Profilaktyczny program wychowawczy "Edukacja antyalkoholowa"

Projekt lekcji wychowawczych dotyczących zagrożeń dla zdrowia, wynikających z używania alkoholu.
Cykl obejmuje 3 kolejne godziny wychowawcze.
"Edukacja antyalkoholowa" jest programem składającym się na ogólnoszkolny profilaktyczny program wychowawczy na temat bezpieczeństwa uczniów na terenie szkoły.

Adresat: uczniowie klasy V ZPS w Komornikach.
Czas realizacji: II półrocze 2002/2003.
Realizator: nauczyciel wychowawca.

Cel główny:
- ochrona uczniów przed rozpoczęciem zażywania alkoholu;
- świadomość, że alkohol - to środek uzależniający, a jego nadużywanie prowadzi do nałogów;
- przygotowanie uczniów do podjęcia decyzji o nie zażywaniu alkoholu;
- dostarczenie uczniom podstawowej wiedzy na temat alkoholu i jego oddziaływania na organizm człowieka.

Cele operacyjne:
Zapoznanie uczniów z:
- społecznymi skutkami alkoholizmu;
- metodami i wyćwiczenie umiejętności powstrzymania się od alkoholu;
- korzyściami płynącymi z niepicia alkoholu;

Spodziewane efekty po zrealizowaniu programu:
- umiejętność krytycznego spojrzenia na zachęcanie do picia;
- umiejętność wskazania przez dzieci skutków nadużywania alkoholu;
- asertywna odmowa ucznia w stosunku do "częstujących";
- podjęcie decyzji przez dzieci o niepiciu.

Metody pracy:
Elementy wykładu, dyskusja, burza mózgów, scenki, quizy.

Środki dydaktyczne:
Arkusze papieru, karteczki, mazaki, szpilki.

Formy pracy:
Grupowa, indywidualna.

Ewaluacja:
Ankieta sprawdzająca realizacje programu "Edukacja antyalkoholowa".

Przykładowy kontrakt wychowawcy z klasą, który każdorazowo powinien przypominać uczniom zasady współpracy:
1. Wyznajemy 4 zasady: zasada dyskrecji, wzajemnej tolerancji, szczerości i otwartości.
2. Każdy uczeń jest odpowiedzialny za sukces przeprowadzenia programu.
3. Nie przerywamy mówiącym.
4. Nie mówimy jednocześnie.
5. Nie krytykujemy.
6. Nie wyśmiewamy innych.
7. Problem picia alkoholu to problem dużej wagi - sprawę traktujemy poważnie.
8. Pomagamy sobie wzajemnie i uczymy się.
9. Obowiązuje nas tajemnica.

Lekcja 1
Temat: "Dlaczego ludzie piją alkohol?"

Cele: dostarczenie uczniom podstawowej wiedzy na temat alkoholu oraz uświadomienie zagrożeń wynikających z picia alkoholu i jego szkodliwym wpływem na organizm człowieka, zwrócenie uwagi na moralny aspekt nadużywania alkoholu przez osoby nieletnie.

Ćwiczenie 1.

Nauczyciel zadaje uczniom pytania dotyczące spożywania alkoholu np.:
1. Dlaczego ludzie piją alkohol?
Dzieci korzystając z obserwacji i doświadczeń własnych (np.: spotkań rodzinnych), zauważają że pijący stają się rozmowniejsi, weselsi i więcej się śmieją.

Wniosek.
Alkohol wpływa na nasze zachowania i emocje.

2. Jakie znacie rodzaje alkoholu?
Czy ludzie po wypiciu takiej samej ilości wódki, wina lub piwa zachowują się jednakowo?
Dlaczego nie?
Uczniowie mówią o swoich obserwacjach.
Zauważają różnice w oddziaływaniu na organizm tej samej ilości np. 0,5 litra wódki, wina, piwa.

Wniosek
Różne substancje zawierają różne ilości czystego alkoholu tzn. związku chemicznego, który jak każdy produkt który spożywamy jest w naszym organizmie przetworzony
i roznoszony wraz z krwią do różnych części naszego ciała. Reakcja organizmu zależy od ilości spożytego czystego alkoholu.

3. Jak wygląda człowiek, który wypił dużą ilość alkoholu?
Dlaczego tak wygląda?
Dzieci opisują zachwianie równowagi, kłopoty z mową, wygląd, zapach, nienaturalne
zachowania.


Wniosek.
Alkohol oddziałuje na układ nerwowy, zakłóca jego działanie. Stąd trudności w zachowaniu równowagi, trudności w mówieniu, z właściwą oceną sytuacji, trudności z myśleniem.

