Zastosowanie technik plastycznych przy prowadzeniu koła plastycznego w internacie

Jednym z głównych zadań realizowanych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych jest organizacja czasu wolnego wychowanków.

Uważam, iż zadanie to jest realizowane dwukierunkowo. Pierwszy kierunek to bierne uczestnictwo w życiu internatu. Wychowanek bierze udział w imprezach organizowanych przez internat i jest niejako "obserwatorem" pewnych działań podejmowanych w placówce opiekuńczo -wychowawczej. Kierunek ten spełnia też pewną dodatkową rolę, gdyż wychowanek uczestnicząc w imprezach internatu - np. w spotkaniu wigilijnym, czy imprezach rocznicowych - odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 roku "przyjmuje do wiadomości" pewne treści. Drugi kierunek to czynne uczestnictwo w życiu internatu. Wychowanek szuka możliwości samorealizacji. Określa więc swoje zainteresowania, pasje, możliwości i realizuje je w różnych kołach zainteresowań np. filmowym, muzycznym czy plastycznym.

Specyfika poszczególnych kół zainteresowań określa ich cele, działania oraz formy aktywności.

Uważam, iż koło plastyczne w internacie powinno mieć następujące cele: ogólny - wychowanie młodego pokolenia przez sztukę oraz krzewienie zamiłowania do sztuk plastycznych i rozbudzanie zainteresowań tą dziedziną sztuki, a także cel szczegółowy - kształcenie i rozwój kultury plastycznej wychowanków.

Wyżej wymienione cele koło plastyczne powinno realizować między innymi poprzez: rozwijanie i doskonalenie wśród wychowanków umiejętności plastycznych, organizowanie zajęć plastycznych, pogadanki i spotkania autorskie oraz organizowanie lub uczestniczenie w przeglądach, wystawach i pokazach twórczości plastycznej, a także uczestniczenie w różnych poczynaniach kulturalnych, dotyczących upowszechniania plastyki (w szczególności dorobku plastycznego artystów Białostocczyzny, popularyzacji piękna Ziemi Białostockiej).

Zajmiemy się teraz jedną z form działalności koła plastycznego - rozwijaniem i doskonaleniem wśród wychowanków umiejętności plastycznych, które prowadzący koło powinien realizować poprzez najbardziej odpowiednie, kreatywne techniki plastyczne. Chciałbym przestawić niektóre z nich. Ogólnie można powiedzieć, że techniki plastyczne (w znaczeniu tradycyjnym) możemy podzielić na techniki graficzne, malarskie i techniki mieszane

Najbardziej typową techniką graficzną jest rysunek, który może być wykonany przy użyciu różnych materiałów. Uważam, iż odpowiedni ich dobór warunkuje optymalne wykorzystanie tej techniki. Tak więc, w pracach, które realizujemy w większych formatach należy zastosować: węgiel, kredę, sangwinę lub pastele. Tematem mogą być: postać siedząca lub stojąca albo krajobraz z elementami perspektywy. Natomiast w mniejszych formatach, w tematach "kameralnych" realizowanych z wyobrażni, w portretach czy też scenkach krajobrazowych lub rodzajowych bardziej przydatne są, jak podpowiada moje wieloletnie doświadczenie: ołówki, pióro i tusz, a nawet markery.

Młodzi adepci sztuki często gubią się przy budowaniu właściwej kompozycji rysunku, stąd pomysł, aby realizować zadania plastyczne w mniejszych formatach .

Uważam, iż pierwsze zajęcia plastyczne powinny być realizowane z wykorzystaniem technik graficznych, które pozwolą nauczyć wychowanka właściwie obliczać proporcje i wymiary rzeczy lub postaci, właściwie kadrować obraz oraz poznać zasady i podstawy perspektywy i jej różne rodzaje. W miarę nabywania pewnych umiejętności możemy przejść do zastosowania pasteli suchych lub olejnych, które uczą spontaniczności w malowaniu krajobrazu, postaci lub portretu. Ta technika o cechach lekkości, świeżości i dekoracyjności dobrze sprawdza się w pracach wychowanków, gdy ważny jest czas, gdy trzeba szybko wykonać kolorowe prace plastyczne.

