Jaki jest wpływ nauczyciela i klasy na przystosowanie się dziecka do życia w szkole

Z pojęciem socjalizacji spotykamy się w psychologii, socjologii i pedagogice. Socjologia to "proces oddziaływania grup na jednostkę".1

Ważną funkcję w procesie socjalizacji dzieci i młodzieży pełni szkoła. Instytucja ta kształtuje postawy społeczne sprzyjające prawidłowemu współżyciu w grupie.

W procesie takiego wychowania ważna rolę odgrywa działalność zespołowa, w której uczestniczą członkowie grupy. Może to być wspólne przebywanie w klasie, wspólna nauka, organizowanie imprez kulturalnych, udział w pracach społecznie użytecznych. Członkowie takiej grupy, jaką jest klasa szkolna, uczą się współpracy, współdziałania, a to sprzyja wytworzeniu się prawidłowych stosunków międzyludzkich.

"Podstawowym zadaniem szkoły jest wytworzenie i ugruntowanie w uczniu samodzielności i aktywności zarówno intelektualnej, jak też w działaniu".2

Szkoła w działalności dydaktyczno- wychowawczej stawia sobie za cel wielostronny rozwój uczniów, przede wszystkim zaś przejawia troskę o przygotowanie ich do społecznego uczestnictwa, należytego wykonywania pracy zawodowej, aktywnego udziału w życiu kulturalnym. Szkoła oddziałuje nie tylko na intelekt uczniów, lecz także rozwija ich uczucia i dążenia, troszczy się o wyrabianie odpowiednich postaw społeczno- moralnych, filozoficznych. Wykazuje dbałość o zgodne współżycie wszystkich członków społeczności szkolnej, wzajemne poszanowanie ich indywidualności i godności osobistej. Przygotowuje ucznia do pełnienia różnych ról społecznych. Najważniejszą rolę w spełnianiu funkcji wychowawczych przez szkołę pełni nauczyciel.

Korzystny wpływ na proces socjalizacji dokonujący się w szkole wywierają modele bezkonfliktowego zachowania się nauczyciela, życzliwej postawy wobec dzieci, sprawiedliwego oceniania ich osiągnięć. Sprzyja to zaspokojeniu ich potrzeb bezpieczeństwa i uznania społecznego, wpływa na ukształtowanie atmosfery współpracy i współdziałania.

Modele zachowania się nauczyciela mogą także działać niekorzystnie na proces socjalizacji jego wychowanków. Jeżeli nauczyciel jest konfliktowy, niesprawiedliwy, stronniczy, zbyt surowy, to ma on ujemny wpływ na proces socjalizacji uczniów. Niejednokrotnie nauczyciel przestaje przejawiać życzliwość w stosunku do uczniów, gdy ich zachowanie się na lekcji nie jest poprawne, gdy nie wywiązują się oni ze swych obowiązków, przeszkadzają w prowadzeniu lekcji. Z. Zborowski stwierdza, że "Powoduje to z kolei nasilenie się wrogich postaw przejawianych przez uczniów w stosunku do nauczyciela, co sprzyja wytworzeniu się niekorzystnej atmosfery współżycia społecznego oraz wystąpieniu konfliktów".3

Dodatni wpływ na proces socjalizacji uczniów wywiera więc sprawiedliwe i obiektywne postępowanie nauczyciela. Przejawem sprawiedliwego postępowania nauczyciela jest jednakowe traktowanie wszystkich uczniów, unikanie faworyzowania niektórych z nich.

Niesprawiedliwe postępowanie nauczyciela wywołuje poczucie krzywdy u poszkodowanych uczniów, a to bywa źródłem zaburzeń w ich rozwoju społecznym. Nauczyciel powinien dostarczać uczniom modeli zaangażowanego działania przez osobiste uczestniczenie w różnych formach aktywności społecznej.

