzony (na pen-drivie) 23), Matura 2015. Welttour. Podręcznik z repetytorium maturalnym, Sylwia Mróz – Dwornikowska, 2014, Nowa Era, 24) Repetytorium maturalne z języka niemieckiego. Podręcznik. Zakres rozszerzony +CD, Jacek Betleja, Irena Nowicka, Dorota Wieruszewska, 2014, PWN, 25) Deutsch. Język niemiecki. Repetytorium maturalne. Poziom rozszerzony. Jan Szurmant, Peter Tokarski, 2014, Pearson, 26) Nowa Matura od 2015. Repetytorium maturzysty. Język niemiecki. Poziom podstawowy i rozszerzony, Joanna Srzednicka, Adrian Golis, Kamil Golis, Anna Lohn, 2014, Greg, 27) Matura 2017. Repetytorium maturzysty. Język niemiecki. Poziom podstawowy i rozszerzony, Joanna Srzednicka, Adrian Golis, Kamil Golis, Anna Lohn, 2017, Greg 28) Matura. Vademecum, Język niemiecki, poziom podstawowy, poziom rozszerzony, Joanna Strzednicka, Adrian Golis, Kamil Golis, Anna Lohn, 2017/18, Greg. 29) przydatne linki pisemny niemiecki rozszerzony - www.mcourser.pl/courses – arkusz poziom rozszerzony nr 5 z języka niemieckiego na mcourser.pl/courses , a potem moje zasoby dla osób, które zakupiły książkę Język niemiecki. Arkusze maturalne. Poziom podstawowy i rozszerzony, Pons, zarejestrowały się, zalogowały i wpisały kod dostępu z tej książki, www.niemiecki.testy.dlamaturzysty.infor , 29) przydatne adresy – ćwiczenia -
www.chatterbox.pl, www.niemiecki.slowka.pl, http://www.edu.wroc.pl/edu-linki/jezyki_obce.html,
http://www.kurs-niemieckiego.twojniemiecki.pl
http://deutsch.info/pl/grammar/pluralformen
http://merula.pl/rzeczownik-w-jezyku-niemieckim/
http://www.jniemiecki.pl/gramatyka-online/22-rzeczowniki/50-odmiana-imion-wlasnych.html
http://niemiecki.priv.pl/index.php/nauka-niemiecki/9-gramatyka-teoria/335-rekcja-rzeczownika.html
http://www.niemiecki.ang.pl/gramatyka/liczebnik/liczebniki_ulamkowe
http://niemiecki.crib.pl/niemiecki/tworzenie-przeczeń-z-nicht,-nein,-kein-w-języku-niemieckim
http://podstawyniemieckiego.pl/przeczenie-nein-nicht-kein-niemiecki/
http://www.niemiecki.czteryjezyki.pl/gramatyka-niemiecka/125-rodzajniki-okreslone-nieokreslone-zerowe-der-artikel.html
http://www.twojniemiecki.pl/gramatyka/rodzajnik-der-artikel.html
http://niemiecki.opracowania.pl/rzeczownik_das_substantiv/zastosowanie_rodzajnika_określonego_i_nieokreślonego/
http://zalewskitomasz.pl/tag/rodzajniki-w-jezyku-niemieckim-2/
http://www.niemieckiwnakli.pl/online-lernen/grammatischer-notruf/der-artikel-rodzajnik/
http://sciaga.onet.pl/12581,67,,,1,22681,sciaga.html
http://www.zdamy.pl/data/niemiecki/gramatyka/partykuly.php
http://www.niemiecki.slowka.pl/artykuly,wymowa-niemiecka-podstawowe-reguly-i-zasady,m,498.html
http://sciaga.onet.pl/12581,67,0,0,1,22751,3,sciaga.html
http://niemiecki.crib.pl/niemiecki/tworzenie-pytań-w-języku-niemieckim
http://gadzetomania.pl/39304,40-stron-ktore-naucza-cie-jezyka-obcego
http://pl.langmaster.com/compl/german/home.htm, http://deutsch.info/pl
84. W przypadku niejasności należy zajrzeć do dokumentu: INFORMATOR O EGZAMINIE MATURALNYM Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 – www.cke.edu.pl
Bibliografia
• INFORMATOR O EGZAMINIE MATURALNYM Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 – www.cke.edu.pl
• Materiały z konferencji, studiów i szkoleń
• Gateway plus 4”. Student's book, David Spencer, 2014, Macmillan.
• „Matura Prime Time. Intermediate.”, Virginia Evans, Jenny Dooley, 2014, Express Publishing.
• „Matura repetytorium. Poziom rozszrzony”, Virginia Evans, Jenny Dooley, 2014, Express Publishing.
• „Matura repetytorium. Poziom podstawowy i rozszerzony. Podręcznik do języka angielskiego”, Marta Rosińska, Lynda Edwards, 2014, Macmillan.
• „On screen”, Virginia Evans, Jenny Dooley - Student's Book, Workbook & Grammar Book, Pre-Intermediate B1, Express Publishing.
• „Oxford Solutions. Student's Book. Pre-intermediate”, Tim Falla, Paul A Davies, Joanna Sobierska, 2015, Oxford.
• „Password 2. Student's Book”, Marta Rosińska, Lynda Edwards, 2016, Macmillan.
• Przykładowe arkusze maturalne. Część pisemna. Poziom podstawowy i rozszerzony. Język niemiecki”, Joanna Sobańska-Jędrych, 2016, PWN.
• Zbiór zadań z języka niemieckiego na maturę próbną 2015, CKE

Opracowała: Agnieszka Palacz
Wyświetleń: 0


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.