Katalog

Piotr Adamus
Wychowanie fizyczne, Referaty

Przyczyny powstawania wad postawy ciała rola szkoły w zapobieganiu tym wadom

- n +

Przyczyny powstawania wad postawy ciała - rola szkoły w zapobieganiu tym wadom

Jednym z warunków normalnego rozwoju i zdrowia człowieka jest jego prawidłowa postawa ciała. W związku z tym niezmiernie ważnym zadaniem nauczycieli, rodziców jest dbałość o poprawną postawę dziecka, która w okresie pierwszych kilku lat jego pobytu w szkole łatwo ulega zniekształceniu. Prawidłowa postawa ciała zabezpiecza organizm przed ujemnymi wpływami środowiska, co pozostaje w ścisłym związku z utrzy-maniem zdrowia człowieka.

Oprócz przyczyn, na które nauczyciel bądź nie ma wpływu, bądź ma go tylko w ograniczonym stopniu, jak wrodzone wady budowy, zniekształcenia spowodowane przez przebyte choroby, a także przez ogólne złe warunki bytowe, istnieje duża grupa przyczyn, które powodują, że dziecko nabywa wadliwą postawę podczas pobytu w szkole. Jednym z najważniejszych niebezpieczeństw jest siedzący tryb życia i jednostajność pozycji, na które znajdujący się w okresie intensywnego wzrostu organizm dziecka nie jest dostatecznie uodporniony.

Postawę dziecka kształtuje środowisko, w którym najistotniejszą rolę odgrywa dom i szkoła. Należy stwierdzić, że jedną z przyczyn jest nieuświadomienie rodziców, co do stosowania odpowiednich metod i środków wychowawczych. Przyczyną będą także warunki szkolne, w jakich dziecko znajduje się w okresie pobytu w szkole. Spędza ono w niej przeciętnie 6-8 godzin dziennie, a niekiedy więcej, co powoduje niekiedy konieczność pracy na dwie lub trzy zmiany, że sale lekcyjne są przepełnione. Dziecko wtłoczone w ławkę szkolną, często nie odpowiadającą wymiarami wzrostu, nie zawsze dysponuje potrzebną mu ilością miejsca. W tej siedzącej, często niewygodnej pozycji, pozostaje przez kilka godzin, zajęte jednocześnie absorbującą je pracą umysłową. Jednostronność owego siedzącego trybu życia, w połączeniu z objawami znużenia powoduje typową nawykową wadliwą postawę szkolną.

Do podstawowych przyczyn należy zaliczyć: opuszczona głowa, barki wysunięte ku przodowi, zapadnięta klatka piersiowa, plecy przygarbione o szeroko rozsuniętych łopatkach. Przykrócone mięśnie piersiowe, słabe i rozciągnięte mięśnie grzbietu nie są w stanie zabezpieczyć prawidłowego ustawienia kręgosłupa, właściwego kształtu i należytej ruchomości klatki piersiowej.

Wady postawy wywierają wybitnie hamujący wpływ na rozwój naturalnych czynności ruchowych - chód, bieg, skok, rzut stale przydatne w życiu codziennym, ograniczają szybkość, zręczność, siłę i wytrzymałość.

Prócz jednostronności siedzącego trybu życia są jeszcze inne przyczyny, które zwiększają niebezpieczeństwo powstawania wadliwej postawy. Należą tu: nieodpowiednie wymiary mebli - zbyt wysokie lub zbyt niskie siedzenia, zła proporcja pomiędzy wysokością jednego i drugiego, niewłaściwy sposób siedzenia w czasie pisania z jedną ręką na pulpicie, a drugą opuszczoną, nieprawidłowa postawa stojąca w ławce, przy tablicy, a także niekiedy często mechaniczne przyczyny w postaci ciasnego ubioru, za małe wymiary obuwia.

