Sposób na edukację europejską w kl. I-III

(PROPOZYCJA)

"Stajemy się obywatelami Europy i świata
nie zatracając swych korzeni."
J. Delors'e

W czasach budowania jedności Europy w procesie oddziaływania pedagogicznego w zreformowanej szkole znalazła swoje miejsce edukacja europejska. Jej elementy włączone zostały do programu nauczana na wszystkich etapach kształcenia. Zakres tych treści dostosowany jest do możliwości uczniów. Łączą się one między innymi z edukacją regionalną, ekologiczną, medialną.

Na I etapie edukacyjnym jakim jest kształcenie zintegrowane zadaniem szkoły jest "uświadomienie uczniom, że wspólnoty takie jak: rodzina, środowisko lokalne i ojczyzna stanowią wielką wartość w życiu każdego człowieka, i że każdy ma wobec tych wspólnot obowiązki" [1].

Istotą edukacji europejskiej jest też uświadomienie oraz wpajanie szacunku zarówno dla wspólnego dziedzictwa kultury jak i dla odmienności i różnorodności ludzi i narodów.

Negocjacje w sprawie członkostwa Polski w Unii Europejskiej, perspektywa przystąpienia do krajów "piętnastki" oraz wszechobecność tej tematyki w środkach masowego przekazu powodują, że upowszechnianie wiedzy z zakresu integracji europejskiej i kształtowanie jej świadomości staje się dla nauczyciela nakazem chwili. Dlatego też uważam, że tematykę tę należy uwzględnić w pracy dydaktyczno-wychowawczej klas I-III. Tak rozumiana edukacja europejska obejmować będzie następujące obszary:


Realizowane programy nauczania na ogół nie uwzględniają tematyki dotyczącej Unii Europejskiej jednakże wśród swoich zawierają elementy, które mogą być w tym celu wykorzystane, np. teksty literackie pochodzące z niektórych krajów europejskich lub do nich nawiązujące.

Przybliżenie uczniom klas młodszych tematyki dotyczącej Unii Europejskiej nie jest jednak sprawą łatwą i wymaga od nauczyciela starannego przygotowania; nie tylko w zakresie przekazywanych treści i stosowanych metod pracy, ale również odpowiednich środków dydaktycznych. Oferta jest w tym zakresie jeszcze uboga.

Uwzględniając cechy psycho-fizyczne dziecka w młodszym wieku szkolnym należy pominąć oczywiście aspekt polityczny i gospodarczy zagadnienia. Jednakże, ze względu na naturalną dziecięcą ciekawość, proponuję przybliżenie dzieciom tej tematyki poprzez aspekt kulturowy. Punktem wyjścia każdorazowo jest tekst literacki lub "obrazy z życia dzieci w innych krajach" [2].

Działania, dzięki którym może on lepiej poznać tematykę Unii Europejskiej nie mogą być jednak jednorazowe. Powinny obejmować dłuższy okres czasu. Tematykę tę nauczyciel może realizować w dowolnie zaplanowanym czasie, może to być też tydzień poświęcony Unii Europejskiej i jej krajom członkowskim. Ważna jest cykliczność i rozumienie spójności zagadnienia.

Zakres wiedzy o Unii Europejskiej dla uczniów klas młodszych (II i III) może obejmować następujące treści:
1. Istota Unii Europejskiej
2. Kraje członkowskie
3. Symbole: Flaga, hymn
4. Wspólna waluta - Euro
5. Najważniejsze święta europejskie:
5 maja - Dzień Europy,
9 maja - Dzień Unii Europejskiej
6. Legenda o Europie
7. Wybrane kraje Unii Europejskiej (Belgia, Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Dania, Szwecja, Finlandia, Holandia, Włochy, Grecja):
- symbole narodowe (flaga, hymn),
- stolice i najważniejsze ośrodki,
- elementy charakterystyczne kraju, kultura, tradycje, strój
- podstawowe zwroty językowe ("Czarodziejskie słowa")
- narodowe przysmaki,
- legendy, utwory literackie dla dzieci:
Belgia - Peyo "Smurfy"
Dania - Andersen "Baśnie"
Wielka Brytania - Alan Alexsander Milne: "Kubuś Puchatek"
Szwecja - Astrid Lingren: "Dzieci z Bullerbyn"
Finlandia - Tove Jansson: "Muminki"
Niemcy - Bracia Grimm: Baśnie "Stoliczku, nakryj się"
Francja - Charles Perrault "Baśnie"
Włochy - Carlo Collodi "Pinokio"
Grecja - "Dedal i Ikar"

