"Świat w słowach i obrazach" - ocena podręcznika dla klasy I -III gimnazjum i programu nauczania do języka polskiego

Do realizacji treści programu "Świat w słowach i obrazach" służą dwa podręczniki jeden do kształcenia literackiego i kulturowego, drugi do kształcenia językowego.

Autorami podręczników są:

Klasa I
- M. Nagajowa: "Świat w słowach i obrazach". Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego w klasie I gimnazjum.
- M. Nagajowa: "Język ojczysty". Podręcznik do kształcenia językowego w klasie I gimnazjum

Klasa II
- W. Bobiński: "Świat w słowach i obrazach" podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego w kasie II gimnazjum.
- K. Orłowa, H. Synowiec: "Język ojczysty". Podręcznik do kształcenia językowego w klasie II gimnazjum.

Klasa III
- W. Bobiński: "Świat w słowach i obrazach". Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego.
- K. Orłowa, H. Synowiec: "Język ojczysty." Podręcznik do kształcenia językowego w klasie III gimnazjum.

Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego zawiera teksty literackie z zakresu poezji, prozy, literatury popularno - naukowej.

Występują w nim również reprodukcje malarstwa polskiego i światowego.

Całość podzielona jest na działy w odrębnie których znajdują się teksty dotyczące jednego kręgu tematycznego, np. Biblii, Mitologii. Kolejne działy zawierają fragmenty tekstów epickich, czy utwory liryczne. W każdej klasie występuje rozdział poświęcony treściom filozoficznym. Końcowe działy podręcznika dotyczą zagadnień filmu, teatru, środków masowego przekazu: radia, telewizji prasy, reklamy. Praktycznie każdemu tekstowi literackiemu towarzyszy bogaty materiał ikonograficzny.

Są to fotografie, reprodukcje malarstwa polskiego i światowego. Te ostatnie świetnie uzupełniają utwory poetyckie. Połączenie treści lirycznych z malarskimi stanowi świetną korelację literatury ze sztuką. Analiza wiersza i późniejsze odniesienie tych rozważań do dzieła malarskiego daje świetne rezultaty. Uwrażliwia młodzież na piękno w szerokim tego słowa znaczeniu, uświadamia uczniom jak wiele cech wspólnych posiada literatura i sztuka.

Każdemu tekstowi literackiemu towarzyszy zestaw zadań i poleceń, których rozwiązanie wymaga od ucznia przede wszystkim umiejętności czytania ze zrozumieniem oraz umiejętności interpretacji utworu. Uczeń musi wykazać się znajomością teorii literatury. Zamieszczone polecenia uwzględniają różne możliwości intelektualne czytelnika. Są zadania przeznaczone dla uczniów bardzo dobrych, ale są i takie, z którymi poradzi sobie uczeń przeciętny. Wśród wskazówek pomocnych dla ucznia znajduje się również oznaczenie zdań i poleceń powtórzeniowych oraz słownik terminów literackich i kulturowych.

Podręcznik zawiera ciekawą szatę graficzną. Zamieszczone ilustracje są adekwatne do treści tekstów literackich i bardzo ją wzbogacają.

"Język ojczysty" służący do kształcenia językowego dla kl. I gimnazjum skupia się wokół działów o języku polskim:
- "Nauka o języku"
- "Sztuka posługiwania się językiem"
- "Sztuka pisania"

Pierwsza część ma na celu przypomnieć poznaną w szkole podstawowej wiedzę, zaś druga i trzecia umożliwić doskonalenie umiejętności mówienia i pisania.

Podręcznik dla klasy II i III zawiera podstawowe informacje z następujących działów gramatycznych:
- fonetyka, słowotwórstwo i słownictwo, składnia oraz zestawy ćwiczeń
- tworzenie krótszych i dłuższych form wypowiedzi pisemnej

Występują tutaj również treści dotyczące kształcenia umiejętności tworzenia różnych form wypowiedzi: listu otwartego i motywacyjnego, przemówienia wywiadu, sprawozdania, rozprawia, opisu przeżyć wewnętrznych, podania, życiorysu, zaproszenia, zawiadomienia, a więc tekstów tzw. pism użytkowych niezbędnych w dorosłym życiu. Zadania i polecenia uwzględniają różny poziom intelektualny uczniów.

Myślę, że obydwa spełniają oczekiwania uczących i uczniów, dla których ważna jest dostosowana do potrzeb szata graficzna, teksty literackie odpowiadające ich zainteresowaniom, czy rodzaj ćwiczeń do realizacji.

Ocena programu nauczania "Świat w słowach i obrazach"

Program nauczania WSiP do nauczania języka polskiego w klasach I- III do podręczników "Świat w słowach i obrazach" przystosowany jest do wymagań "Podstawy programowej" języka polskiego proponowanej przez MENiS i potrzeb zreformowanej szkoły.

Zaletą tego programu jest to, że Uczą się umiejętności znajdywania informacji, ich dobór, samodzielność myślenia. Uczeń rozumie i wie jak i po co się uczy.

