Przezwyciężanie zachowań agresywnych poprzez pobudzanie dziecka do aktywności oraz kształtowanie właściwych postaw społecznych

Pracując z dziećmi obserwuję często różnego rodzaju zachowania agresywne. Zdarza się, że na przerwach dzieci szturchają się, popychają. Czasami biją się i używają wulgarnego słownictwa, jak również niszczą sprzęt szkolny i rzeczy innych uczniów. Obserwując zachowania agresywne uczniów zastanawiałam się, z czego one wynikają i w jaki sposób zapobiegać przejawom zachowań agresywnych.

Agresja jest najczęściej definiowana jest jako zachowanie człowieka, którego zamierzeniem jest pośrednie lub bezpośrednie wyrządzenie szkody. Człowiek naładowany agresją jest silnie zmotywowany do negatywnych zachowań. Teoria społecznego uczenia się agresji A. Bandury i R. H. Waltersa (1968r.) zakłada, że agresywność dzieci jest miedzy innymi wynikiem procesu uczenia się przez obserwowanie agresji w środowisku wychowawczym. Nieprawidłowe środowisko wychowawcze dostarcza dziecku agresywnych wzorców zachowania.

Agresja dzieci ma często charakter spontaniczny. Zauważyłam, że jej powodem jest czasami słabe rozumienie norm społeczno-moralnych. Dziecko nie zdaje sobie sprawy z tego, że jego czyn jest niewłaściwy. Jedna z teorii pedagogicznych wiąże agresję z frustracją, stanem niezaspokojenia potrzeby. Jest jednak niemożliwe zaspokojenie wszystkich potrzeb dziecka i uchronienie go od wszystkich trudności. J. Makowska w książce pt. "Własną drogą po własny los" pisze: "Permanentne, drastyczne niezaspokojenie najważniejszych biologicznych i emocjonalnych potrzeb dziecka prowadzi do jego skłócenia ze światem, do wyrobienia postawy nieufności i wrogości wobec wszystkich i wszystkiego, do nasilenia zachowań napastliwych, chęci dokuczania, niszczenia, zadawania bólu. Zaspokajanie każdej, czy przynajmniej większości, potrzeb natychmiast i do końca, może także przyczyniać się do niepożądanych reakcji dziecka". Jest czymś niezmiernie ważnym, aby dziecko było otoczone opieką ze strony opiekunów i wychowawców. Dużo czasu należy poświęcać na rozmowę z dzieckiem. Zauważyłam, że dzieci, z którym rodzice poświęcają więcej czasu, często rozmawiają z nimi są mniej agresywne. Jeżeli w trudnych sytuacjach mogą liczyć na wsparcie ze strony rodziców i innych osób dorosłych przejawiają w swych zachowaniach więcej opanowania.

Ogromnie ważne jest to, aby dziecko miało swe własne zainteresowania. Jeżeli rozbudzimy w dzieciach konstruktywne zainteresowania, to staną się one odskocznią od jego frustracji, a w konsekwencji przyczynią się do zmniejszenia agresji. Przysporzą one dzieciom wielu radości, nauczą wytrwałości i opanowania oraz zredukują różnego rodzaju stresy i niepowodzenia. Należy rozbudzać w dzieciach zainteresowanie sportem, jak również różnego rodzaju zainteresowania związane z aktywnością artystyczną (muzyka, prace techniczne, malarstwo itp.). Uprawiając wysiłek fizyczny dziecko właściwie rozładowuje swoją energię. Niemożność rozładowania tej energii (naturalnej potrzeby ruchu) często prowadzi do zachowań agresywnych.

Należy w dzieciach rozwijać pozytywne nastawienie wobec innych ludzi przy jednoczesnym uczeniu dziecka samokrytycyzmu. Nauczyciel powinien krytycznie oceniać niewłaściwy czyn, a nie samo dziecko. Nauczyciele i rodzice powinni rozbudzać w dzieciach postawę życzliwości, postawy opiekuńcze i przyjacielskie. Dzieci potrzebują taktownego, dyskretnego kierownictwa osoby dorosłej, jej rady, pomocy i wsparcia. Agresję dziecka można również skierować na właściwe tory wykorzystując np. jego potrzebę dominowania w takich dziedzinach, w których jest ona potrzebna i społecznie akceptowana. Nauczyciel może przydzielać uczniom różne dodatkowe zadania do wykonania, które będą służyć wszystkim dzieciom w klasie.

Reasumując, należy wzmacniać wiarę dziecka we własne siły, uczyć je konstruktywnego pokonywania przeszkód, ukazywać skutki jego niewłaściwych zachowań i właściwie ukierunkować aktywność dziecka.

Opracowanie: Ewa Kozioł

Wyświetleń: 704