Dzieci rozpoczynając naukę tworzą początkowo zbiór obcych jednostek, często nieznanych sobie. Występuje między nimi brak więzi społecznej. Ta więź stopniowo zaczyna wytwarzać się w klasie. Uczniowie nawiązują kontakty koleżeńskie, powstają wzajemne sympatie i antypatie. Na terenie klasy wyłaniają się przywódcy. Wytwarza się poczucie przynależności do danej klasy.

Nauczyciel musi traktować klasę nie jako sumę poszczególnych uczniów, lecz jako grupę społeczną. Nauczyciel nie może tylko "dyrygować" poszczególnymi uczniami, powierzając im ważne zadania i funkcje. Musi docenić pracę zespołową uczniów. Z pomocą klasy nauczyciel może dużo więcej zdziałać.

W różnych środowiskach społecznych szkoły różnią się pod wieloma względami np. mają inne problemy do rozwiązania, dysponują innymi środkami w rozwiązywaniu tych problemów, natrafiają na inne przeszkody. W rezultacie osiągają inne rezultaty.

W miastach konkretna szkoła staje się ogniwem bogatszej, odpowiednio do wielkości miasta, sieci szkolnictwa podstawowego.

Wielkie miasto stanowi szczególnie bogate środowisko dla szkoły. Kontrastuje ono ze środowiskiem wsi i małego miasteczka. Struktura wielkiego miasta zarówno może ułatwiać jak i utrudniać spełnianie wychowawczej roli przez szkołę.

Struktura społeczna wielkiego miasta utrudnia wychowawczą kontrolę dorosłych i innych instytucji nad dziećmi i młodzieżą, gdyż istnieje niewiedza na temat tego, co robią uczniowie poza szkołą. Występuje utrudniony kontakt ze środowiskiem rodzinnym dziecka. Nauczyciel często nie wie, co uczeń robi poza szkołą, jak spędza wolny czas, czym się interesuje.

Mimo wszelkich niesprzyjających warunków, miasto stwarza szansę dla wychowania. Szkoła miejska może korzystać z przebogatych i zróżnicowanych dóbr kulturalnych, sprzyja to rozwojowi umysłowemu, stwarza szansę wszechstronnego rozwoju jednostki.

W mieście dziecko ma dostęp do różnorakich instytucji kulturalnych takich jak: biblioteki, czytelnie, kina, teatry, opery, hale sportowe itd., co sprzyja kształtowaniu właściwych postaw społecznych.

Szkoły miejskie są lepiej niż na wsi wyposażone w sprzęt audio- wizualny i komputerowy, jak również w inne pomoce dydaktyczne, co jest w dużym atrybutem tych szkół.

Wielkie miasto stwarza na miejscu nieograniczone warunki doświadczeń dydaktyczno- wychowawczych i szerokie możliwości wyboru szkół.

Szkoła w wielkim mieście stanowi więc szansę wychowania pod warunkiem, że pokolenie wychowujące zniweluje negatywne wpływy środowiska wielkomiejskiego. Niezbędna jest więc celowa integracja całokształtu instytucji mających wpływ na wychowanie.

Na wsi główny ośrodek kultury lokalnej stanowi szkoła podstawowa. Zwykle jest jedna lub jedna z nielicznych.

Inna jest sytuacja szkoły wiejskiej na wsi tradycyjnej, inna w rejonach uprzemysłowionych, a inna we wsiach znajdujących się w niewielkiej odległości od wielkich miast.

W szkołach wiejskich w rejonach uprzemysłowionych i w bliskiej odległości miast łatwiej docierają wpływy kultury miejskiej. Uczniowie mają dostęp do instytucji kulturalnych takich jak: kino, biblioteka, teatr. Szkoły te są lepiej wyposażone w pomoce naukowe aniżeli szkoły na wsi tradycyjnej, choć daleko im jeszcze do wyposażenia szkół wielkomiejskich.

Inna sytuacja jest w szkołach na wsi tradycyjnej. Charakterystycznym dla tych szkół jest konflikt między rolą ucznia, a rolą dziecka w rodzinie, które zobowiązane jest do pracy w gospodarstwie rolnym. Jest to zjawisko powszechne w tradycyjnych wsiach.

