Niepowodzenia ucznia szkole

W początkowej fazie niepowodzeń szkolnych pojawiają się niedostrzegalne często przez nikogo braki w wiadomościach, pojawiają się też pierwsze symptomy niezadowolenia ucznia ze szkoły. Są one wynikiem tego, że uczeń nie rozumie czegoś na lekcji, nie może nadążyć za jej tokiem i po raz pierwszy zauważa, że inni są od niego lepsi. Będzie to najpierw brak zainteresowania lekcją, a potem jako konsekwencja brak chęci do nauki. Najbardziej widocznym symptomem takiego stanu rzeczy będzie negatywne ustosunkowanie się dziecka do szkoły. Druga faza niepowodzeń szkolnych to już zaawansowane braki w wiadomościach, chociaż dziecko wciąż może jeszcze uchodzić za dobrego ucznia. Ucieka się często do kłamstwa, odpisywania zadań domowych itp.

Trzecia faza charakteryzuje się sporadycznymi niepowodzeniami - występowaniem ocen niedostatecznych. Na tym etapie zaczynają się pierwsze próby walki z niepowodzeniami szkolnymi. Ponieważ próby te nie zawsze występują, albo forma ich jest niewłaściwa, niepowodzenia pogłębiają się i pojawiają się pierwsze symptomy psychologiczne. W większości przypadków mają one charakter neurotyczny. Może to być bunt przeciw autorytetowi, bójki, wrzaski i inne łagodniejsze formy zachowań agresywnych.

Czwarta ostatnia faza to drugoroczność. Ustalenia przyczyn niepowodzeń szkolnych i trudności w nauce jest jednym z naczelnych, a zarazem pierwszych etapów walki z niepowodzeniami szkolnymi dziecka. Wszelkie działania należy rozpocząć od dobrego poznania ucznia poprzez:

1. Analizę dokumentacji.
- Zapoznanie się z diagnozą i opinią poradni psychologiczno - pedagogicznej, kwalifikującą ucznia do uczestnictwa w zajęciach wyrównawczych
- Analizę arkusza ocen oraz bieżących ocen w dzienniku lekcyjnym
- Zwrócenie uwagi na wytwory pracy uczniów (zeszyty przedmiotowe, a także wytwory pracy plastycznej i technicznej

2. Prowadzenie obserwacji. To drugi etap poznania ucznia. Jest to obserwacja systematyczna, ciągła, przez cały czas pracy z dzieckiem.

3.Trzeci etap to współpraca z wychowawcą klasy, który dostarcza
Informacji o pracy dziecka w klasie, ujednolici metody postępowania z dzieckiem oraz ustali sposoby egzekwowania wiadomości i sposoby ocenianie dziecka.

4. Systematycznie współdziałanie z pedagogiem szkolnym.
5.Współpraca z rodzicami dziecka, która umożliwi uzyskanie informacji o pozycji dziecka w rodzinie, warunkach życia, rozwoju psychomotorycznym i przebytych chorobach.

Jedną z przyczyn niepowodzeń szkolnych ucznia jest sytuacja rodzinna dziecka. Zakłócenia środowiska rodzinnego stanowią wystarczający czynnik patogenny, który może doprowadzić u dziecka do zaburzeń rozwoju i zachowania, do powstania takich chorób psychicznych jak schizofrenia oraz do przestępczości.

Druga grupa przyczyn niepowodzeń szkolnych to czynniki pedagogiczne. Wymagania jakie stawia szkoła oraz treści i środki nauczania są dostosowane do możliwości uczniów przeciętnych, o rozwoju typowym i harmonijnym. Nic też dziwnego, że dzieci, u których rozwój odbiega od przedstawionego modelu są w sytuacji trudniejszej.
Wśród wszystkich czynników, które sprawiają, że szkoła może się stać pierwotną przyczyną zaburzeń, najistotniejsze to:

- Nieprawidłowe warunki życia szkolnego (przeludnienie klas, złe warunki lokalowe)
- Nie dostosowany do możliwości dziecka poziom wymagań
- Niekorzystne dla procesu dydaktyczno wychowawczego cechy nauczyciela wychowawcy
- Przeładowane programy nauczania oraz sztywny sposób ich realizacji

Trzecia grupa przyczyn to biopsychiczne przyczyny trudności i niepowodzeń w nauce. Zły stan zdrowia jest jedną z przyczyn trudności w nauce. Zły stan zdrowia z reguły niekorzystnie odbija się na układzie nerwowym a tym samym na wydolności umysłowej. Niektórzy z badaczy głównej przyczyny szukają w pozaintelektualnych właściwościach dziecka. Wymieniane są tu takie cechy jak: brak równowagi emocjonalnej, lękliwość, wzmożona męczliwosć, niezdolność do długotrwałego wysiłku, brak zainteresowania pracą szkolną, osłabienie motywacji. Niekorzystnie na powodzenie ucznia w szkole wpływa brak koncentracji uwagi. Wymienia się kilka stopni zaburzeń koncentracji, najsilniejszy to awersja do pracy uniemożliwiająca osiąganie postępów w nauce. Duży wpływ na powstawanie trudności i niepowodzenia szkolne mają opóźnienia rozwoju poszczególnych funkcji percepcyjnych i motorycznych. Inne przyczyny niepowodzeń ucznia w szkole to: zaburzenia zachowania u dzieci w różnych sferach, nadpobudliwość w sferze ruchowej, poznawczej i emocjonalnej.

Zestawiając wyniki wszystkich typu rozważań można ustalić taki punkt Widzenia:

- Większość dzieci chętnie rozpoczyna naukę w szkole
- Większość dzieci, które doznają w szkole niepowodzeń natrafia już na trudności w klasie pierwszej
- Naturalną konsekwencją nie dających się przezwyciężyć trudności jest niechęć do szkoły
- Przy niezrozumieniu przyczyn niepowodzeń wzrasta niechęć nauczycieli do ucznia, dzieci są karane i społecznie dezaprobowane
- Niezaspokojenie potrzeby akceptacji prowadzi do powstania wadliwych postaw
- Zaburzenia procesu społecznego wpływają wtórnie niekorzystnie na naukę, manifestując się w formach zachowania nie aprobowanych społecznie
- Pogorszenie się wyników w nauce i narastanie zaburzeń zachowania wywołuje represje i kary ze strony szkoły i domu

 

Opracowanie: Elżbieta Bekier

Wyświetleń: 1071