Placówka oświatowa w środowisku lokalnym

Wstęp

Proces kształcenia uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych to proces wielostronnych, wielowymiarowych oddziaływań, których celem jest przygotowanie uczniów do funkcjonowania w społeczeństwie. Szczególny charakter tego procesu polega na specyficznych dyspozycjach ucznia, które wymagają szczególnych (specjalnych) metod postępowania i kształcenia. Proces ten nie może odbywać się w oderwaniu od społeczeństwa i izolacji społecznej. Dzięki współpracy i współdziałaniu uczeń uczy się zasad budowania prawidłowych relacji społecznych.

Realizacja celów kształcenia specjalnego odbywa się w szeroko rozumianej współpracy ze środowiskiem społecznym (rodzinnym i lokalnym). To właśnie dzięki tej kooperacji (współpracy) wzrasta świadomość społeczna i otwartość na potrzeby osób niepełnosprawnych.
Dzięki temu placówki kształcenia specjalnego przygotowują uczniów do prawidłowego i pełnoprawnego funkcjonowania w społeczeństwie.

Zadania placówek kształcenia specjalnego.

Podstawowym celem kształcenia specjalnego jest zabezpieczenie każdemu dziecku odchylonemu od normy właściwych warunków do wszechstronnego rozwoju w pełni aktywizując możliwości psychofizyczne poszczególnych jednostek.

Cele i zadania placówek kształcących uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych wiążą się z celami, jakie formułowane są w oligofrenopedagogice i uwypuklają charakter rewalidacyjny szkół. Wśród specyficznych celów kształcenia dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo należy wymienić;
- korygowanie zaburzonych, usprawnianie nie zaburzonych funkcji psychicznych,

- wyrabianie sprawności ruchowych i umiejętności potrzebnych do wykonywania zawodu,
- kształtowanie nawyków i praktycznych umiejętności niezbędnych w życiu społecznym i zawodowym,
- kształcenie właściwej postawy społecznej oraz wpajanie podstawowych zasad kultury życia codziennego,
- wyrabianie samoobsługi i samodzielności w różnych przejawach życia codziennego (H. Borzyszkowska, 1985).

Realizując cele ogólne szkoła kształtuje odpowiednie postawy u uczniów oraz wyposaża ich w potrzebne wiadomości i umiejętności. Program szkoły specjalnej dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim zakłada realizację celów przez:
- łączenie procesów dydaktyczno- wychowawczych z życiem środowiska,
- organizowanie procesu nauczania i wychowania w oparciu o najnowsze osiągnięcia pedagogiki specjalnej,
- zapewnienie każdemu uczniowi korzystnych warunków do rozwoju osobowości,
- współodpowiedzialność całego personelu placówki za realizację celów nauczania i wychowania,
- kontakty z poradniami psychologiczno- pedagogicznymi w zakresie diagnostyki i profilaktyki,
- stworzenie odpowiedniej bazy materiałowej, stałe jej wzbogacanie w sprzęt i nowoczesne środki dydaktyczne,
- stałą współpracę z rodzicami, organizacjami społecznymi, młodzieżowymi i zakładami pracy.

Jak wynika z wyżej wymienionych celów i zadań kształcenia upośledzonych umysłowo- ich rewalidacja obejmuje ściśle ukierunkowaną działalność terapeutyczną, dydaktyczną i wychowawczą. Rezultaty pracy w tym zakresie są uzależnione nie tylko od rodzaju i stopnia upośledzenia jednostki, ale także od jej najbliższego środowiska, jak również stosunku całego społeczeństwa do upośledzonych umysłowo. Dlatego też proces dydaktyczno- wychowawczy nie ogranicza się tylko do sal lekcyjnych w placówkach kształcenia specjalnego. Powinien odbywać się - i odbywa się- w ścisłej współpracy ze środowiskiem lokalnym.

To właśnie dzięki tej współpracy uczniowie są odpowiednio przygotowani do konfrontacji z otaczającą rzeczywistością.