Wiedzę z zakresu UE można uczniom przedstawić wykorzystując technologię informatyczną. Dobrym sposobem jest atrakcyjna prezentacja. W tym celu opracowałam prezentację multimedialną z zastosowaniem programu komputerowego Microsoft PowerPoint zawierającą powyższe treści. Jest to cykl składający się z 11 pojedynczych prezentacji tworzących całość pod przewodnim tytułem "Polcia prezentuje":
* Unia Europejska oraz wybrane kraje Unii Europejskiej:
* Belgia
* Dania
* Holandia
* Niemcy
* Szwecja
* Finlandia
* Francja
* Wielka Brytania
* Włochy
* Grecja

Polcia, to postać dziewczynki, która tak ma na imię, bo pochodzi z Polski. Spełnia ona rolę przewodnika opowiadającego na ekranie monitora o Unii Europejskiej i wybranych krajach członkowskich symbolizując jednocześnie związek Polski z innymi krajami europejskimi.

Układ treści zawartych w prezentacjach krajów oparty jest na schemacie;
- Położenie kraju w Europie
- Podstawowe informacje o kraju: obywatelstwo, język, stolica (zaznaczona na mapie)
- Symbole narodowe (flaga, hymn), kolorowanka flagi
- Cechy charakterystyczne (rodzaje krajobrazów, rodzaj zabudowań, charakte-rystyczne budowle, zabytki, kultura, folklor)
- Podstawowe zwroty językowe typu: dzień dobry, do widzenia, proszę, dziękuję, przepraszam, tak, nie.
- Narodowe przysmaki
- Postać autora literatury dziecięcej
- Utwór literacki dla dzieci lub jego fragment
- Pytania kontrolne

W zakresie cech charakterystycznych poszczególnych krajów i tekstów literackich dla dzieci w prezentacjach uwzględnione zostały następujące treści:

* Belgia
- Bruksela - siedziba europejskich organizacji
- Zabytki Brukseli
- Belgijskie przysmaki: czekoladki, gofry, frytki, brukselka
- Peter Paul Rubens i jego obrazy
- Komiksy
- Postać Peyo
- Smurfy

* Dania
- Królowa Danii
- Kopenhaga - zabytki
- Syrenka - symbol Kopenhagi
- Duńska wieś i stroje ludowe
- Legoland (m.in. zbudowany z klocków pomnik H. Ch.Andersena)
- Postać H. Ch.Andersena
- Baśń "Dziewczynka z zapałkami"

* Holandia
- Królowa Holandii
- Kraj tulipanów, wiatraków, rowerów i drewnianych chodaków
- Holandia - kraj na wodzie
- Krajobrazy
- Amsterdam - widok miasta
- Rotterdam - największy port świata
- Haga - Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości
- Gigantyczna tama dł. 30 km
- Ulubione zajęcia Holendrów

* Grecja
- Starożytność
- Mity (Narodziny greckich bogów, Rodzina bogów) - pojęcie mitów
- Hipokrates - ojciec medycyny
- Ateny - widok miasta, zabytki
- Igrzyska olimpijskie
- Ubiór starożytnych Greków, współczesny strój ludowy
- Greckie krajobrazy
- Grecki alfabet
- Muzyka grecka (wybór)
- Mit o Dedalu i Ikarze

* Włochy
- Krajobrazy
- Mont Blanc - najwyższy szczyt Europy
- Rzym - zabytki: Koloseum, Zamek św. Anioła, Fontanna di Trevi
- Watykan, Papież, uroczystości kościelne
- Wenecja - miasto na wodzie
- Krzywa wieża w Pizie
- Wulkany (wyjaśnienie pojęcia) - Etna, Wezuwiusz
- Pompeje - tragiczne miasto
- Monte Cassino - miejsce bohaterskiej walki Polaków podczas II wojny światowej
- Zwyczaje i ulubione zajęcia Włochów
- Carlo Collodi "Pinokio"

* Francja
- Kraj perfum i winnic
- Paryż - duchowa stolica Europy, stolica mody, zabytki: Wieża Eiffla, Łuk Triumfalny, Luwr
- krajobrazy
- Kolej TGV
- Napoleon Bonaparte
- Eurodisneyland
- Charles Perrault
- "Kopciuszek"

* Wielka Brytania
- Królowa Elżbieta II
- Szkocki strój ludowy
- Londyn - zabytki: Pałac Backinghan, Tower Bridge, Siedziba Parlamentu
- Oksford - centrum naukowe
- Northolt - pomnik Polaków poległych w bitwie o Anglię podczas II Wojny Światowej
- Legenda o potworze z Loch Ness
- Dzieci w brytyjskiej szkole - potomkowie brytyjskich kolonialistów
- Ulubione zajęcia Brytyjczyków - sport
- Alan Aleksander Milne
- "Kubuś Puchatek" (fragment)

