Jak powstał alfabet? Dzieje pisma

Konspekt zajęć z edukacji czytelniczej i medialnej (kl.V)

* Cele: uczeń po lekcji
- umie wymienić etapy rozwoju pisma na przestrzeni wieków oraz określić ich istotę
- umie selekcyjnie czytać tekst popularnonaukowy i wybierać z niego fakty istotne do rozwiązywania konkretnego problemu
- umie wyjaśnić pojęcia: pismo supełkowe, "żywe księgi", "karbowańce", pismo obrazkowe, hieroglify, pismo klinowe, alfabet
- doskonali umiejętność korzystania ze słowników i encyklopedii
- kształci umiejętność pracy w grupie

* Metody realizacji:
- Rozmowa kierowana, instruktaż nauczyciela, praca z tekstem książki popularnonaukowej,

* Pomoce dydaktyczne:
- Mapy ścienne historyczne "Starożytny wschód", "Średniowieczna Europa"
- Napisy na kartonikach do przyczepiania na tablicy ("Żywe księgi", pismo supełkowe, "karbowańce", pismo obrazkowe, hieroglify, pismo klinowe, pismo alfabetyczne, alfabet
- Karteczki - notatki z lekcji kserowane dla każdego ucznia (Początki pisma)
- Wystawka złożona z ilustracji różnych rodzajów pisma pochodzących z różnych źródeł (encyklopedie, książki historyczne, leksykony, etc.)

* Formy pracy: praca z całym zespołem klasowym, praca w grupach, praca indywidualna

Przebieg zajęć:

1. Wprowadzenie
- Przypomnienie tematyki poprzedniej lekcji (dzieje książki), odczytanie zadania domowego (wypisanie nazwisk pierwszych polskich drukarzy oraz znalezienie informacji na temat audiowizualnych środków przekazu);
- Uświadomienie tematu lekcji: przypomnienie uczniom, iż poznali różne rodzaje dawnych i współczesnych książek, różne rodzaje przekazywania informacji (bowiem książki są sposobem na przekazywanie pewnych wiadomości, informacji, wiedzy), natomiast teraz poznają rodzaje pisma, sposoby zapisu wiadomości, jakimi posługiwano się dawniej, przed setkami i tysiącami lat; dowiedzą się jak pisano na papirusie, jak na glinianej tabliczce itd.
- Zapisanie tematu: Jak powstał alfabet?

2. Opracowanie
- Podział klasy na grupy; rozdanie karteczek z poleceniami; przypomnienie zasad pracy w grupach; przeczytanie przez członków grup rozdanych fragmentów książki popularnonaukowej M. Iljina Czarno na białym (każda grupa inny fragment dotyczący różnych rodzajów zapisu informacji);
* Przerwa śródlekcyjna: obejrzenie przygotowanej przez nauczyciela wystawki dotyczącej rodzajów pisma (uczniowie wychodzą z ławek i swobodnie oglądają rozłożone na dwóch ławkach na końcu sali ilustracje);
- Kontynuowanie pracy w grupach - wyjaśnienie nauczyciela na czym polega zadanie uczniów (uczniowie mają po przeczytaniu fragmentu ułożyć dialog, krótką scenką lub notatkę wybierając najważniejsze informacje, którymi chcą podzielić się z pozostała częścią klasy);
- Po wykonaniu zadania przedstawiciele grup, lub wybrani uczniowie (w przypadku dialogu lub scenki) zapoznają klasę z wynikiem swej pracy; na tablicy sukcesywnie pojawiają się przyczepiane napisy na kartonikach informujące o rodzaju pisma jakiego dotyczy wypowiedź danej grupy;
- Kolejne zadanie dla grup: uczniowie wyszukują w otrzymanych encyklopediach i innych źródłach informacji definicję słowa alfabet; każda grupa odczytuje znalezioną definicję; na tej bazie budowana jest definicja. Którą uczniowie zapisują do zeszytu (np. Alfabet to uporządkowany zbiór znaków graficznych służących do zapisywania dźwięków danego języka); w razie potrzeby wyjaśnienie poszczególnych słów definicji i ogólnego jej znaczenia;
- Rozdanie karteczek z notatką i odczytanie jej treści przez ucznia; ewentualne wyjaśnienie niejasności

3. Podsumowanie i utrwalenie
- Zreasumowanie wiadomości zdobytych na lekcji: przypomnienie rodzajów pisma, ich charakterystycznego wyglądu; rodzaju ksiąg, w których posługiwano się nim (np. hieroglify - papirus);
- Odmiana wyrazu alfabet (zapis na tablicy przez chętnego ucznia);
- Zadanie pracy domowej polegającej na rozwiązaniu krzyżówki wiążącej się z tematyką lekcji;
 

Opracowanie: Agnieszka Wilczyńska

Wyświetleń: 6503