Nauczanie aktywizujące w kształceniu zintegrowanym

Efektywność nauczania, zwłaszcza w kl. I- III, ściśle uzależniona jest od aktywności uczniów, metod i form aktywizowania stosowanych przez nauczyciela.
Z pojęciem "twórczość" pozostaje określenie "aktywność samodzielna", której najwyższym stopniem jest "aktywność twórcza".

Aktywność samodzielna polega na tym, że określone zadanie uczeń rozwiązuje bez pomocy innych osób, nie naśladując gotowego wzoru, ale wnosząc coś nowego.
O samodzielnej aktywności dziecka możemy mówić wtedy, gdy staje ono przed nowymi zadaniami, czyli problemami do rozwiązania, często w nowych, nieznanych dotąd sytuacjach. To, w jaki sposób upora się z problemami, jakie wykaże przy tym umiejętności i pomysły, można uznać za przejaw samodzielnej aktywności twórczej.
Odpowiednie i umiejętne działania pedagoga oraz wyzwalająca się pod ich wpływem spontaniczna aktywność w uczeniu się, sprzyja ogólnemu rozwojowi dziecka w procesie dydaktyczno- wychowawczym.

Ponadto samodzielna aktywność dziecka:
- rozwija jego zainteresowania,
- powoduje głębsze i bardziej trwałe przyswajanie wiedzy,
- pozwala na ujawnianie w maksymalnym stopniu jego możliwości,
- wywiera wpływ na rozwój zdolności poznawczych,
- wpływa na kształtowanie się korzystnych społecznie cech i przyzwyczajeń, np. odpowiedzialność, pomysłowość, zdolność współpracy.

Współcześnie, w warunkach intensywnego rozwoju nauki, przeobrażeń społecznych
i ekonomicznych, stosowanie metod aktywnego nauczania jest szczególnie pożądane. Praca nauczyciela powinna zmierzać głównie do wywoływania u uczniów procesu uaktywniającego, polegającego na samodzielnej i efektywnej pracy na lekcji.

Myślę, że podstawowym warunkiem w procesie aktywizowania dzieci są własne obserwacje i osobiste doświadczenia. Samodzielne uogólnianie przez uczniów zdobytych wcześniej informacji zwiększa osobiste zaangażowanie, wywołuje aktywność uczącego się, bo przecież największą satysfakcję dzieci czerpią z tego, co zdobędą, odkryją, wykonają sami.

Niewątpliwie bardzo ważną rolę odgrywa wywoływanie zaciekawienia, rozwijanie, czy też wykorzystywanie posiadanych już zainteresowań przez dziecko.
Nauczyciel powinien czynić to umiejętnie i w miarę systematycznie. Ważne, aby organizował tak działania, by uczenie się wynikało z autentycznych potrzeb i zainteresowań uczniów.

Ważnym czynnikiem w budzeniu aktywności dzieci jest samodzielna praca o charakterze twórczym, odkrywczym, wymagająca logicznego myślenia, umiejętnego analizowania
i syntetyzowania faktów, wyciągania wniosków.

Samodzielność myślenia i działania na zajęciach lekcyjnych jest podstawowym warunkiem przygotowania do życia i egzystencji we współczesnym społeczeństwie.
Aby dzieci mogły aktywnie i twórczo funkcjonować na zajęciach lekcyjnych muszą posiadać poczucie wolności i dobrowolności. Żadna praca wykonywana pod przymusem lub z tzw. zewnętrznego nakazu nie przyniesie pożądanych oczekiwań, gdyż brakuje wtedy motywacji, chęci do działania i zaufania. Praca podjęta dobrowolnie, wynikająca z zainteresowań uczniów, może wyzwolić w nich większą aktywność.

Nauczycielu! Jeśli chcesz pobudzać i rozwijać twórczą aktywność u swoich uczniów, to:
- inspiruj działania dzieci, twórz warunki do samodzielnego stawiania
i rozwiązywania problemów,
- preferuj twórcze cele, zadania otwarte i problemowe,
- prowadź zajęcia wyzwalające i rozwijające aktywność,
- stosuj demokratyczny styl kierowania klasą,
- akceptuj dzieci takimi, jakie są. Poznaj ich potrzeby, zainteresowania, zdolności, stan zdrowia i warunki życia,
- stwarzaj atmosferę sprzyjającą ekspresji,
- wykorzystuj wewnętrzną motywację i wprowadzaj aktywność zabawową do procesu kształcenia uczniów.

Reasumując powyższe rozważania można stwierdzić, że nauczanie aktywizujące to takie, w których nauczyciel dostosowuje proces dydaktyczny do struktury intelektualnej ucznia uwzględniając jego możliwości, obdarza go zaufaniem, życzliwością i wolnością. Zezwala na inicjatywę i działanie, pobudza do nauki, unikając przymusu- to podstawowa motywująca siła czynności pedagoga, dzięki której można wyzwolić autentyczną aktywność dziecka.

Opracowanie: Wiesława Bodnar

Wyświetleń: 752