Wadliwą postawę wywołują także częste przyczyny natury psychicznej - przygnębienie, zahukanie, co tak często zaobserwować można u dzieci wychowujących się w nieodpowiedniej atmosferze domowej, a także przejściowe osłabienie po przebytych chorobach. Bardzo niekorzystne jest także noszenie przez dzieci książek w teczkach, zamiast w tornistrach. Przerwy śródlekcyjne w wielu przypadkach dziecko spędza w sposób nieprawidłowy: nieśmiałe - zazwyczaj stoi, ruchliwe - biega.

Eliminowanie tych czynników i przyczyn ze środowiska oraz stwarzanie jak najlepszych warunków pracy uczniów jest podstawowym zadaniem szkoły, nauczycieli, a także szkolnej służby zdrowia.

Wszelkie oddziaływania zapobiegawcze, wyrównujące i kompensujące są integralną częścią programów szkolnych i pozaszkolnych. Do działań w tym zakresie należy między innymi gimnastyka korekcyjna w szkole, której głównym celem jest przeciwdziałanie stwierdzonym wadom postawy i wyrównywanie odchyleń fizjologicznych. Jeżeli wadę stwierdzono w szkole podczas badań okresowych, dziecko powinno zostać włączone do tzw. grupy dyspanseryjnej i skierowane do szkolnego lub międzyszkolnego zespołu gimnastyki korekcyjnej.

Jednym z podstawowych czynników wpływających na dobry stan zdrowia dzieci przebywających w szkole są zajęcia wychowania fizycznego. Dobór tych zajęć musi być taki, by z jednej strony równoważył swym oddziaływaniem ogólnym siedzący tryb życia dziecka, a z drugiej wyrównywał indywidualne niedobory ruchowe, zależnie od potrzeb danego ucznia.

Dużą rolę spełniają także ćwiczenia śródlekcyjne o charakterze korekcji postularnej.

Jest faktem niezaprzeczalnym, że prawidłowe funkcjonowanie szkoły - w sensie realizacji zapobiegania wadom postawy - jest niemożliwe bez udziału szkolnej służby zdrowia. Ich głównym zadaniem jest opieka nad zdrowiem i właściwym rozwojem fizycznym dzieci i młodzieży. Przeciwdziałając wszelkim chorobom, czy zaburzeniom rozwoju dziecka i młodzieży możemy przyjąć następujące formy działania:
- Nadzór sanitarny nad stanem higienicznym szkoły
- Nadzór nad higieną nauczania, przez oddziaływanie na warunki nauczania
- Nadzór nad odżywianiem szkolnym.

Jednakże lekarz czy higienistka szkolna widują dziecko rzadko i w szczególnych okolicznościach, nie sprzyjających spokojnej obserwacji postawy ciała dziecka, w różnych warunkach czy sytuacjach. Natomiast możliwości te ma nauczyciel, który z jednej strony może szybciej i łatwiej dostrzec niewielkie odchylenia od normy, z drugiej zaś - u dziecka ze stwierdzoną przez lekarza wadą, łatwiej i skuteczniej będzie panować nad jej niwelowaniem i obiektywnej ocenie. Zadaniem nauczyciela jest zapobieganie problemom zdrowotnym, zachęcanie dzieci do stosowania zaleceń leczniczych i korekcyjnych. Dbałość o poprawną postawę dziecka, należyte jej kształtowanie i zapobieganie przyczynom, które powodują błędy i wady jest dla nauczyciela jednym z podstawowych nakazów w pracy, rezultatem czego powinno być "wyrobienie stałego nawyku prawidłowej postawy ciała".

Prawidłowa postawa ciała to także estetyczna sylwetka osobnika, harmonijne wykonywanie ruchów. Postawa ciała bowiem odzwierciedla w dużej mierze stan psychiczny, o czym powinien pamiętać rodzic i każdy wychowawca.

BIBLIOGRAFIA:

1. Maria Kutzner-Kozińska "Korekcja wad postawy". Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1981 r.
2. Tadeusz Kasperczyk "Wady postawy ciała, diagnostyka i leczenie". Firma Handlowo Usługowa "Kasper". Kraków 1994 r.
 

Opracowanie: mgr Piotr Adamus
nauczyciel wych.fiz.
w Szkole Podstawowej Nr 13
w Starachowicach.

Wyświetleń: 1542


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.