Katalog Hanna Grzenkowska Ogólne, Artykuły Ćwiczenia doskonalące rozumienie cicho czytanych tekstówĆwiczenia doskonalące rozumienie cicho czytanych tekstów.Czytanie ze zrozumieniem miało i ma nadal znaczenie szczególnie w edukacji szkolnej. Kształcenie ustawiczne oraz różnego typu samokształcenie opiera się przede wszystkim na czytaniu ze zrozumieniem, a rozwój nauki, techniki niesie coraz więcej różnych instrukcji, opisów oraz informacji potrzebnych każdemu człowiekowi żyjącymi we współczesnej rzeczywistości.Od dawna psychologowie i pedagodzy zauważyli bezpośrednią zależność, jaka istnieje między wysoką sprawnością czytania a sukcesami w nauce szkolnej. Wysoką sprawność czytania osiąga uczeń, który poprawnie i szybko odczyta tekst, załączone do niego polecenia i zrozumie istotę problemu a następnie szybko i poprawnie wykona zadania postawione na końcu tekstu. Im wyższy stopień opanowania cichego czytania ze zrozumieniem - tym większe sukcesy będzie odnosić w szkole każde dziecko. Przystępując do analizy tekstu literackiego musimy pamiętać, że tekst po raz pierwszy powinien zostać odczytany płynnie, w całości, by uczeń mógł zainteresować się jaki jest jego temat, główna myśl. Jeśli więc część uczniów nie czyta płynnie, ma kłopoty z szybkim zapoznaniem się z utworem, pierwsze czytanie musi odbyć się w wykonaniu nauczyciela lub wzorowo czytającego ucznia. Temu pierwszemu kontaktowi z tekstem nie towarzyszą żadne konkretne polecenia. Kolejny kontakt ucznia z tekstem następuje poprzez ciche samodzielne czytanie. Tym razem uczniowie czytają bardzo uważnie, zaznaczając wyrazy, zwroty, lub całe partie tekstu, których nie rozumieją. Jednym z podstawowych ćwiczeń, bez których nie można skutecznie pracować nad utworem literackim, jest wyjaśnienie niezrozumiałych wyrazów. Może odbywać się ono w różny sposób: a) nauczyciel podaje znaczenie wyrazu ustnie lub w zapisie w formie słowniczka. b) nauczyciel poleca uczniom wskazać jakie znane im słowo występuje w nieznanym wyrazie. (np. wyjaśnienia wymaga wyraz "okiennica" - uczniowie podają wyraz okno) c) objaśnienie słowa może się odbywać poprzez zastępowanie go znanymi już uczniom synonimami, np. skuteczny - efektywny, wydajny. Aby doskonalić umiejętność czytania, należy tworzyć sprzyjające realizacji tego zadania sytuacje dydaktyczne, organizując odpowiednie rodzaje ćwiczeń. Oto zestaw ćwiczeń doskonalących rozumienie cicho czytanych tekstów: 1. Rozpoznawanie początku i końca zdania: - umieszczenie wielkich liter i znaków przestankowych w tekście, gdzie zdania nie zostały wyodrębnione; - budowanie zdań złożonych z podanych zdań pojedynczych; - wyodrębnienie zdań pojedynczych ze zdań złożonych. 2. Rozpoznawanie akapitów: - obserwowanie w tekstach zasad wyodrębniania akapitów, ukazywanie roli akapitów w tekstach; - odnajdowanie zdań w akapitach: Podkreśl ostatnie zdanie. Znajdź w pierwszym zdaniu..... Trzecie zdanie w pierwszym akapicie informuje o... 3. Rozpoznanie porządku słów w zdaniu: - z podanych wyrazów utwórz zdanie/zdania; - wstaw do podanych zdań brakujące wyrazy (mogą to być wyrazy wyszukiwane z tekstu); - rozwijanie grupy podmiotu i grupy orzeczenia. 4. Wykrywanie związków między wyrazami w obrębie zdania: - porządkowanie wyrazów w zdaniu w związki; - dobieranie określeń. 5. Rozpoznanie w zdaniach złożonych logicznego porządku: warunek - następstwo: - podanie jednego członu zdania z prośbą o dopisanie brakującego członu; - układanie zdań do podanych wykresów. 6. Lokalizowanie informacji w tekście: - rozpoznanie w tekście mowy zależnej i niezależnej; - wyodrębnienie w tekście elementów opisu; - szukanie informacji na zadany temat: podkreślanie lub wypisywanie dat, nazwisk i nazw, tytułów utworów itp.; wyodrębnienie postaci występujących w utworze; wyodrębnienie zdarzeń - plan odtwórczy; - wyszukiwanie słów zapowiadających dialog; - znajdowanie informacji poza tekstem- ćwiczenia w korzystaniu z przypisów, indeksów. 7. Rozumienie informacji podanych w tekście: - rozumienie informacji podanej wprost (znajdź w tekście informację: Kim był główny bohater? lub: Jakie kwiaty rosły w ogrodzie?); - rozpoznawanie znaczeń przenośnych - wyjaśnienie znaczenia wyrazów, wyrażeń i zwrotów przenośnych; - stosowanie w konkretach w/w wyrazów i związków; 8. Rozumienie głównej myśli utworu lub fragmentu: - podkreślenie najważniejszych wyrazów w zdaniu (np. przy skracaniu tekstu, redagowaniu depesz, przygotowaniu wiersza do recytacji); - podkreślenie głównej myśli w akapicie; - podkreślenie najważniejszego zdania we fragmencie; - podkreślenie lub wypisanie zdań najbogatszych w informacje; - formułowanie tematu utworu; - formułowanie zdania/zdań informujących o ideowym przesłaniu utworu; - formułowanie wniosków wypływających z utworów. 9. Integracja nabytej wiedzy i umiejętności: - stosowanie informacji z tekstu do rozwiązania tekstu do rozwiązania problemu, np. Wykorzystując informacje z tekstu, napisz jak można rozwiązać niektóre problemy współczesnej młodzieży. Bibliografia R. Pawłowska, Mechanizmy czytania a nauka literatury w szkole, Gdańsk 1999
Opracowanie: mgr Hanna Grzenkowska Wyświetleń: 2320
Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione. |