Moja koncepcja wprowadzania treści historycznych i społecznych w nauczaniu zintegrowanym w klasie II

Praca nauczyciela w nauczaniu początkowym jest szczególnie odpowiedzialna. Aby osiągnąć zamierzone cele należy łączyć metodyczne rozwiązania z własnymi doświadczeniami ale najważniejsze jest szukanie własnych koncepcji i rozwiązań. Jedną z kluczowych umiejętności, w jakie szkoła ma wyposażać uczniów, to twórcze myślenie. Im wcześniej zacznie się wychowywać do twórczości, tym proces ten będzie skuteczniejszy. Propedeutyczny kurs historii na szczeblu początkowym jest pierwszym krokiem do wprowadzenia uczniów w tematykę historyczną.

Ponieważ nauczyciel powinien być twórczy, otwarty na różne pomysły, wprowadzać nowe, ciekawe treści i sposoby pracy zastosowałam metodę projektu badawczego, która daje możliwość wyposażenia uczniów w zasób wiadomości i wyobrażeń historycznych, jak również rozbudza zainteresowania.

Metodę projektu badawczego można nazwać metodą dojrzewania uczniów. ¹

Jest to metoda, która stwarza możliwość uczynienia z procesu uczenia się wspólnej zabawy i pracy na gruncie bliższym codziennemu doświadczeniu uczniów. Praca uczniów tą metodą powinna przebiegać wg. przekazanej im instrukcji, która składa się z:

* tematu projektu oraz jego celów,
* zadań, które mają doprowadzić do jej realizacji,
* źródeł, w których należy poszukiwać potrzebnych informacji.

I etapem wprowadzenia treści historycznych i społecznych w klasie II będzie przeprowadzenie ośrodka dziennego, podczas którego nastąpi zaciekawienie tematyką zajęć oraz sposobami uczenia się przez samodzielne poszukiwanie, dobieranie informacji i materiałów, zachęcenie do aktywnego uczestnictwa w realizacji tematyki historycznej.

Działając dokładnie wg. planu pracy nad projektem podczas ośrodka dziennego: Jesteśmy małymi badaczami historii, należy podzielić uczniów na grupy, a następnie przydzielić poszczególnym grupom tematy do opracowania. Bardzo ważne jest uświadomienie uczniom tego, że tematy realizowane przez grupę tworzą całość. Łatwiej nakłonić ich do współpracy, ponieważ wszyscy powinni mieć świadomość, że efekt końcowy zależy od dobrze wykonanej pracy każdej grupy.

II etapem jest przygotowanie instrukcji dla poszczególnych grup, polega na gromadzeniu informacji, materiałów, przeprowadzaniu wywiadów, rozmów itd.

Etap prezentacji nie jest etapem łatwym, gdyż tygodniowy trud całej grupy należy zaprezentować w taki sposób, aby zaciekawić a nawet zaskoczyć swoich słuchaczy. Forma prezentacji w znacznym stopniu zależy od samych uczniów. Ocena projektu, tak jak każda ocena nie jest sprawą łatwą. Zalecany jest udział w dokonywaniu oceny pracy, zarówno własnej grupy jak i pozostałych. Najcenniejsza jest jednak samoocena i to dokonywana w trakcie pracy, gdyż jej celem jest usprawnienie pracy i podniesienie jej jakości. Zważywszy na fakt, że w czasie zbierania materiałów oraz podczas systematycznych konsultacji, nauczyciel dyskretnie kieruje pracą grup oraz poszczególnych jej członków, najlepszą więc oceną będzie nagradzanie się nawzajem brawami.

Celem wprowadzenia treści historycznych i społecznych w klasie II jest rozbudzanie zainteresowania przeszłością, dostarczanie wiadomości historycznych na odpowiednim poziomie myślenia dzieci w wieku 7 - 9 lat.

Przed przeprowadzeniem ośrodka tygodniowego, który dotyczył poznania historii miejscowości z tygodniowym wyprzedzeniem przeprowadziłam ośrodek dzienny, wprowadzający metodę projektu badawczego w klasie II.

Celem ośrodka dziennego było przygotowanie dzieci poprzez metody aktywizujące do pracy nad projektem badawczym.

SCENARIUSZE ZAJĘĆ ZINTEGROWANYCH W KLASIE II

TEMAT OŚRODKA DZIENNEGO: Jesteśmy małymi badaczami historii. Wprowadzenie do pracy nad projektem badawczym.

Cele operacyjne:
Uczeń potrafi:
- podejmować decyzje grupowe,
- rozwiązywać konflikty,
- wyrażać własne opinie i słuchać opinii innych,
- dzielić się rolami,
- układać rozsypankę,
- przedstawić temat w formie plakatu,
- pracować i bawić się w grupie,
- formułować myśli jako wypowiedź,

