Uzależnienia - referat na lekcję chemii w klasie III gimnazjum

Nikotyna, alkohol, narkotyki, to najczęściej używane środki odurzające, których systematyczne lub okresowe przyjmowanie prowadzi do uzależnienia. Wszystkie środki uzależniające mają istotną cechę wspólną: zmieniają stan świadomości i w sztuczny sposób wywołują przyjemne samopoczucie psychiczne. Wynika to z ich bezpośredniego oddziaływania na różne ośrodki mózgowe, czego efektem jest stan euforii, ożywienia, podniecenia emocjonalnego, pobudzenia seksualnego, a nawet wizje, halucynacje, intensywne zaburzenia przeżywania własnego ciała, czasu i przestrzeni.

Intensywność przeżycia może być różna: od zwykłej wesołości i rozluźnienia, aż po stan gwałtownego pobudzenia psychicznego i fizycznego. Przyjmowanie środków uzależniających wywołuje poważne zmiany w organizmie i w psychice. W zależności od tego jaka substancja jest przyjmowana mogą być bardziej uszkodzone narządy wewnętrzne: wątroba, trzustka, serce, albo mózg i sfera psychiki. Przy silnym zatruciu alkoholowym lub narkotykami może dojść do śmierci z powodu zaburzenia pracy głównych narządów: serca, płuc i mózgu; następuje wówczas zatrzymanie oddechu i krążenia. Przypomnijmy pokrótce na czym polega szkodliwy wpływ środków odurzających na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne.

Wśród podstawowych przyczyn uzależnień wymienia się niedojrzałość emocjonalną, zaburzenia osobowości, poważne stresy i urazy, które istotnie naruszają równowagę psychiczną. Ryzyko uzależnień wzrasta wskutek negatywnego wpływu środowiska, np. grupy koleżeńskiej oraz w przypadku zmian w metabolizmie uwarunkowanych genetycznie, które zwiększają tolerancję na środki uzależniające. Nie stwierdzono jednak takich zaburzeń w organizmie, które zmuszałyby daną osobę do przyjmowania środków uzależniających. Dlatego sferą odpowiedzialną za uzależnienie jest psychika. Trzeba dodać, że zjawisko uzależnień wiąże się z młodzieńczą fazą życia, kiedy psychika jest nieustabilizowana, a osobowość nieukształtowana. Zdecydowana większość narkomanów, alkoholików i palaczy zaczyna stymulować się psychicznie przed 17 - 20 rokiem życia. Tylko nieliczna część osób wpada w nałóg w wieku dorosłym, zwykle pod wpływem trudności życiowych, kłopotów rodzinnych czy zawodowych.

U wszystkich osób uzależnionych można stwierdzić cechy uzależnienia psychologicznego. Początkowe uzależnienie emocjonalne zamienia się na substancję psychoaktywną. Substancja ta wpływa euforyzująco na psychikę, często wywołuje też relaks, daje efekt automatyczny. W ten sposób dochodzi do psychologicznego uwarunkowania - osoba uzależniona zaczyna zachowywać się według zasady bodziec - reakcja. Tym szczególnym bodźcem jest substancja uzależniająca i zmieniony stan świadomości wywołany alkoholem, narkotykiem czy papierosem. To psychologiczne uwarunkowanie dotyczy nie tylko wpływu samej substancji na organizm, ale całej oprawy: rozmowy przy kawie i papierosie, palenie "trawki" przez grupę chłopców i dziewcząt. itp.

Dramat uwarunkowania jest taki, że w zaawansowanym stadium palacze palą papierosy budząc się w nocy i tuż po obudzeniu, narkomani przyjmują niekontrolowane dawki substancji, a alkoholicy spożywają ogromne, nawet śmiertelne dla organizmu, ilości alkoholu. W tych przypadkach nic już nie zostało z "oprawy", jest tylko patologiczny, wyniszczający nałóg. W stanie głodu osoby uzależnione oszukują najbliższych, kradną, a nawet zabijają.

Leczenie osób uzależnionych jest sprawą niezwykle trudną. Nałogowi palacze w zasadzie muszą samodzielnie poradzić sobie z fizycznymi i psychicznymi dolegliwościami po zaprzestaniu palenia. Nie ma pigułki, która mogłaby wywołać niechęć do palenia. Istniejące środki farmakologiczne mogą jedynie wspomagać psychoterapię. Wśród metod psychoterapii jedną z najbardziej skutecznych jest hipnoza. Osoby zatrute alkoholem albo narkotykami mogą się poddać odtruwaniu (detoksykacji), która - w zależności od stanu chorego - może być przeprowadzona w warunkach domowych lub w oddziale szpitalnym.

