Projekt edukacyjny "Szlakiem wody"

Wstęp:

Pojęcie "projektu" przyjęło się na określenie metody nauczania, której istota polega na tym,
iż uczniowie realizują określone, "duże" przedsięwzięcie (znacznie obszerniejsze niż tradycyjne zadanie domowe) w oparciu o przyjęte wcześniej założenia. Przedsięwzięcie takie charakteryzuje się tym, że:
- ma określone cele i metody pracy
- ma określone terminy realizacji całości przedsięwzięcia oraz poszczególnych etapów
- wyznaczone są osoby odpowiedzialne za jego realizację
- znane są kryteria oceny poszczególnych etapów pracy i rodzajów aktywności uczniów
- uczniowie mogą pracować indywidualnie choć znacznie częściej zadania realizowane są w grupach
- rezultaty pracy prezentowane są publicznie (na ogół na forum klasy lub szkoły)
- podstawowe informacje nt. zadania, jakie stawia przed uczniami nauczyciel ( temat, cele, metody pracy, terminy i kryteria oceny) są przygotowywane przez nauczyciela w formie tzw. instrukcji.

Ze względu na przedmiot pracy oraz możliwości publicznej prezentacji jej efektów można przyjąć, iż istnieją dwa rodzaje projektów edukacyjnych:
1. Projekt badawczy polegający na zebraniu i usystematyzowaniu informacji o pewnych zagadnieniach.
Jego rezultaty mają charakter różnego rodzaju opracowań (esejów, wywiadów, rysunków, albumów, gier itp.), które uczniowie przygotowują, a następnie prezentują w określonych przez instrukcję warunkach.
2. Projekt działania lokalnego, polegający na podjęciu jakiegoś działania w środowisku lokalnym (także
w samej szkole). Rzecz jasna efekty działań lokalnych nie zawsze dają się bezpośrednio zaprezentować
w klasie szkolnej. Często chcąc się przyjrzeć rezultatom pracy uczniów musimy się udać na miejsce realizacji projektu. Natomiast w klasie mogą być zaprezentowane np. fotografie lub ilustracje.

Cele nauczania:

Wiadomości:
- woda bogactwem naturalnym,
- woda środowiskiem życia organizmów,
- udział wód słodkich w zasobach wszystkich wód na Ziemi,
- rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych,
- żródła i rodzaje zanieczyszczeń oraz ich wpływ na jakość wód,
- zależności między składem wody a różnorodnością żyjących w niej organizmów oraz zdrowiem człowieka.

Umiejętności:
- przewidywania skutków zanieczyszczeń wód,
- dostrzegania związków między przyczyną a skutkiem w procesach degradacji środowiska,
- obserwowania i badania wody,
- dostrzegania możliwości oszczędzania wody w swoim domu,
- doskonalenia umiejętności wnikliwej obserwacji i interpretacji faktów,
- gromadzenia i analizowania zebranego materiału.

Postawy:
- przekonanie o potrzebie ochrony wód i szczególnej odpowiedzialności człowieka
za działania wobec przyrody,
- wdrażanie do dbałości o własne środowisko,
- kształtowanie indywidualnego zaangażowania w działania na rzecz ochrony środowiska,
- zwiększenie aktywności poznawczej uczniów.

Miejsce realizacji projektu:

- ujęcie wody w Myszakach,
- oczyszczalnia ścieków w Bełchatowie,
- rzeka Rakówka,
- Zakład Wodno - Kanalizacyjny.

Temat realizowany jest na podstawie przedstawienia uczniom sytuacji stymulujących ich do samodzielnego opracowania problemów.
Uczniowie rozwiązują problemy w 6-osobowych grupach. Nauczyciel przedstawia określone sytuacje, nadzoruje pracę grup i służy pomocą w rozwiązywaniu problemów. Oceniając prace grup bierze pod uwagę
wkład pracy, umiejętność współpracy oraz własną inicjatywę uczniów.
Realizacja projektu przebiega w trzech fazach:
1. Faza wprowadzająca:
- przedstawienie określonej sytuacji,
- wytworzenie sytuacji problemowej,
- określenie zadań dla poszczególnych grup,
2. Faza realizacyjna:
- rozwiązywanie zadań problemowych według obranych form i metod,
- analizowanie otrzymanych wyników, wyciąganie wniosków,
- prowadzenie notatek.
3. Faza podsumowująca:
- integracja wiadomości i umiejętności,
- zredagowanie artykułu do gazetki szkolnej.

Realizacja projektu:

Faza wprowadzająca:

Zapoznanie uczniów z artykułami dotyczącymi:
a) zasobów wód powierzchniowych i podziemnych Polski oraz sposobów ich wykorzystania,
b) problemów dotyczących zaopatrzenia ludności miast w wodę,
c) metod oczyszczania ścieków przemysłowych i komunalnych,
d) negatywnego wpływu ścieków na stan polskich rzek,
e) z artykułem prasowym "Czy wystarczy wody dla Bełchatowa?"

