Scenariusz lekcji zdalnej z języka polskiego w klasie VIII.

Temat: Twardy orzech do zgryzienia, czyli o poprawności językowej. Quiz wiedzy przed egzaminem ósmoklasisty.

Opracowała: Dorota Bukowska
Szkoła Podstawowa im. Polskich Noblistów w Nowych Skalmierzycach

Cel lekcji:
- utrwalam wiadomości dotyczące gramatyki;
-sprawdzam swoją wiedzę egzaminacyjną.

Kryteria sukcesu:
- odróżniam: antonimy, synonimy, homonimy i neologizmy;
- odróżniam wyrazy pokrewne i bliskoznaczne;
- podaję właściwą nazwę słownika;
- odróżniam udźwięcznienia i ubezdźwięcznienia;
- rozpoznaję odmienne i nieodmienne części mowy;
- określam części zdania;
- wskazuję związki frazeologiczne.

Treści podstawy programowej:
Cele kształcenia – wymagania ogólne:
II. Kształcenie językowe
3. Poznawanie podstawowych pojęć oraz terminów służących do opisywania języka i językowego komunikowania się ludzi.
IV. Samokształcenie
4. Kształcenie nawyków systematycznego uczenia się oraz porządkowania zdobytej wiedzy i jej pogłębiania.
Wymagania szczegółowe:
Kształcenie językowe
Klasy IV-VI
II.2.8) rozróżnia synonimy, antonimy, rozumie ich funkcje w tekście i stosuje we własnych wypowiedziach;
IV.5. korzysta ze słowników ogólnych języka polskiego, także specjalnych, oraz słownika terminów literackich;
II.1.1) rozpoznaje w wypowiedziach części mowy (czasownik, rzeczownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik, partykuła, wykrzyknik) i określa ich funkcje w tekście;
II.1.8) nazywa części zdania i rozpoznaje ich funkcje składniowe w wypowiedzeniach
(podmiot, orzeczenie, dopełnienie, przydawka, okolicznik);
II.2.5) rozpoznaje w wypowiedziach związki frazeologiczne, dostrzega ich bogactwo, rozumie ich znaczenie oraz poprawnie stosuje w wypowiedziach;
Klasy VII-VIII
II.2.4) rozumie znaczenie homonimów;
II.2.3) zna sposoby wzbogacania słownictwa;
II.1.1) rozumie mechanizm upodobnień fonetycznych, uproszczeń grup spółgłoskowych i utraty dźwięczności w wygłosie; rozumie rozbieżności między mową a pismem;

Forma pracy: Uczniowie pracują samodzielnie. Odpowiedzi do zadań przysyłają nauczycielowi na Microsoft OneDrive.

Formy sprawdzenia osiągnięcia celu: Wspólne omówienie zadań podczas lekcji prowadzonej w aplikacji Teams z wykorzystaniem przesłanych uczniom wskazówek i klucza odpowiedzi.

KARTA PRACY:
Wykonaj przykładowe zadania egzaminacyjne. Odpowiedzi prześlij nauczycielowi.

Przykładowy arkusz egzaminacyjny - grudzień 2017
https://cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_OSMOKLASISTY/Arkusze_pokaz/Pokaz_arkusz_EO_1_polski.pdf

Zadanie 1. (0–1)
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
Słowa dobro – zło w zestawieniu to
A. antonimy
B. synonimy
C. homonimy
D. neologizmy

Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu
Egzamin ósmoklasisty- materiał ćwiczeniowy dla uczniów i nauczycieli
marzec 2019
https://www.oke.poznan.pl/files/cms/551/opop_zestaw_zadan.pdf

Zadanie 2. (0–1)
Uzupełnij poniższe zdanie. Wybierz odpowiedź spośród oznaczonych literami A i B oraz
odpowiedź spośród oznaczonych literami C i D
Wyrazy zeszyt, brulion, notatnik, kajet są A / B , ponieważ C / D
A. wyrazami pokrewnymi C. mają podobne znaczenie
B. wyrazami bliskoznacznymi D. należą do tej samej rodziny wyrazów

Zadanie 3. (0–1)
Uzupełnij poniższe zdania. Wybierz odpowiedź spośród oznaczonych literami A i B oraz
odpowiedź spośród oznaczonych literami C i D.
Znaczenia słowa suterena należy szukać w słowniku A / B . Wśród haseł słownikowych będzie je poprzedzać m.in. wyraz C / D .
A. ortograficznym C. suseł
B. języka polskiego D. sweter