Współpraca z instytucjami publicznymi

Współczesna placówka kształcenia specjalnego to szkoła twórcza, poszukująca, stwarzająca możliwości do czynnego zaangażowania ucznia w całokształt różnorodnej działalności, ale również szkoła wprowadzająca w życie zbiorowe i społeczne ze wszelkimi tego konsekwencjami.

Proces wychowawczy uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych w szkole i w domu rodzinnym wymaga od rodziców/ opiekunów prawnych wielkiego wysiłku. To właśnie dzięki systematycznej współpracy z rodzicami i koordynacji oddziaływań wychowawczych wzrasta prawdopodobieństwo osiągnięcia sukcesu.

Nie zawsze jednak rodzice są w stanie zapewnić dziecku optymalne warunki rozwoju. Stąd niezbędna jest stała współpraca placówki kształcenia specjalnego z instytucjami pomocy rodzinie: Miejskim i Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Komisją ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych itp. Współpraca ta pozwala na stosunkowo szybkie rozwiązywanie wielu różnorodnych problemów, w tym również materialnych.

Z uwagi na odnotowywane problemy wychowawcze szkoła prowadzi systematyczną współpracę z Policją (w szczególności z wydziałem ds. nieletnich). Dzięki prowadzonym zajęciom przez przedstawicieli prawa (z zakresu ruchu drogowego, odpowiedzialności karnej), apelom i organizowanym konkursom w istotny sposób zmniejszyła się ilość odnotowywanych problemów.

W związku z tym, iż szkoła monitoruje sytuacje wychowawczą w rodzinach niewydolnych, patologicznych lub potencjalnie zagrożonych placówka współpracuje z kuratorami sądowymi i sądami dla nieletnich. Systematyczna wymiana informacji pozwala na podejmowanie stosownych działań.

W ramach podnoszenia jakości pracy szkoły wysokie efekty przynosi współpraca z placówkami doskonalenia nauczycieli (ODN, ZDZ).

Z uwagi na szczególną sytuację finansową placówki oświatowe korzystają z pomocy organizacji pozarządowych, dotacji prywatnych sponsorów i funduszy celowych (m.in. PFRON), dzięki którym wyposażają szkoły w niezbędne środki i pomoce dydaktyczne.

Placówka kształcenia specjalnego prowadzi stałą współpracę ze stowarzyszeniami i organizacjami wolontariatu, dzięki którym uzyskuje znaczną pomoc w organizowaniu uroczystości i imprez o charakterze lokalnym i ponad lokalnym m.in.
- Wojewódzkie Zawody Gimnastyczne Ośrodków Specjalnych,
- Olimpiady Specjalne,
- Przeglądy Artystyczne Twórczości Dziecięcej,
- Małe Formy Teatralne,
- Wystawy Okolicznościowe,
- Przeglądy Chórów i Zespołów Tanecznych itp.

Stała współpraca z placówkami oświatowymi szkolnictwa masowego i specjalnego pozwala na kooperację w organizowaniu uroczystości na terenie szkół oraz na wspólne organizowanie różnych form wypoczynku, a także na wymianę doświadczeń w pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

Dzięki współpracy z przedstawicielami mediów (telewizja kablowa, publikatory lokalne) problematyka kształcenia uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych znajduje odzwierciedlenie w relacjach z imprez okolicznościowych, służy podnoszeniu świadomości społeczeństwa i tolerancji.

Funkcjonowanie placówek oświatowych polega na ścisłej współpracy ze środowiskiem lokalnym. Współpraca ta, pozwala na szeroko rozumianą integrację i przygotowanie uczniów do życia i funkcjonowania w społeczeństwie.

Literatura:
J. Wyczesany, Pedagogika upośledzonych umysłowo, Kraków 1999,IMPULS.
K. Boczar, Młodzież upośledzona w rodzinie i środowisku pracy, Warszawa 1982, ZWZZ.
H. Borzyszkowska, Izolacja społeczna rodzin mających dziecko upośledzone umysłowo w stopniu lekkim, Gdansk 1997, WUG.
W. Dykcik (red) Pedagogika specjalna, Poznań 1997, WUAM.
 

Opracowanie: Stefan Januszczyk, Szczytno

Wyświetleń: 1676