Również nauczyciele tych szkół łączą często pracę zawodową w szkole z prowadzeniem gospodarstwa rolnego.

Gdy dziecko staje się członkiem społeczności szkolnej stawiane są przed nim różne zadania i wymagania. Rola społeczna ucznia wyznacza takie zadania, jak systematyczne przygotowanie się do lekcji, aktywne uczestniczenie w niej, samodzielne wykonywanie prac domowych, punktualne przychodzenie na zajęcia szkolne, właściwe odnoszenie się do nauczycieli, odpowiednie zachowanie się w szkole i poza nią. Rola społeczna kolegi wymaga wspólnego odrabiania lekcji, udzielanie pomocy koledze w trudnej sytuacji, aprobowanie przejawianych przezeń postaw lub zainteresowań, uczestniczenie w zabawach lub innych imprezach rozrywkowych.

Dziecko w wieku od 7 do 11- 12 lat wchodzi w krąg szerszych kontaktów społecznych. Nawiązuje różne kontakty z nauczycielami i rówieśnikami, poprzez przynależność do różnych organizacji.

Inaczej odbywa się to w szkole wiejskiej, inaczej w szkole miejskiej.

Klasa w szkole miejskiej jest bardzo zróżnicowana. Uczniowie uczęszczający do niej wywodzą się z różnych środowisk rodzinnych. Różne więc prezentują sobą style wychowania.

Często uczniowie przychodząc do klasy pierwszej nie wiedzą, z kim będą w klasie, kto będzie wychowawcą, gdyż w mieście nie wszyscy ludzie znają się, kontakty są raczej bezosobowe.

Inaczej sytuacja wygląda na wsi. Tam wszyscy ludzie znają się, a więc dziecko idące do klasy pierwszej wie, z kim będzie w klasie, zna swoich kolegów, jest odważniejsze i bardziej pewne.

Na terenie klasy zarówno w środowisku wiejskim i miejskim, społecznie pożądane zmiany osobowości zachodzące w procesie socjalizacji polegają na kształtowaniu się dodatnich cech charakteru wpływających korzystnie na współżycie międzyludzkie. Należą do nich cechy charakteru związane zarówno ze stosunkiem do innych ludzi - uprzejmość, uczynność, życzliwość, koleżeństwo, gotowość niesienia pomocy, jak również z oceną samego siebie - skromność, poczucie własnej godności, brak zarozumiałości.

W młodszym wieku szkolnym w procesie socjalizacji kształtują się ponadto pozytywne cechy charakteru przejawiające się przy pracy - pracowitość, sumienność, obowiązkowość, punktualność, wpływających korzystnie na współżycie w klasie szkolnej.

Zatem w procesie socjalizacji w wieku młodszoszkolnym istotny wpływ wywierają kontakty społeczne nawiązywane w szkole w trakcie różnych zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych. Wpływ ten jest zamierzony, planowany, zorganizowany, wynikający z przyjętych celów wychowania społecznego.

Dziecko podlega socjalizacji w różnych grupach rówieśniczych. Jedną z najważniejszych grup rówieśniczych jest klasa szkolna. Udział w zajęciach szkolnych wywiera wpływ zarówno na rozwój umysłowy, jak i na rozwój postaw społecznych dziecka.

Na terenie klasy kształtują się stosunki koleżeńskie i przyjacielskie. Mają one bardzo osobisty charakter, dlatego też bywają określane mianem stosunków osobowych. Ważną rolę odgrywa w nich więź emocjonalna.

Stosunki rzeczowe kształtują się w toku wykonywania określonych zadań. Wymaga to podziału czynności, ustalenie zakresu kierownictwa, podporządkowania się członków zespołu, kształtowania odpowiedzialności za podejmowane prace.

W stosunkach międzygrupowych można wyróżnić stosunki pozytywne i negatywne. Pozytywne przyjmują formę współpracy lub wzajemnej pomocy członków różnych grup. Negatywne przejawiają się we wzajemnym antagonizmie i powstających na tym tle konfliktach.