Zadanie 4. (0–1)
Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1., 2. albo 3.
W wyrazie uprzejmy różnica między wymową a pisownią wynika ze zjawiska

A udźwięcznienia analogicznie jak 1. mądrość
w wyrazie
B ubezdźwięcznienia 2. liczba

3. otwarty


CKE - zestawy zadań powtórkowych
https://www.cke.gov.pl/egzamin-osmoklasisty/materialy-dodatkowe/zestawy-zadan-powtorkowych/

Zadanie 5. (0–1)
Uzupełnij poniższe zdanie. Wybierz odpowiedź spośród oznaczonych literami A i B oraz
odpowiedź spośród oznaczonych literami C i D.
W zdaniu Podróżny do folwarku nie biegł sług zapytać wyraz ,,podróżny'' jest

A. przymiotnikiem i pełni funkcję C. przydawki
B. rzeczownikiem D. podmiotu

Zadanie 6. (0–1)
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
W zdaniu Lecz byłem za młody, aby umieć ją kochać, wyraz ,,aby'' jest
A. zaimkiem
B. spójnikiem
C. przyimkiem
D. przysłówkiem

Zadanie 7. (0–1)
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
W zdaniu Nieszczęsne miasto zmieniło się w jedno piekło wyraz ,,jedno'' pełni funkcję
A. podmiotu
B. przydawki
C. okolicznika
D. dopełnienia

Próbny egzamin ósmoklasisty -język polski data: 18 grudnia 2018 r.
https://cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_OSMOKLASISTY/Arkusze_probne/OPOP-100-1812.pdf

Zadanie 8. (0–1)
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. W wypowiedzeniu Bogowie dali mi trochę talentu, ale dali prócz tego więcej, bo prawdziwego znawcę i przyjaciela, który jeden umie mówić prawdę w oczy związek wyrazowy ,,mówić prawdę w oczy'' można zastąpić sformułowaniem
A. mówić jak do ściany
B. mówić ludzkim głosem
C. mówić trzy po trzy
D. mówić bez ogródek

Przykładowy arkusz egzaminacyjny - grudzień 2017
https://cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_OSMOKLASISTY/Arkusze_pokaz/Pokaz_arkusz_EO_1_polski.pdf

Zadanie 9. (0–1)
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
Użytego przez Józefa Tischnera określenia ,,dobry człowiek'' nie można zastąpić sformułowaniem
A. człowiek o wielkim sercu
B. człowiek o gołębim sercu
C. człowiek sukcesu
D. człowiek taki, że do rany przyłóż
Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu
Egzamin ósmoklasisty- materiał ćwiczeniowy dla uczniów i nauczycieli
marzec 2019
https://www.oke.poznan.pl/files/cms/551/opop_zestaw_zadan.pdf
Zadanie 10. (0–1)
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. Sformułowaniu ,,odnosi sukcesy'' odpowiada związek frazeologiczny
A. zbiera laury
B. idzie po laury
C. osiada na laurach
D. spoczywa na laurach

Podsumowanie lekcji:
Samoocena:
* Iiczba punktów do uzyskania: 10
* liczba uzyskanych przeze mnie punktów: ………….

Metoda zdań niedokończonych:
- Muszę jeszcze powtórzyć …………………………………………………………………………………………………………….
- Zadania wykonałam/em bezbłędnie.

Wskazówki dla ucznia i klucz odpowiedzi
Scenariusz lekcji zdalnej z języka polskiego w klasie VIII.

Temat: Twardy orzech do zgryzienia, czyli o poprawności językowej. Quiz wiedzy przed egzaminem ósmoklasisty.


Opracowała: Dorota Bukowska
Szkoła Podstawowa im. Polskich Noblistów w Nowych Skalmierzycach

Cel lekcji:
- utrwalam wiadomości dotyczące gramatyki;
-sprawdzam swoją wiedzę egzaminacyjną.

Kryteria sukcesu:
- odróżniam: antonimy, synonimy, homonimy i neologizmy;
- odróżniam wyrazy pokrewne i bliskoznaczne;
- podaję właściwą nazwę słownika;
- odróżniam udźwięcznienia i ubezdźwięcznienia;
- rozpoznaję odmienne i nieodmienne części mowy;
- określam części zdania;
- wskazuję związki frazeologiczne.