Treściom kształcenia przypisano odpowiednie umiejętności na dwóch poziom ach: podstawowym (P) i ponadpodstawowym (PP). Nauczyciel wie co ma wymagać na poziomie P, jakie ma stosować wymagania konieczne i podstawowe, czyli co uczeń powinien umieć na oceny dopuszczającą i dostateczną, a co na ocenę dobrą i bardzo dobrą. Są tu wymagania dla uczniów bardzo zdolnych i mniej zdolnych. Podziały te są pomocne tak dla ucznia jaki i dla nauczyciela.

Treści nauczania, które zostały podzielone na działy: "Słuchanie", "Mówienie", "Czytanie tekstów słownych i odczytywanie innych tekstów kultury", "Pisanie" i "Nauka o języku" wzajemnie się przenikają i uzupełniają. Treści polonistyczne nie są oderwane od siebie lecz zostały powiązane z elementami filozofii, sztuk plastycznych i muzycznych, a także z kulturą masową i edukacją multimedialną. Uczniowie dopatrują się, poszukują związków pomiędzy poszczególnymi działami.

Dobór lektur został potraktowany jako przekaz i świadectwo wartości takich jak: miłość, przyjaźń, patriotyzm, tolerancja, wolność. Właśnie tego nam wszystkim w naszym życiu potrzeba. I to jest na plus. Dobór lektur jest elastyczny, nauczyciel może zrezygnować z jakiejś pozycji, zaproponować inną (oprócz utworu zaznaczonego gwiazdką) może także decydować o kolejności omawianych lektur. Uczeń musi zdobywać umiejętność odpowiedniego formułowania myśli
w zależności od strony komunikacyjnej. Uważam, że realizując ten program przygotowujemy uczniów:
- do życia w społeczeństwie;
- kształcimy umiejętności skutecznego komunikowania się z otoczeniem (w różnych formach i sytuacjach) z wykorzystaniem wiedzy o języku jego budowie i funkcjonowaniu,
- przygotowujemy do samodzielnego świadomego odbioru dzieła literackiego, filmu, sztuki teatralnej, utworu muzycznego i plastycznego
- wdrażamy uczniów do prezentowania własnych poglądów;
- bogacenia własnego warsztatu pracy umysłowej,
- wyrabiania nawyku korzystania ze słowników, encyklopedii, programów komputerowych itd.
a minusy: aby to wszystko osiągnąć trzeba mieć dobrze wyposażoną własną i szkolną bibliotekę, liczne pomoce naukowe, komputery itd.

Program nauczania "Świat w słowach i obrazach"

Program ma przejrzysty układ. Działy są zintegrowane, np. kształcenie sprawności językowych odbywa się w obrębie nauki o języku, w trakcie ćwiczeń w mówieniu, czytaniu i pisaniu oraz w związku z odczytywaniem różnych tekstów kultury.

Wydzielone cele wychowania i kształcenia sformułowano i zhierarchizowano zgodnie ze współczesnymi tendencjami w polskiej pedagogice. Program podpowiada, w jaki sposób osiągnąć wytyczone cele nauczania. Wskazuje na konieczność stosowania metod i technik aktywizujących uczniów, np. poszukiwań, dyskusji, dramy, projektu, burzy mózgów, pracy w małych grupach, debaty przekładu intersemiotycznego.

Poleca także sposoby kształcenia, by każdy uczeń mógł indywidualnie rozwijać swoje możliwości intelektualne i zainteresowania.

Podział na umiejętności podstawowe i ponad podstawowe pozwala uwzględnić indywidualne możliwości uczniów. Występuje korelacja treści w obrębie przedmiotu, natomiast brak czasowego powiązania między przedmiotami.

W programie zostały uwzględnione ścieżki międzyprzedmiotowe

Moja ocena wyżej wymienionego programu i podręczników wypadła pozytywnie ponieważ:

- program spełnia wszystkie wymagania podstawy programowej języka polskiego proponowanej przez MEN i potrzeb zreformowanej szkoły
- podręczniki są w pełni dostosowane do realizacji treści programowych, są czytelne, przejrzyste, a ich forma gramatyczna jest dostosowana do potrzeb wymagań współczesnej młodzieży.

Będąc przekonana o słuszności wyboru będę kontynuowała pracę z uczniem wg programu i podręcznika "Świat w słowach i obrazach"

Można także zaopatrzyć się w:
- przewodniki metodyczne do podręczników "Świat w słowach i obrazach" oraz "Język ojczysty" pt. "Jak uczyć języka polskiego w kl. I, II,III gimnazjum" autorstwa dla klas I - M. Nagajowa dla klas II i III - W. Bibiński, K. Orłowa, H. Synowiec
- scenariusze lekcji (E. Horwatch i J Majchrzak)

 

Opracowanie: Małgorzata Piekaj
Publiczne Gimnazjum w Małogoszczu

Wyświetleń: 8853