Również stosunki między jednostką, a klasą oraz klasą, a jednostką mogą być pozytywne lub negatywne. Jeżeli są to stosunki pozytywne, to następuje solidaryzowanie się z grupą, występuje pełne zaufanie jednostki do klasy. Jeżeli są to stosunki negatywne, to występuje izolacja jednostki, często wycofanie się z działalności klasy.

W życiu społecznym klasy szkolnej spotykamy się ze zjawiskiem polaryzacji. W wyniku polaryzacji tworzą się w klasie grupy nieformalne. Są one wynikiem wzajemnego uprzedzenia uczniów. Następuje podział klasy na "swoich" i "obcych". Grupy te izolują się od otoczenia i nie sprzyjają prawidłowemu przebiegowi socjalizacji. Często jest to podział na grupę chłopców i dziewcząt, na grupy uczniów osiągających bardzo dobre wyniki w nauce i przeciętnych lub słabych. Między tymi grupami mogą powstawać konflikty. Dlatego też w procesie wychowania należy dążyć do integracji klasy, poprzez likwidowanie antagonistycznych ugrupowań. W wyniku integracji klasa szkolna staje się zwartym zespołem o prawidłowo ukształtowanych stosunkach społecznych, zdolnym do współpracy i współdziałania.

W każdej klasie można wyróżnić strukturę grupową o charakterze formalnym i nieformalnym. Pierwszą z nich regulują przepisy szkolne - uczeń musi chodzić do szkoły, przypisany jest do danej klasy, realizuje plan zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych.

Zewnętrznym jej przejawem jest m.in. wybór samorządu klasowego (wybór przewodniczącego klasy, jego zastępcy, łącznika bibliotecznego), wybór dyżurnych.

Często nauczyciel akceptuje podział klasy na uczniów bardzo dobrych, przeciętnych i złych. "Natomiast struktura o charakterze nieformalnym powstaje żywiołowo, niezależnie od formalnych przepisów i norm życia szkolnego." 4 Jest wynikiem spontanicznego oddziaływania, nie kontrolowanego porozumienia się między uczniami, wspólnych potrzeb, upodobań.

Członkowie takiej grupy przestrzegają różne normy, które zaspokajają ich osobiste potrzeby. Normy te mają dużo wyższą wartość iż normy narzucone przez szkołę. Istnieje niebezpieczeństwo starcia się tych struktur grupowych. Nie mogąc zaspokoić swoich potrzeb na terenie klasy, w jej nurcie formalnym, uczniowie szukają niejako kompensaty pod tym względem w nieformalnym nurcie klasy.

Rodzi się w ten sposób konflikt, który zaostrza się w miarę powstawania coraz to większych sprzeczności pomiędzy strukturą formalną a nieformalną klasy. Uczeń znajduje się pod wpływem presji wywieranej na niego przez władze szklone oraz podlega silnym wpływom wewnątrz grupowym klasy. Wpływa to niekorzystnie na interesy szkoły, klasy oraz poszczególnych uczniów. Prowadzi to do narastania trudności wychowawczych wśród uczniów, jest źródłem wielu nieporozumień w kontaktach nauczyciel - uczniowie oraz w kontaktach pomiędzy samymi uczniami.

Nauczyciel musi zatroszczyć się przynajmniej o złagodzenie istniejących sprzeczności zarówno w zakresie zaspakajania potrzeb osobistych uczniów, jak i regulaminowych wymagań szkoły. Należy dążyć do tego, by wyznaczony przez nauczyciela podział zadań i funkcji odpowiadał oczekiwaniom i potrzebom uczniów. Z drugiej zaś strony, aby wykonywane przez uczniów zadania i funkcje jak i normy grupowe odpowiadały oczekiwaniom nauczycieli i potrzebom szkoły. Ogromną rolę może tu odegrać należycie zorganizowana praca samorządu uczniowskiego. Samorząd uczniowski wyzwala bowiem społeczną aktywność i odpowiednio ukierunkowaną samodzielność uczniów.