Treści podstawy programowej:
Cele kształcenia – wymagania ogólne:
II. Kształcenie językowe
3. Poznawanie podstawowych pojęć oraz terminów służących do opisywania języka i językowego komunikowania się ludzi.
IV. Samokształcenie
4. Kształcenie nawyków systematycznego uczenia się oraz porządkowania zdobytej wiedzy i jej pogłębiania.
Wymagania szczegółowe:
Kształcenie językowe
Klasy IV-VI
II.2.8) rozróżnia synonimy, antonimy, rozumie ich funkcje w tekście i stosuje we własnych wypowiedziach;
IV.5. korzysta ze słowników ogólnych języka polskiego, także specjalnych, oraz słownika terminów literackich;
II.1.1) rozpoznaje w wypowiedziach części mowy (czasownik, rzeczownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik, partykuła, wykrzyknik) i określa ich funkcje w tekście;
II.1.8) nazywa części zdania i rozpoznaje ich funkcje składniowe w wypowiedzeniach
(podmiot, orzeczenie, dopełnienie, przydawka, okolicznik);
II.2.5) rozpoznaje w wypowiedziach związki frazeologiczne, dostrzega ich bogactwo, rozumie ich znaczenie oraz poprawnie stosuje w wypowiedziach;
Klasy VII-VIII
II.2.4) rozumie znaczenie homonimów;
II.2.3) zna sposoby wzbogacania słownictwa;
II.1.1) rozumie mechanizm upodobnień fonetycznych, uproszczeń grup spółgłoskowych i utraty dźwięczności w wygłosie; rozumie rozbieżności między mową a pismem;

Forma pracy: Uczniowie pracują samodzielnie. Odpowiedzi do zadań przysyłają nauczycielowi na Microsoft OneDrive.

Formy sprawdzenia osiągnięcia celu: Wspólne omówienie zadań podczas lekcji prowadzonej w aplikacji Teams z wykorzystaniem przesłanych uczniom wskazówek i klucza odpowiedzi.

Przykładowy arkusz egzaminacyjny - grudzień 2017
https://cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_OSMOKLASISTY/Arkusze_pokaz/Pokaz_arkusz_EO_1_polski.pdf

Zadanie 1. (0–1) ( zadanie 18. w arkuszu )
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
Słowa dobro – zło w zestawieniu to
A. antonimy
B. synonimy
C. homonimy
D. neologizmy
Rozwiązanie: A

*Antonimy, czyli pary wyrazów lub wyrażeń i zwrotów o znaczeniu przeciwstawnym, np. przyjaciel- wróg.
*Synonimy, czyli wyrazy lub wyrażenia i zwroty o zbliżonym znaczeniu, np. samochód-auto.
*Homonimy, czyli wyrazy o jednakowym brzmieniu, ale innym znaczeniu, np. zamek – zamek w drzwiach oraz historyczna budowla.
*Neologizmy- to nowe wyrazy, utworzone dla nazwania nowego urządzenia czy zjawiska, np. niszczarka, leasing, deweloper.

Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu
Egzamin ósmoklasisty- materiał ćwiczeniowy dla uczniów i nauczycieli
marzec 2019
https://www.oke.poznan.pl/files/cms/551/opop_zestaw_zadan.pdf

Zadanie 2. (0–1) ( Teksty nieliterackie. Tekst 2. zad. 6 w arkuszu )
Uzupełnij poniższe zdanie. Wybierz odpowiedź spośród oznaczonych literami A i B oraz
odpowiedź spośród oznaczonych literami C i D
Wyrazy zeszyt, brulion, notatnik, kajet są A / B , ponieważ C / D

A. wyrazami pokrewnymi C. mają podobne znaczenie
B. wyrazami bliskoznacznymi D. należą do tej samej rodziny wyrazów

Rozwiązanie BC
Wyrazy pokrewne- mają wspólny rdzeń, którym jest najmniejsza podstawa słowotwórcza. Zespół wyrazów pokrewnych nazywamy rodziną wyrazów, np. uczyć się- nauczyć, nauczyciel, nauczycielka, nauka, naukowy, uczeń, uczennica, uczelnia.
Wyrazy bliskoznaczne to wyrazy o zbliżonym znaczeniu.