W wyniku dyskusji uczniowie wybierają zagadnienia do realizacji:
1. Ujęcie wody dla miasta Bełchatowa.
2. Sieć wodociągowa i kanalizacyjna miasta.
3. Oczyszczalnia ścieków miejskich.
4. Rakówka naszą rzeką.

Faza realizacyjna:

Praca w grupach przebiega w dwóch etapach. W pierwszym uczniowie zapoznają się z piśmiennictwem dotyczącym problematyki wybranych zagadnień oraz ustalają formy i metody pracy. W drugim, poprzez bezpośrednie działanie, rozwiązują problemy .

Metody i formy pracy poszczególnych grup:

Grupa I
Ujęcie wody dla miasta Bełchatowa - "Myszaki"
1. Ustalenie metod pracy:
- zapoznanie się z dostępną literaturą dotyczącą tego tematu,
- analiza dokumentacji i projektu ujęcia wodnego dla miasta Bełchatowa,
- obserwacje w czasie wycieczki,
- rozmowy z pracownikami,
2. Realizacja problemu:
Analiza dokumentacji umożliwia uczniom określenie warunków lokalizacji ujęcia i określenie jakości wód podziemnych. Na podstawie obserwacji podczas wycieczki oceniają usytuowanie ujęcia. Na podstawie rozmów z pracownikami zapoznają się z ilością pobieranej wody, technologią uzdatniania wody, jakością wody po uzdatnieniu.

Grupa II
Sieć wodociągowa i kanalizacyjna miasta
1. Ustalenie metod pracy:
- wycieczka do Zakładu Wodno - Kanalizacyjnego,
- analiza dokumentacji,
- ankieta wśród mieszkańców Bełchatowa.
2. Realizacja problemu:
Uczniowie zbierają informacje na temat zajmowanej powierzchni przez miasto, ilości mieszkańców.
Analiza dokumentacji w czasie wycieczki do Zakładu Wodno-Kanalizacyjnego umożliwia uczniom określenie długości sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, zapoznanie się z rozwiązaniami technicznymi, zebranie danych statystycznych np. ilości zużywanej wody przez jednego mieszkańca, ilości odbiorców wody w mieście . Na podstawie przeprowadzonej ankiety wśród mieszkańców oceniają sprawność sieci wodno - kanalizacyjnej.

Grupa III
Oczyszczalnia ścieków miejskich
1. Ustalenie metod pracy:
- zapoznanie się z dostępną literaturą dotyczącą tematu,
- analiza dokumentacji i projektu budowy oczyszczalni ścieków dla miasta Bełchatowa,
- obserwacje w czasie wycieczki,
- wywiad z pracownikami.
2. Realizacja problemu:
Obserwacje podczas wycieczki umożliwiają uczniom określenie lokalizacji oczyszczalni i terenu ochronnego, zapoznanie się z technologią oczyszczania ścieków, jakością ścieków po oczyszczeniu. Z wywiadu przeprowadzonego z pracownikami dowiadują się w jaki sposób zagospodarowywane są osady.

Grupa IV
Rakówka naszą rzeką
1. Metody pracy:
- obserwacje w czasie wycieczki,
- analiza chemiczna i organoleptyczna wody,
- badanie składu gatunkowego roślin i zwierząt.
2. Realizacja problemu:
Podczas wycieczki nad rzekę uczniowie określają:
- położenie rzeki,
- żródła zanieczyszczeń wody w rzece.
Dokonują analizy chemicznej i organoleptycznej wody (próby powierzchniowe pobierane
butelkami z przezroczystego, bezbarwnego szkła). Określają:
- zapach (roślinny, gnilny, specyficzny),
- pH - mierzenie za pomocą papierka wskażnikowego uniwersalnego (papierek zanużony w wodzie na okres 1 sekundy i porównywany ze skalą barw),
- mętność wody,
- temperaturę.

Za pomocą czerpaka w kilku miejscach rzeki uczniowie wyławiają zwierzęta do pudełka z czystą wodą. Oznaczają je przy pomocy planszy ("Zwierzęta wodne wskażnikami czystości wód" wg E. Tyralskiej - Wojtycz, 1994) oraz określają skład gatunkowy roślin
naczyniowych i porównują z planszą ("Rośliny wodne wskażnikami czystości wód "
wg E. Tyralskiej - Wojtycz, 1994). Dokonują analizy wyników i określają jakość wody:
dobra, przeciętna, zła.

Faza podsumowująca:

Każdy zespół przedstawia stosowane przez siebie metody i formy pracy oraz wnioski końcowe w formie artykułu do gazetki szkolnej.

Opracowanie: Alina Sztajerowska

Wyświetleń: 6044