W każdej klasie panują stosunki interpersonalne (międzyosobowe). Nazywamy je również stosunkami społecznymi lub międzyludzkimi.

Uczniowie, zajmując odpowiednie pozycje w klasie, znajdują się w stanie ciągłego wywierania wpływu na innych i podlegają takim wpływom ze strony klasy. Można mówić o różnych strukturach stosunków interpersonalnych w klasie.

Inna będzie struktura stosunków interpersonalnych klasy w czasie lekcji, inna podczas zajęć pozalekcyjnych. Na lekcjach uczniowie wykonują przeważnie zadania związane z procesem uczenia się. Wiąże się to z reguły z koniecznością formalnego podporządkowania się wymaganiom nauczyciela. Toteż podczas lekcji występują stosunki rzeczowe, powstające w wyniku wspólnie wykonywanej pracy szklonej.

Natomiast w czasie szkolnej zabawy, wycieczki stosunki interpersonalne mają charakter bardziej osobisty. Wtedy łączą ich bowiem nie tyle wspólne obowiązki, ile odczuwane sympatie lub antypatie, serdeczność, przyjaźń, wzajemne zrozumienie lub uprzedzenie, żale.

Stosunki rzeczowe i osobowe nie wyczerpują oczywiście wszystkich możliwych stosunków interpersonalnych w strukturze klasy szkolnej. Nawet w obrębie wyżej wymienionych stosunków można wyróżnić takie jak: stosunki dominacji, czyli przewodzenia, uległości, równorzędności (partnerstwa).

Na szczególną uwagę zasługują stosunki koleżeńskie i przyjacielskie, jako swoiste odmiany stosunków osobowych. Przeciwieństwem ich są stosunki wrogie lub antagonistyczne. Wszystkie one występują w każdej klasie.

Stosunki interpersonalne w klasie są tym trwalsze, im bardziej zostały wyrównane postawy emocjonalne uczniów.

Stosunki społeczne w zespole klasowym kształtują się prawidłowo, gdy nauczyciel przyjmuje demokratyczny styl kierowania nim. Zachowując swą kierowniczą funkcję, nauczyciel nie narzuca uczniom różnych nakazów i zakazów. Stara się je uzasadnić, wyjaśnić ich cel, znaczenie. W miarę możliwości stara się prowadzić konsultacje z zespołem uczniowskim.

Przeciwieństwem tego działania jest autokratyczny czyli despotyczny styl kierowania zespołem klasowym. Cechuje się on surową dyscypliną opartą na strachu przed karą.

Jednym z czynników wpływających na pozycje ucznia w klasie jest system wychowania w zespole klasowym.

Lidia Wołoszynowa stwierdza więc "... proces wychowania umysłowego zorganizowany jest w szkole lepiej niż wychowania społecznego i lepsze są jego wyniki." 5 jest to niezadowalające i należy dążyć do tego, aby wychowanie społeczne stanowiło integralny składnik systemu wychowawczego szkoły.

Kształtowanie się niewłaściwych postaw społecznych może być także następstwem nieprawidłowo zorganizowanego w szkole i w klasie współzawodnictwa między uczniami. Często oddziałuje ono niekorzystnie na proces socjalizacji, gdy poszczególni uczniowie dążą wyłącznie do osiągnięcia osobistego sukcesu. Sprzyja to wytwarzaniu się egoistycznych i egocentrycznych postaw. Z tego też względu współzawodnictwo indywidualne wymaga odpowiedniej kontroli wychowawczej. Nauczyciel musi zapobiegać postawom zarozumialstwa u wyróżniających się uczniów, zbytniej pewności siebie, lekceważącego traktowania kolegów, którzy wykazują słabsze zdolności.

Dlatego też współzawodnictwo indywidualne powinno być uzupełnione przez grupowe. Jego celem jest osiągnięcie sukcesu nie przez jednostkę, lecz przez zespół. Takie współzawodnictwo rozwija poczucie wspólnoty, przeciwdziała zaś rozwojowi tendencji egoistycznych i egocentrycznych.