4. Jakie jeszcze skutki może mieć wypicie dużej ilości alkoholu?
Dzieci odwołują się do swoich obserwacji lub doświadczeń. Być może któreś z dzieci miało także doświadczenie z wypitym alkoholem.

Wniosek.
Objawy po wypiciu dużej ilości alkoholu są takie jak przy zatruciu pokarmowym lub po zatruciu toksynami np.: wyziewami farb.

Ćwiczenie kończą krótkie wypowiedzi uczniów, dotyczące wpływu alkoholu na nasz organizm. Po wypowiedziach dzieci, wychowawca krótko omawia wpływ alkoholu na nasze zdrowie i na prawidłowy rozwój młodego organizmu, a także na niebezpieczeństwo jakie niesie częste spożywanie alkoholu.

Podsumowanie zajęć.

Lekcja 2
Temat: "Alkohol jako środek uzależniający".
Cele: zapoznanie uczniów z faktem - czym jest, a czym nie jest alkohol; zrozumienie jaka jest natura działania alkoholu, uświadomienie uczniom jak alkohol wpływa na organizm człowieka.

Pomoce: arkusze papieru, mazaki, mapki konturowe człowieka.

Ćwiczenie 1
Mini-wykład wychowawcy "Jaka jest natura działania alkoholu?"
Alkohol jest to bezbarwny płyn o ostrym i piekącym zapachu, smaku to substancja o bardzo małych cząsteczkach, że nie wymaga trawienia i po wprowadzeniu jej do układu pokarmowego trafia szybko do mózgu i działa jak "usypiacz i znieczulacz", działa stopniowo zaczyna od usypiania ośrodków mózgowych sprawujących kontrolę nad różnymi czynnościami życiowymi, czego efektem może być ożywienie, pobudzenie. Następnie spowalnia pracę ośrodków odpowiadających za właściwe odbieranie bodźców ze środowiska, usypia pozostałe ośrodki mózgu zatrzymując kolejne czynności, aż do utraty równowagi, koordynacji ruchowej, śpiączki. Przedawkowany może doprowadzić do śmierci.

Ćwiczenie 2
Kto może zostać alkoholikiem?
Nauczyciel dzieli klasę na zespoły i rozdaje powycinane zdania na temat alkoholu. Każda grupa ma 10 minut na zajęcie stanowiska - czy są prawdziwe, czy to mity dotyczące uzależnienia od alkoholu i uporządkowanie zdań.
1. Czy piwo to nie alkohol?
2. Alkoholik to człowiek, który lubi pić i dlatego pije?
3. Dziecko nie może być alkoholikiem?
4. Alkoholik musi pić bez przerwy?
5. Alkohol jest dobrym lekarstwem?
6. Alkoholik kiedy jest trzeźwy może być najlepszym rodzicem?
7. Alkoholik bije rodzinę, przepija wszystkie pieniądze?
8. Kierowca może się trochę napić?
9. Alkoholik to człowiek brudny, cuchnący i zawsze jest pijany?
10. Alkoholizm jest chorobą uleczalną?

Po uporządkowaniu zdań następuje dyskusja i omówienie.

Ćwiczenie 3
Nauczyciel rozdaje karki z postacią człowieka. Uczniowie dzielą się w zespoły i zaznaczają newralgiczne punkty naszego organizmu na które działa alkohol.

Ćwiczenie 4.
Mini - wykład: "Czym alkohol nie jest?"
Pamiętajmy! Alkohol nie jest:
- środkiem poprawiającym sprawność fizyczną;
- lekarstwem na serce;
- lekarstwem na sen;
- lekarstwem na kłopoty;
- środkiem rozgrzewającym organizm;
- pokarmem - dostarcza tzw. pustych kalorii;
- środkiem poprawiającym trawienie.

Podsumowanie zajęć.

Lekcja 3
Temat: "Do czego prowadzi alkoholizm?"

Cele: zapoznanie uczniów z konsekwencjami jakie niesie picie alkoholu.

Metoda pracy: indywidualna, praca w grupach.

Ćwiczenie 1
Nauczyciel rozdaje karty uczniom "Kiedy alkohol szkodzi" i prosi dzieci o zapoznanie się z ich treścią. Następnie proponuje, aby sami w swoich myślach zastanowili się jeżeli spożywali kiedykolwiek alkohol to z jakich powodów wymienionych w karcie.

"Kiedy alkohol szkodzi?"

