Organizacja pracy i odpoczynku dziecka w wieku szkolnym

Samodzielne organizowanie czasu wolnego jest przywilejem dorosłych. Dzieciństwo i wczesna młodość to okres przygotowania do samodzielności, do możliwości podejmowania trudnych decyzji i brania odpowiedzialności, a także do samodzielnego organizowania czasu wolnego. "Pedagogiczna wartość czasu wolnego polega właśnie na tym, że stwarza ona sytuacje, w których młody człowiek musi przejąć inicjatywę i zdolność organizowania sobie zajęć, które wykraczają poza program jego codziennych obowiązków".

W kształceniu umiejętności pełnego korzystania z czasu wolnego potrzebne jest planowe oddziaływanie wychowawcze od najwcześniejszych lat dziecka. Bardzo ważną rolę ma tu do spełnienia rodzina i szkoła. Jak zauważył T. Wujek, "organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży szkolnej zależy przede wszystkim od rodziny, a więc powinna być stałym elementem składowym życia rodziny".

Rodzina jest pierwszą komórką, która powinna uczyć dziecko właściwego wykorzystania czasu wolnego. Na tej płaszczyźnie szkoła jest drugą, jeśli nie równorzędną instytucją kształcącą osobowość dziecka. Tylko wspólność wysiłków rodziców i szkoły może przynieść oczekiwane rezultaty. Czas wolny spełnia cztery podstawowe funkcje: wypoczynku, rozrywki, działalności kulturalnej i społecznej. Zadaniem szkoły jest przygotowanie uczniów do racjonalnego organizowania wypoczynku i rozrywki, jak i do umiejętnego wypełniania czasu wolnego działalnością kulturalną i społeczną.

Przygotowując dzieci do umiejętnego organizowania czasu wolnego pamiętać należy, że uczeń musi być przygotowany, by jako dorosły człowiek potrafił w sposób korzystny organizować czas wolny i rodziny oraz umiał rozwijać formy spędzania czasu wolnego istniejące w środowisku. Szkoła może to czynić organizując zajęcia lekcyjne i pozalekcyjne. Na lekcjach, wykorzystując treści programowe różnych przedmiotów, można rozwijać zainteresowania uczniów, które mogą stać się podstawą pożytecznego wypełniania czasu wolnego. Różne elementy wiedzy o sposobach właściwego korzystania z czasu wolnego zawarte są prawie we wszystkich programach przedmiotowych. Ważne jest, aby nauczyciele zdawali sobie sprawę z doniosłości wychowywania ucznia do umiejętnego korzystania z czasu wolnego. Istotne znaczenie do wychowania ucznia do właściwego korzystania z czasu wolnego ma pozalekcyjna praca szkoły. Na zajęciach pozalekcyjnych uczniowie rozwijają zainteresowania i nawyki umiejętnego organizowania czasu wolnego.

Ważnym ogniwem pracy szkoły jest świetlica szkolna. Jest ona jedną z najbardziej popularnych form opieki nad dzieckiem oraz ośrodkiem zajęć pozalekcyjnych i organizatorem czasu wolnego dzieci do niej uczęszczających. Inną formą zajęć pozalekcyjnych są kółka zainteresowań. "Trzon tych kółek stanowią uczniowie odznaczający się specjalnymi zainteresowaniami i zdolnościami. Dzięki ich działalności uczniowie rozwijają swoje umiejętności, zamiłowania w rozmaitych dziedzinach wiedzy, zwiększają motywację do nauki, wypełniają czas wolny w sposób efektywny". Szkoły ze względu na potrzeby dzieci powinny organizować więcej różnego rodzaju kół zainteresowań i objąć ich działalnością wszystkich uczniów. Szczególną uwagę należy zwrócić na kółka literackie, gdyż one szerzą kulturą i przyczyniają się do kompensowania braków w tej dziedzinie uczniów.

Inną formą zajęć pozalekcyjnych są organizacje uczniowskie, w tym samorząd uczniowski, który jest nie tylko środkiem wychowawczym, ale bardzo ważnym instrumentem wewnętrznego życia szkoły. Dysponuje dużymi możliwościami sterowania organizowaniem czasu wolnego w szkole.

Reasumując: szkoła jest instytucją najbardziej planowo działającą, w pełni świadomą celów i metod, mogącą koordynować wychowanie dzieci w ogóle oraz przygotować je do twórczego korzystania z czasu wolnego. Tyko zintegrowanie pracy szkoły i rodziny może przynieść pożądane efekty. Istotą tej współpracy są wzajemne, obustronne świadczenia. Najkorzystniejsze elementy współpracy to możliwie najbardziej obiektywne poznanie warunków rodzinnych ucznia, różnorodne formy pomocy w wykonywaniu podstawowych zadań wychowawczych (upowszechnianie treści z zakresu rozwoju i wychowania dzieci, pomoc w pokonywaniu trudności), roztaczanie opieki nad dziećmi poza godzinami nauki w szkole, organizowanie czasu wolnego uczniów.

Sposób spożytkowania czasu wolnego jest bardzo ważne, gdyż między innymi od niego zależy kształtowanie pożądanych cech osobowości. Uczą samodzielności, inicjatywy i dyscypliny, jednoczą aktywizują zespół, budzą zamiłowania intelektualne, rozwijają wszechstronność wiedzy, kształtują uzdolnienia artystyczne, rozbudzają upodobania sportowe i turystyczne, zachęcają do działalności społecznej, dają pełnowartościowy wypoczynek- wychowują.

LITERATURA:

1. J. Brągiel, Wychowanie w rodzinie niepełnej, Opole, 1999.
2. M. Czarniewicz, Wolny czas dziecka, "Nauczyciel i wychowanie", 1998, nr 21.
3. Z. Dąbrowski, Czas wolny dzieci i młodzieży, Warszawa, 1998.
4. C. Kubiczak, Dla kogo zajęcia pozalekcyjne, "Życie Szkoły",1985, nr 6.

Opracowanie: mgr Elżbieta Stefaniuk

Wyświetleń: 1602