Czynnikiem wpływającym na pozycję ucznia w klasie jest również sytuacja rodzinna dziecka. Często nieporadność dziecka w klasie lub jego wywyższanie się nad innymi wytwarza sytuacja rodzinna lub otoczenie. Rodzice narzucają swoje opinie dzieciom, a te przenoszą je na teren klasy. Opinie takie już z góry określają jego pozycję w klasie. Niektóre dzieci określane przez większość zespołu jako "brudasy lub obdartusy" traktowane są w zespole z wyraźną niechęcią. Rodzice takich dzieci albo znajdują się w ciężkich warunkach materialnych, albo swoimi nałogami (np.. alkoholizm) lub nieporadnością życiową powodują postępujące ubóstwo w swej rodzinie. Często dzieci ze środowisk zaniedbanych używają brzydkich słów, nie zdając sobie na początku sprawy z tego, że to złe. Inni rodzice ostrzegają swoje dzieci, by nie utrzymywały z tymi dziećmi żadnych kontaktów - ani w klasie, ani poza szkołą. Nauczyciel musi wytworzyć wtedy taką atmosferę, aby stworzyć tym dzieciom odpowiednie warunki życia i pracy w klasie, otoczyć je życzliwością, okazać zrozumienie.

Odosobnienie w klasie jest też spowodowane nadmiernym afiszowaniem się bogactwem, bardzo dobrą sytuacją materialną rodziców, pełnionymi funkcjami. Inne dzieci przez zazdrość lekceważą te dzieci lub odtrącają je, izolują w czasie zabaw, czy przydziału różnych funkcji w klasie. I tu znowu bardzo ważna rola nauczyciela, który musi dążyć do zespolenia życia wewnętrznego klasy.

Czasami dzieci znajdują się w izolacji od zespołu ze względu na poglądy rodziców - często chodzi tu o poglądy polityczne, wyznaniowe. Dzieci powtarzają w klasie zasłyszane w domu opinie swoich rodziców, co często prowadzi "do zatrucia atmosfery w klasie, do powstawania u niektórych dzieci kompleksów i zahamowań." 6

Współdziałanie nauczycieli i rodziców dotyczy spraw związanych z wychowaniem i uczeniem się wszystkich uczniów, a nie tylko tzw. Trudnych lub bardzo zdolnych. Jest to wspólne działanie dla osiągnięcia dobra poszczególnych uczniów, całych klas, całej społeczności szkolnej.

Nauczyciele i rodzice mają podejmować różne zadania, ale w imię wspólnie uzgodnionych celów. Naczelnym akcentem współpracy nauczycieli i rodziców jest dążenie do usprawnienia pracy wychowawczej z uczniami, lepsze poznanie przez nauczycieli i rodziców poszczególnych uczniów - zarówno w środowisku szkolnym, jak i domowym. Sprzyjają temu te formy kontaktów, podczas których istnieje możliwość wymiany wzajemnych spostrzeżeń i uwag co do zachowania się uczniów w domu i szkole. Są to tzw. "wywiadówki", czyli zebrania rodziców, rozmowy indywidualne oraz odwiedziny w domach.

Niedostateczne poznanie uczniów prowadzi na ogół do popełnienia kardynalnych błędów wychowawczych. Częste kontakty nauczycieli i rodziców ułatwiają ich wzajemne poznanie się i zrozumienie. Z czasem kontakty te mogą zatracić charakter czysto formalny i przybierają formę spotkań towarzyskich. Formy współpracy budzące nieufność rodziców są tylko stratą czasu z jednej i drugiej strony, nie mogą bowiem przyczynić się do lepszego wzajemnego poznania. Możliwość taką stwarzają kontakty oparte na obopólnym zaufaniu, przyjaźni.