Zadanie 3. (0–1) ( Teksty literackie. Tekst 2. zad. 6 w arkuszu )
Uzupełnij poniższe zdania. Wybierz odpowiedź spośród oznaczonych literami A i B oraz
odpowiedź spośród oznaczonych literami C i D.
Znaczenia słowa suterena należy szukać w słowniku A / B . Wśród haseł słownikowych będzie je poprzedzać m.in. wyraz C / D .
A. ortograficznym C. suseł
B. języka polskiego D. sweter
Rozwiązanie: BC
Zadanie 4. (0–1) (Teksty nieliterackie. Tekst 1. zad. 7 w arkuszu )
Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1., 2. albo 3.
W wyrazie uprzejmy różnica między wymową a pisownią wynika ze zjawiska

A udźwięcznienia analogicznie jak 1. mądrość
w wyrazie 2.liczba
B ubezdźwięcznienia 3.otwarty


Odpowiedź: B3 ( wymawiamy: upszejmy/ otfarty )
1.Udźwięcznienie- zyskanie dźwięczności przez głoskę bezdźwięczną pod wpływem sąsiadującejz nią głoski dźwięcznej, np. liczba- wymawiamy [lidżba]
2. Ubezdźwięcznienie- utrata dźwięczności przez głoskę dźwięczną pod wpływem sąsiadującej z nią głoski bezdźwięcznej, np. torebka- wymawiamy [torepka]
Zapamiętaj:
1.Wszystkie samogłoski są dźwięczne.
2. Większość spółgłosek można ułożyć parami:
dźwięczna / bezdźwięczna
b - p
d - t
g - k
w - f
rz, ż - sz
dz - c
dż - cz
z - s
Uwaga: Bezdźwięcznego odpowiednika nie mają: m, n, r, l, ł.
3.Upodobnienia cechuje:
a) kierunek
postępowe: krzak – [kszak] bezdźwięczna głoska k wpłynęła na wymowę następującej po niej rz, upodobnienie zaszło ,,do przodu’’;
wsteczne: podpalić- [potpalić] bezdźwięczna głoska p wpłynęła na wymowę występującej przed nią dźwięcznej d, upodobnienie zaszło ,,do tyłu’’.
b) miejsce występowania
- wewnątrzwyrazowe ( w środku wyrazu ) np. ławka- [łafka]
- międzywyrazowe ( między wyrazami ), np. snop żyta- [snob żyta]
- w wygłosie ( na końcu wyrazu ), np. mróz- [mrós], śnieg- [śniek], prąd- [prąt]

Uwaga: Wszystkie spółgłoski dźwięczne na końcu wyrazów tracą dźwięczność.
4.Przykłady:
przystanek- [przystanek]- ubezdźwięcznienie postępowe wewnątrzwyrazowe.
ławka- [łafka] – ubezdźwięcznienie wsteczne wewnątrzwyrazowe.
jakże- [jagże] – udźwięcznienie wsteczne wewnątrzwyrazowe.
Mróz- [mrós]- ubezdźwięcznienie na końcu wyrazu, w wygłosie.

5. Uproszczenia- zjawisko polegające na wyeliminowaniu w wymowie jednej ze spółgłosek, np. językoznawstwo- wymawiamy [językoznastfo], eliminując w jako najtrudniejsze do wymówienia w sąsiedztwie trzech innych spółgłosek. Podobny proces zachodzi w wyrazach: ziarnko, jabłko.
Pikus B., Organizer gimnazjalny język polski, Warszawa- Bielsko-Biała, PWN, 2011.

CKE - zestawy zadań powtórkowych
https://www.cke.gov.pl/egzamin-osmoklasisty/materialy-dodatkowe/zestawy-zadan-powtorkowych/

Zadanie 5. (0–1) ( dzień 1. zadanie 5. w arkuszu )
Uzupełnij poniższe zdanie. Wybierz odpowiedź spośród oznaczonych literami A i B oraz
odpowiedź spośród oznaczonych literami C i D.
W zdaniu Podróżny do folwarku nie biegł sług zapytać wyraz,,podróżny'' jest

A. przymiotnikiem i pełni funkcję C. przydawki
B. rzeczownikiem D. podmiotu
Poprawna odpowiedź
BD
Zapamiętaj:
Części mowy:
Rzeczownik odpowiada na pytania: kto? co?, np., mądrość, porządek.
Przymiotnik odpowiada na pytania: jaki? jaka? jakie? (a także – czyj? czyja? czyje? który? która? które?), np. mądry, ojcowski.
Części zdania:
Podmiot- odpowiada na pytania: kto? co?
Przydawka- odpowiada na pytania: jaki?, który?, czyj?, ile?, czego?, z czego?

