O dysleksji czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu

W literaturze światowej spotykamy różne definicje dysleksji rozwojowej. Definicje, które można by nazwać "pedagogicznymi", zawierają określenie rodzaju trudności w nauce lub warunków ich powstawania. Druga grupa definicji to definicje "psychologiczne" określające etiologię patomechanizmy trudności w czytaniu i pisaniu.

Światowa Federacja Neurologów w 1968 r. Przyjęła jako obowiązującą następującą definicję:

Specyficzna rozwojowa dysleksja to zaburzenia manifestujące się trudnościami w nauce czytania, mimo stosowania obowiązujących metod nauczania, normalnej inteligencji i sprzyjających warunków społeczno - kulturowych. Jest spowodowana zaburzeniami podstawowych funkcji poznawczych, co często uwarunkowane jest konstytucjonalnie.

Nie istnieje jedna przyczyna dysleksji, dlatego mówi się o wieloprzyczynowości specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu. Nie oznacza to, że dysleksja jest chorobą. Przyjmuje się, że jest ona skutkiem działania niekorzystnych czynników na centralny układ nerwowy, co powoduje gorsze jego funkcjonowanie w niektórych zakresach.

Podstawą rozpoznania dysleksji są symptomy zaburzeń. M. Critchley opierając się na literaturze podaje następujące kryteria:
- Utrzymywanie się trudności w czytaniu aż do okresu dojrzałości.
- Specyficzne rodzaje błędów w czytaniu i pisaniu.
- Rodzinne występowanie tych trudności.
- Częstsze występowanie ich u chłopców.
- Częste zaburzenia rozpoznawania symboli.
- Niepowodzenia w nauce czytania przy użyciu konwencjonalnych metod nauczania.
- Niepowodzenia mimo prawidłowej motywacji i inteligencji.

M. Welchman podaje, że o dysleksję podejrzewa się osoby, które pomimo inteligencji, wykazują z niektórych objawów:
- Opóźnienie w nauce czytania i pisania.
- Rażące trudności z opanowaniem poprawnej pisowni.
- Rażące trudności przyporządkowania dźwięków mowy do symboli graficznych (np. głosek do liter).
- Trudności w ustawianiu symboli w logicznej kolejności (np. liter w alfabecie).
- Trudności w nauczeniu się działań matematycznych takich jak tabliczka mnożenia.
- Trudności w nazywaniu (np. przypomnienie sobie nazw, terminów).
- Niepewność z zapamiętywaniem i organizacją materiału.
-
Symptomatologia zmienia się wraz z wiekiem. W różnym wieku pojawiają się lub nasilają nieco inne objawy zaburzeń rozwoju psychoruchowego i związana z nim przejawy trudności w czytaniu i pisaniu.

Przed wstąpieniem dziecka do szkoły i na początku nauki szkolnej można zaobserwować kilka następujących symptomów:
- Trudności w zapinaniu guzików, sznurowania butów.
- Trudności w stosowaniu zaimków (np. przed- za).
- Trudności z zapamiętywaniem i wypełnianiem więcej niż jednego polecenia.
- Opóźnienia w rozwoju mowy.
- Trudności z przypomnieniem sobie nazw przedmiotów.
- Mylenie nazw kierunków (np. prawa-lewa).
- Oburęczność.
- Trudności w nauce pisania (np. zwierciadlane odwracanie liter).
- Trudności z zapamiętywaniem materiału występującego w formie serii (np. dni tygodnia, nazwy miesięcy).
- Trudności w pamiętaniu aktualnej daty.

Wiele z tych symptomów może przetrwać do okresu szkolnego i występować w połączeniu z trudnościami w czytaniu i pisaniu w młodszym wieku szkolnym.

Jednym ze wskaźników odróżniających specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu, zwanych dysleksja od trudności jakie ma każde dziecko zaczynające naukę czytania i pisania jest czas potrzebny do opanowania tych umiejętności. Uczeń powinien do końca klasy III opanować czytanie w takim stopniu, aby nie tylko było ono płynne, ale żeby stało się dla dziecka narzędziem uczenia się innych przedmiotów, dawało przyjemność lektury książek z wyboru. Ten poziom opanowania czytania nazywany "czytaniem społecznie użytecznym" co oznacza, że umożliwia ono dziecku komunikację społeczną za pomocą czytania i pisania.

Dzieci dyslektyczne w klasie IV albo nadal nie umieją czytać, albo nadal pozostają na etapie elementarnego czytania. Istnienie dysleksji potwierdza diagnoza wielospecjalistyczna.

Opracowanie: Anna Łasińska

Wyświetleń: 534