Zjednywanie rodziców dla ogółu uczniów jest bardzo ważne dla usprawnienia pracy wychowawczej szkoły. Nie wszyscy jednakowo mogą współdziałać z nauczycielem, ale błędem byłoby niewykorzystanie chęci i możliwości niektórych rodziców. Mogą oni pomagać w organizowaniu różnych imprez uczniowskich, takich jak: zabawy szkolne, wycieczki klasowe, zawody sportowe, konkursy. Współpraca taka uświadamia rodzicom, że wielostronny rozwój dziecka zależy od wspólnie podejmowanych zadań przez szkołę i dom. Umacnia ona więzi emocjonalne między nauczycielami i rodzicami. Następuje wymiana opinii i spostrzeżeń dotyczących wychowania dziecka. Sugeruje rodzicom określone formy oddziaływań wychowawczych, za pomocą których mogą oni pomóc swoim dzieciom w nauce i zachowaniu. Ułatwia to nauczycielom zrozumienie stosunku ucznia do swojej rodziny oraz oczekiwań wobec niego. Współpraca taka może sprzyjać uzgodnieniu właściwego podejścia wychowawczego i udzielaniu sobie wzajemnej pomocy oraz stworzeniu właściwej atmosfery wychowawczej w domu i w szkole.

Lepiej poznać i zrozumieć ucznia może nauczyciel podczas rozmów z rodzicami na jego temat. Przy tej okazji również rodzice dowiadują się z relacji wychowawcy o przystosowaniu się ich dziecka do warunków pracy i życia w szkole. Wymiana tego typu informacji zwiększa możliwość indywidualizowania stawianych uczniowi wymagań.

Kolejnym rezultatem wzajemnego współdziałania nauczycieli i rodziców jest uzgodnienie działań wychowawczych. Chodzi tu o ujednolicenie lub wyrównanie sprzecznych niejednokrotnie oddziaływań wychowawczych nauczycieli i rodziców. Skutki niejednolitych oddziaływań wychowawczych nauczycieli i rodziców prowadzą do przeżywania przez uczniów zachwiania poczucia uznawanych dotąd wartości, ocen, ideałów. Są przyczyną zaburzeń w zachowaniu chłopców i dziewcząt, są przyczyną kłopotów wychowawczych.

Współpraca nauczycieli i rodziców stwarza wiele możliwości ujednolicenia ich poglądów na sprawy związane z wychowaniem. Udzielanie sobie wzajemnej pomocy prowadzi do uzgodnienia niektórych poczynań wychowawczych.

Nie przemyślane i nie uzgodnione działanie wychowawców i rodziców wobec dzieci społecznie nie przystosowanych wynika często z tego, że działają oni bez porozumienia. Tylko wzajemna pomoc pozwala na przezwyciężenie trudności wychowawczych. "Ostatecznym jakby wynikiem wzajemnego współdziałania nauczycieli i rodziców jest stwarzanie właściwej atmosfery wychowawczej w szkole i domu." 7 Wymaga to jednak odpowiedniego czasu i cierpliwości, ale podjęty przez nauczycieli i rodziców trud jest zawsze opłacalny.

RPZYPISY
1 - Z. Skorny "Proces socjalizacji dzieci i młodzieży." WSiP, Warszawa 1976, s.10
2 - J. Gołaszewski "Szkoła jako system społeczny" PWN Warszawa 1997, s. 386
3 - Z. Skorny "Proces socjalizacji dzieci i młodzieży." WSiP, Warszawa 1976, s.145
4 - M. Łobocki "Wychowanie w klasie szkolnej" WSiP Warszawa 1985, s. 63
5 - Z. Skorny "Proces socjalizacji dzieci i młodzieży." WSiP, Warszawa 1976, s.143
6 - H. Barankiewicz "Dziecko w zespole" PZWS Warszawa 1960, s. 38
7 - M. Łobocki "Współdziałanie nauczycieli i rodziców w procesie wychowania." Nasza Księgarnia, Warszawa 1985, s. 25

 

Opracowanie: Beata Matysik

Wyświetleń: 9370