Zadanie 6. (0–1) ( dzień 5. zadanie 5. w arkuszu.)
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
W zdaniu Lecz byłem za młody, aby umieć ją kochać, wyraz ,,aby'' jest
A. zaimkiem
B. spójnikiem
C. przyimkiem
D. przysłówkiem
Poprawna odpowiedź
B * zaimek- zastępuje inne wyrazy w zdaniu, np.
- Ona jest chora. ( zaimek rzeczowny )
- Chciałabym mieć taki. ( zaimek przymiotny )
- Aż tyle?! ( zaimek liczebny )
- Moja mama też tak pisze. ( zaimek przysłowny )
* spójnik- to wyraz niesamodzielny i nieodmienny, którego funkcja polega na łączeniu samodzielnych wyrazów w zdaniu bądź na łączeniu zdań w wypowiedzeniu złożonym, np. i, oraz, a, albo, lub, bądź, czy, ale, lecz, jednak, więc, zatem, toteż, dlatego, że, bo, ponieważ, bowiem, aby, by, jeśli, jeżeli.
* przyimek- to wyraz niesamodzielny oznaczający stosunki przestrzenne lub czasowe, np. nad, pod, w, za, przy, między, przed, po.
Łączy się z innymi wyrazami, tworząc wyrażenie przyimkowe, np. pod stołem.
*przysłówek- nieodmienna część mowy, odpowiada na pytania: jak?, gdzie?, kiedy? Np. wolno, daleko, wczoraj.

Zadanie 7. (0–1) ( dzień 6. wiązka 2., zadanie 5. )
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
W zdaniu Nieszczęsne miasto zmieniło się w jedno piekło wyraz ,,jedno'' pełni funkcję
A. podmiotu
B. przydawki
C. okolicznika
D. dopełnienia
Poprawna odpowiedź
B Części zdania:
- podmiot- informuje o tym, kto lub co wykonuje jakąś czynność lub znajduje się w pewnym stanie. Jest nadrzędną częścią zdania i wchodzi w skład związku głównego, np. Chłopiec czyta.
- orzeczenie - informuje, jaką czynność wykonuje podmiot lub w jakim jest stanie, np. Dziewczynka pięknie śpiewa.
- dopełnienie – określa czasownik, odpowiada na pytania przypadków zależnych, czyli wszystkich oprócz mianownika i wołacza, np. z kim? Z czym? o kim?, o czym?. Przykład: Lekarz pomógł choremu.
- przydawka- jest określeniem rzeczownika, odpowiada na pytania: jaki?, który?, czyj?, ile?, czego?, z czego?, np. Ciocia Ania, pień drzewa, zielone wzgórza.
- okolicznik- jest określeniem czasownika. W zależności od rodzaju może odpowiadać na pytania typu: gdzie?, kiedy?, dlaczego?, w jakim celu?, jak? pod jakim warunkiem? Mimo czego?, np. na stole, wczoraj, z powodu choroby, po zakupy, szybko, w razie niepogody, mimo deszczu.

Próbny egzamin ósmoklasisty -język polski data: 18 grudnia 2018 r.
https://cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_OSMOKLASISTY/Arkusze_probne/OPOP-100-1812.pdf

Zadanie 8. (0–1) ( Zadanie 10. w arkuszu )
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. W wypowiedzeniu Bogowie dali mi trochę talentu, ale dali prócz tego więcej, bo prawdziwego znawcę i przyjaciela, który jeden umie mówić prawdę w oczy związek wyrazowy ,,mówić prawdę w oczy'' można zastąpić sformułowaniem
A. mówić jak do ściany
B. mówić ludzkim głosem
C. mówić trzy po trzy
D. mówić bez ogródek
Rozwiązanie: D

Przykładowy arkusz egzaminacyjny - grudzień 2017
https://cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_OSMOKLASISTY/Arkusze_pokaz/Pokaz_arkusz_EO_1_polski.pdf

Zadanie 9. (0–1) ( zadanie 17. w arkuszu )
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
Użytego przez Józefa Tischnera określenia ,,dobry człowiek'' nie można zastąpić sformułowaniem
A. człowiek o wielkim sercu
B. człowiek o gołębim sercu
C. człowiek sukcesu
D. człowiek taki, że do rany przyłóż
Rozwiązanie: C

Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu
Egzamin ósmoklasisty- materiał ćwiczeniowy dla uczniów i nauczycieli
marzec 2019
https://www.oke.poznan.pl/files/cms/551/opop_zestaw_zadan.pdf
Zadanie 10. (0–1) ( Teksty literackie. Tekst 3. zad. 5 w arkuszu )
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. Sformułowaniu ,,odnosi sukcesy'' odpowiada związek frazeologiczny
A. zbiera laury
B. idzie po laury
C. osiada na laurach
D. spoczywa na laurach
Rozwiązanie: A

Wyświetleń: 0