* Szwecja
- Kraj wikingów
- Rodzina królewska
- Sztokholm - widok miasta, zabytki
- Krajobrazy
- Święto Nadejścia Lata
- Szwedzki stół
- Astrid Lingren
- "Dzieci z Bullerbyn" rozdział I "My - dzieci z Bullerbyn" i "Wielkanoc w Bullerbyn"

* Finlandia
- Helsinki - charakterystyczne miejsca
- Noc polarna i dzień polarny
- Krajobrazy - kraj 1000 jezior
- Sporty zimowe
- Laponia i Rovaniemi - kraina św. Mikołaja
- Tove Janson
- Muminki i przyjaciele
- Dolina Muminków
- Opow. "Niebezpieczna wyprawa"

* Niemcy
- Berlin - zabytki: Brama Brandenburska, Mur berliński, Reistag,
- Kraj baśniowych zamków
- Krajobrazy
- Charakterystyczna zabudowa zabytkowych miast - mur pruski
- Cechy narodowe Niemców: umiłowanie porządku, solidność, pracowitość
- Mercedes - samochody o najwyższej jakości
- Albert Einstein - najwybitniejszy fizyk XX wieku
- Bracia Grimm
- Baśń "Stoliczku, nakryj się"

Prezentacja przedstawia wiadomości w sposób przystępny dla uczniów klas młodszych. Dzieci mają możliwość zapoznania się z zagadnieniem w zakresie podstawowym, jednocześnie dla nich zrozumiałym. Zawarte treści są ilustrowane i przedstawione w sposób atrakcyjny. Na koniec mogą sprawdzić swoją wiedzę odpowiadając na postawione pytania i ewentualnie ją uzupełnić.

Kolejne zagadnienia, zaczynając najlepiej od prezentacji "Unia Europejska" stanowiącej wstęp dla pozostałych, nauczyciel może realizować w dowolnie zaplanowanym czasie i kolejności, np. realizując treści programowe oparte na lekturach. Uczniowie mogą poznać bliżej np. Szwecję przy okazji poznawania książki pt. "Dzieci z Bullerbyn", Wielką Brytanię omawiając przygody Kubusia Puchatka, czy Finlandię opowiadając o Muminkach lub św. Mikołaju.

Poza zdobywaniem wiedzy o Unii Europejskiej uczniowie też zdobywają wiedzę z zakresu elementów informatyki poprzez opanowanie umiejętności obsługi prezentacji oraz programu graficznego Paint. Obsługa prezentacji jest bardzo prosta - wystarczy kliknięcie myszy w oznaczonym miejscu, by samodzielnie się po niej poruszać.

Podczas oglądania, z pomocą programu graficznego Paint, utrwalają wiadomości kolorując flagi prezentowanych krajów, Unii Europejskiej i unijnej maskotki krajów członkowskich Syriusza.

W zakresie elementów wiedzy informatycznej uczniowie poznają:
1. Elementarne zasady bezpiecznej pracy z komputerem.
2. Podstawowe elementy zestawu komputerowego.
3. Działanie myszki i ikon.
W zakresie obsługi programu Paint:
4. Działanie przycisku przybornika Wypełnianie kolorem, Weź kolor.
5. Pasek menu: Edycja -> Cofnij.
6. Działanie przycisków sterujących: Zamknij, Przywróć.

Prezentacja powinna stanowić jeden ze sposobów zdobywania wiedzy. Uczniowie razem z nauczycielem mogą dowolnie ją rozszerzać i utrwalać. Ważnym elementem prezentacji jest łączenie kraju UE z tekstem literackim dla dzieci, często dobrze już im znanym. Myślę, że taki sposób pozwoli dzieciom łatwiej przyswoić sobie tematykę związaną z Unią Europejską i jej krajów członkowskich. Myślę też, że to swoiste połączenie treści ze sposobem ich przedstawienia, a tym samym zdobywania przez uczniów wiedzy i nowych umiejętności jest znakiem współczesnego czasu.

Przypisy:
1. Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych i gimnazjum, I etap edukacyjny kl. I-III, Dz. U. Nr 51, poz.458,
2. Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych i gimnazjum, I etap edukacyjny kl. I-III, Dz. U. Nr 51, poz.458,

Opracowanie: mgr Małgorzata Długosz

Wyświetleń: 1975