Jednak odtrucie i zregenerowanie organizmu jest zaledwie początkiem, pierwszym krokiem w leczeniu uzależnienia. Kolejnym powinno być rozpoczęcie psychoterapii, której celem jest, z jednej strony utrzymanie abstynencji, z drugiej - praca terapeutyczna nad przezwyciężaniem chorobliwych tendencji psychiki. Tylko niewielka część osób uzależnionych od alkoholu i narkotyków podejmuje terapię. W przypadku narkomanów decyduje o tym niemożność utrzymania abstynencji i konieczność odbywania terapii w zamkniętych ośrodkach. Natomiast większość alkoholików bardzo długo nie potrafi przyznać, że nie radzi sobie z nałogiem. Psychologiczny mechanizm zaprzeczania jest tym czynnikiem, który - nieraz przez wiele lat - nie pozwala im podjąć leczenia. Każda osoba uzależniona musi zapragnąć wyleczenia i podjąć świadomą decyzję o przystąpieniu do terapii. Jest to jednoznaczne z uznaniem choroby przez samego zainteresowanego. I tylko tacy uzależnieni mają szansę wyjść z nałogu.

Jednym z przykładów uzależnień jest alkoholizm. Uzależnienie od alkoholu, czyli alkoholizm, jest chorobą, która zaczyna się i rozwija podstępnie, bez świadomości zainteresowanej osoby. Polega na niekontrolowanym piciu napojów alkoholowych i może doprowadzić do przedwczesnej śmierci. Objawy tej choroby to przede wszystkim takie zjawiska jak:

Zmiana tolerancji na alkohol
Podwyższenie tolerancji ujawnia się, gdy wypicie tej samej ilości co kiedyś, powoduje słabsze niż poprzednio efekty - żeby uzyskać ten sam efekt co poprzednio, trzeba wypijać więcej niż kiedyś. Obniżenie tolerancji ujawnia się, gdy przy dawkach alkoholu mniejszych niż poprzednio, pojawiają się podobne efekty nietrzeźwości.

Objawy abstynencyjne
Gdy człowiek przerywa dłuższe picie lub zmniejsza ilość wypijanego alkoholu, pojawiają się bardzo przykre objawy - niepokój i drażliwość, dreszcze i drżenie kończyn, skurcze mięśniowe, poty, nudności, a nawet zaburzenia świadomości i majaczenia. Osoba uzależniona stara się szybko usunąć te cierpienia przy pomocy alkoholu.

Subiektywne poczucie łaknienia alkoholu
W miarę upływu czasu bez alkoholu, pojawiają się nieprzyjemne doznania podobne do głodu i wewnętrznego przymusu wypicia, połączonego z poczuciem paniki i obawą, że się nie wytrzyma długo bez alkoholu.

Koncentracja życia wokół picia
Obecność alkoholu w życiu codziennym staje się czymś bardzo ważnym, dużo wagi i zabiegów jest skoncentrowanych wokół okazji do wypicia i dostępności alkoholu.

Utrata kontroli nad piciem
Po wypiciu pierwszej porcji alkoholu, ujawnia się niemożność skutecznego decydowania o ilości wypijanego alkoholu i o momencie przerwania picia.

Zaburzenia pamięci i świadomości
Po wypiciu pojawiają się "dziury pamięciowe", całe fragmenty wydarzeń znikają z pamięci, mimo próby obrony pozorów rozumności i ciągłości postępowania, coraz więcej rzeczy dzieje się poza świadomością osoby uzależnionej.

Nawroty picia po próbach utrzymania okresowej abstynencji
Od czasu do czasu człowiek dostrzega, że picie wymyka mu się spod kontroli i próbuje udowodnić sobie i innym, że potrafi nad tym zapanować, jednak próby te przynoszą niepowodzenie.
Alkoholizm jest chorobą wyniszczającą organizm także pod względem fizycznym.

Niszczące działanie alkoholu na organizm:
JAMA USTNA - Wysusza błonę śluzową jamy ustnej i przełyku, prowadzi do zmian głosu.
ŻOŁĄDEK - Wysusza i podrażnia błonę śluzową żołądka, powoduje powstanie wrzodów żołądka i dwunastnicy.
UKŁAD KRWIONOŚNY - Wraz z krwią dociera do wszystkich komórek organizmu, zmniejsza odporność na infekcje i choroby zakaźne.
MÓZG - Szybko dociera do mózgu, niszcząc szare komórki, które nie regenerują się. Następuje osłabienie pamięci i intelektu.
UKŁAD NERWOWY - Zwalnia procesy psychiczne, powoduje zawroty, bóle głowy i poważne problemy wzrokowe.
SERCE - Przyspiesza akcję serca, może być bezpośrednim powodem zawału serca.
WĄTROBA - Pod jego wpływem wątroba po dłuższym czasie obumiera i przestaje funkcjonować.
KOŚCI - Zwiększa ryzyko złamania.
NERKI - Osłabia funkcjonowanie nerek, powoduje choroby układu moczowego.
CIAŁO - Sprzyja uszkodzeniom w wyniku wypadków, pobić, samookaleczeń.
SEKS - Utrudnia, a w końcu uniemożliwia współżycie seksualne.

 

Opracowanie: Teresa Krzystek

Wyświetleń: 8940