1. Gdy zaczynamy pić za wcześnie - alkohol jest dla zdrowych i dorosłych osób. Na całym świecie prawo zabrania sprzedaży napojów alkoholowych osobą przed ukończeniem 18 lat. Nawet niewielka ilość alkoholu niegroźna dla dorosłych, może uszkodzić procesy rozwojowe u dzieci i młodzieży.
Dotyczy to nie tylko rozwoju biologicznego, ale również procesów związanych z uczeniem się i zapamiętywaniem oraz rozwojem uczuciowym.
Młodzi ludzie mają znacznie niższą tolerancję na alkohol i znacznie szybciej się uzależniają. Jeżeli młodzież uczy się wiązać przyjemne stany emocjonalne z alkoholem, a nie z konkretnymi wydarzeniami życiowymi to w ten sposób oddala się od rzeczywistości.

2. Gdy pijemy za dużo i za często - wypić za dużo tzn. miedzy innymi
- zachowywać się w sposób, który narusza wartości i normy postępowania;
- jest krytykowany przez otoczenie;
- spowodować dolegliwości fizyczne po wypiciu;
- stworzyć zagrożenie bezpieczeństwa własnego lub innych ludzi;
- zaniedbywać obowiązki i zadania osobiste;
- ryzykować zaburzenia zdrowia.

Za niebezpieczne przekroczenie granic ryzyka uważa się zażywanie tygodniowo przez kobiety powyżej 120 gram czystego alkoholu, dla mężczyzn powyżej 200 gram.
Za ryzykowne uważa się jednorazowe zażywanie w ciągu jednego dnia więcej niż 100 gram czystego alkoholu. Innym przykładem ryzykownego picia alkoholu jest picie codzienne nawet niezbyt dużych ilości. Co najmniej 20 gram czystego alkoholu zawiera każdy półlitrowy kufel piwa, albo 2 lampki wina, albo 50 wódki.

3. Gdy pijemy w nieodpowiednich okolicznościach:
- picie w ciąży; nawet nieduże dawki mogą uszkodzić nienarodzone dziecko i spowodować ciężkie wady rozwojowe;
- picie w czasie zażywania różnych leków;
- picie przed lub w czasie prowadzenia pojazdów lub obsługi urządzeń mechanicznych;
- picie w trakcie wykonywanej pracy.

W omówieniu tego ćwiczenia, nauczyciel zadaje dzieciom pytania.
- Co czułeś, gdy zapoznałeś się z treścią tej informacji?
- Co cię zaskoczyło?
- Czy znasz ludzi, którzy przekraczają wszystkie normy (z punktów 1,2,3);
- Jak wygląda ich życie?

Dyskusja.

Ćwiczenie 2
"Do czego prowadzi nadużywanie alkoholu?"
Nauczyciel rozdaje karty uczniom do czego prowadzi nadużywanie alkoholu i prosi o zapoznanie się z ich treścią.
Życie rodzinne jest poważnie zaburzone nie tylko jeżeli ktoś z członków rodziny pije w sposób chorobliwy, ale także gdy upija się okresowo. Zniszczeniu podlegają oprócz zdrowia pijącego także obszary życia rodzinnego jak:
1. niszczenie życia uczuciowego - zamiast poczucia bezpieczeństwa, zaufania, miłości rodzina przeżywa lęk, zagrożenie, gniew, wstyd, poczucie krzywdy i winy
2. brak źródeł oparcia i wzajemnej pomocy - życie rodzinne zamiast dostarczyć oparcia staje się obciążeniem i źródłem problemów;
3. utrata kontaktów i zrozumienia - zamiast otwartości i prawdy pojawia się coraz więcej kłamstw, udawania;
4. izolacja od świata zewnętrznego - rodzina staje się zamknięta w swojej tragedii i cierpieniu;
5. wyczerpanie zasobów materialnych - bardzo często nadmierne picie staje się źródłem trudności finansowych i pogorszenia perspektyw bytowych całej rodziny;
6. współuzależnienie innych członków rodziny - współmałżonkowie i dzieci osoby uzależnionej rozpaczliwie próbują powstrzymać ją od picia, albo rezygnują z nadziei na lepsze życie. Oznacza to głębokie uwikłanie w chorobę alkoholową również pozostałych członków rodziny.

W omówieniu ćwiczenia, nauczyciel zadaje pytania:
1. Czy warto jest nadużywać alkoholu?
2. Jak patrzysz teraz na młodych ludzi, których widzisz pijanych?
3. Jakie masz możliwości zastosowania wiedzy zdobytej dzisiaj w przyszłości?

Podsumowanie zajęć.

Opracowanie: mgr Jolanta Jęczmyk

Wyświetleń: 9347