W malarstwie interesującą techniką jest gwasz. Jak wiemy jest to technika wykonana farbą wodną kryjącą, która nie przepuszcza światła. Dobre rezultaty osiągamy, gdy gwasz jest "podkreślony" pastelą lub kredą. Uzyskany obraz nabiera wtedy ekspresyjności i wyrazistości. Z mojego doświadczenia wynika, że stosowanie tej techniki przez młodzież idealnie sprawdza się przy malowaniu plakatów lub wykonywaniu dekoracji na różne imprezy.

Znaną techniką malarską jest akwarela. Jest to trudna technika, która przy odpowiednim jej poznaniu pozwala na zdobycie umiejętności właściwego (świeżego i czystego) łączenia kolorów, zastosowania laserunków i budowania ciekawych klimatów kolorystycznych obrazów.

Nową (bo znaną zaledwie od lat trzydziestych dwudziestego wieku) jest technika akrylowa. Farby akrylowe posiadają właściwości kryjące i laserunkowe. Można nimi malować tak, "jak akwarelą" lub malować "grubo", stosując impasty. Jest to technika, która daje bardzo duże możliwości plastyczne. Umożliwia dokonywanie wielokrotnych poprawek i przemalowań. Idealnie nadaje się do stosowania technik mieszanych. Akryle można z powodzeniem łączyć z pastelem olejnym lub techniką olejną. Technikę akrylową stosujemy też w malarstwie ściennym. Można powiedzieć, że jest to wspaniała technika dekoracyjna. Pewną jej niedoskonałością jest stosunkowo duża cena farb akrylowych.

Za królową wszystkich technik malarskich uważana jest technika olejna, która znana jest od piętnastego wieku i daje duże możliwości plastyczne. Obrazy olejne schną długo, co umożliwia dokonywanie wielu poprawek. W zależności od umiejętności oraz zastosowanych środków ekspresji, obraz olejny można malować szybko lub stopniowo. Tworząc obrazy olejne młodzi adepci sztuki powinni zwracać uwagę na czystość barw, aby obrazy nie były "brudne i szare". Muszą więc poznać zasadę łączenia i mieszania farb. Technika olejna jest techniką trudną i dość kosztowną. Farby są drogie, a obrazy olejne najczęściej wykonywane są na płótnie, odpowiednio zagruntowanym. Jest to ciekawa technika malarska dająca młodzieży wiele satysfakcji.

Wyżej wymienione techniki można łączyć stosując techniki mieszane, które zależą przede wszystkim od inwencji osoby malującej lub rysującej. Znane są techniki łączenia węgla z czarnym tuszem, pastelu z akwarelą, gwaszu z akwarelą i ołówkiem, akrylu z pastelą lub techniką olejną. Technikami mieszanymi są też kolaż (wklejanie, łączenie), frotaż ("odbicia"), relief (przyklejanie różnych materiałów). Techniki mieszane są więc wyzwaniem dla każdego młodego artysty. Zachęcają do oryginalności i poszukiwania własnych środków wyrazu. Prowokują do realizacji niekonwencjonalnych pomysłów i wizji plastycznych.

Ogólnie rzecz biorąc, techniki plastyczne należy proponować i stosować biorąc pod uwagę umiejętności osób realizujących się plastycznie oraz tematykę wykonywanych prac. Nie należy również zapominać o prostej zasadzie - naszym celem i zadaniem jest zachęcenie młodzieży do rysowania i malowania, a nie zniechęcenie jej trudnymi i żmudnymi technikami plastycznymi przy pierwszych próbach.
 

Opracowanie: Andrzej Roman Zieniuk

Wyświetleń: 1599