Metody: projekt badawczy, burza mózgów, działania praktyczne, metaplan,

Formy: indywidualna, grupowa,

Środki dydaktyczne: obrazki pocięte na części w kopertach,

1. Powitanie.

2. Sprawdzenie listy obecności.

3. Wprowadzenie do tematu lekcji.
N. Celem naszej pracy jest poznanie historii naszej wsi Terebiń, historii szkoły oraz historii kościoła.
4. Wypowiedzi uczniów na zadane pytania:
N. W jaki sposób można zbierać informacje na interesujący nas temat?
U. Propozycje dzieci:
- można pójść do biblioteki i wypożyczyć książkę o Terebiniu,
- zapytać dziadków jak było dawniej,
- zapytać rodziców jak było w Terebiniu jak oni byli mali,
- poprosić babcie o stare zdjęcia,
- przeprowadzić wywiady np. z panią dyrektor, z księdzem,
N. Jeśli już zdobędziemy potrzebne nam informacje, co można zrobić aby je ciekawie i atrakcyjnie przedstawić?
U. Propozycje dzieci (burza mózgów)
- można zrobić notatkę i przeczytać,
- można pokazać i omówić zebrane zdjęcia,
- można na ten temat zrobić gazetkę w klasie,
- można zrobić rysunki,
N. Żeby nasza praca służyła innym, co możemy zrobić, żeby inni też dowiedzieli się o historii swojej wsi?
U. proponują:
- można zrobić apel poświęcony historii naszej miejscowości,
- można zrobić gazetkę na korytarzu,
- można zrobić album albo gazetę i sprzedawać w szkole,
- z zebranych wiadomości można też sporządzić notatkę i opublikować w gazecie,

5. Uświadomienie zadań
N. Aby sprostać temu zadaniu podzielimy się na grupy. Każda grupa wybierze temat, który opracuje a następnie przedstawi wyniki swoich poszukiwań. Każda grupa podczas zbierania informacji będzie mogła kontaktować się ze mną, nie tylko jak będziecie mieli problem. Możecie zasięgać porady u nauczycieli klas starszych np. u pań, które uczą j. Polskiego, historii, geografii.
6. Podział klasy na grupy.
Nauczyciel proponuje aby dzieci podzieliły się na trzy grupy po cztery osoby (dzieci dobierają się dowolnie, są to dzieci, które już potrafią ze sobą pracować).

7. Przydział tematów.
Na stoliku leżą trzy koperty, w każdej kopercie jest jeden temat do opracowania. Uczniowie poszczególnych grup kolejno wybierają sobie jedną z kopert. W każdej kopercie znajduje się obrazek pocięty na części, na odwrocie umieszczony jest napis, który należy odczytać po ułożeniu rozsypanki.

8. Układanie obrazków i odczytanie haseł.
Grupa I ułożyła obrazek przedstawiający szkołę. Na odwrocie był napis: Historia szkoły.
Grupa II ułożyła obrazek przedstawiający kościół. Na odwrocie był napis: Historia kościoła.
Grupa III ułożyła obrazek przedstawiający wieś. Na odwrocie był napis: Historia mojej miejscowości.

9. Każda grupa przedstawia na plakacie na jakie tematy szczegółowe będzie zbierać informacje (planowanie pracy).

10.Omówienie pierwszej części instrukcji pracy każdej z grup (rozdanie instrukcji na piśmie).
N. Temat: Historia wsi Terebiń.
Celem pracy nad tym tematem jest poznanie historii naszej miejscowości:
* kiedy powstała nasza wieś,
* kto był jej właścicielem,
* jak kiedyś wyglądała,
* jacy ludzie tu mieszkali i czym się zajmowali,
* jakie były kiedyś budynki użyteczności publicznej, których już nie
ma,
* czy z naszej wsi pochodzą sławni ludzie,
N. Temat: Historia szkoły.
Celem pracy nad tym tematem jest poznanie historii szkoły:
* ile szkół podstawowych było w Terebiniu,
* w którym miejscu stały,
* co się z nimi stało,
* nazwiska i imiona dyrektorów (kierowników),
* kiedy powstała szkoła w której się uczymy,
N. Historia kościoła.
Celem opracowania tego tematu jest poznanie historii kościoła w Terebiniu:
* kiedy wybudowano kościół,
* kiedy powstała parafia w Terebiniu,
* kto był pierwszym proboszczem,

11. Druga część instrukcji.
N. podaje drugą część instrukcji:
Przygotowując swoje prace należy wykorzystać kilka spośród podanych niżej źródeł informacji:
- wywiady,
- fotografie, rysunki,
- informator, biuletyny wydawane przez instytucje gminne,
- mapki, plany,
- artykuły z prasy lokalnej,

12. Szczegóły prezentacji oraz kryteria oceny.
Po zapoznaniu uczniów z instrukcją nauczyciel omawia szczegóły prezentacji oraz kryteria oceny pracy poszczególnych grup:
- spełnianie wymogów instrukcji,
- oryginalność,
- systematyczna praca każdej z grup,
- ciekawy sposób prezentacji,
- estetyka wykonania,

13. Nadanie nazw poszczególnym grupom.
N. wyjaśnia, że aby uatrakcyjnić pracę poszczególnych grup, uczniowie mogą nadać swoim grupom nazwy.
U. po dyskusji w grupach uczniowie proponują:
- Gr. I - Historycy
- Gr. II - Poszukiwacze historii
- Gr. III - Badacze historii

14. Propozycje innego sposobu wykorzystania informacji i dat.
N. zadaje pytanie: W jaki sposób można jeszcze wykorzystać zdobyte informacje i daty?
U. proponują:
- można obliczać ile lat ma np. kościół
- ile lat minęło od jakiegoś wydarzenia,
- w którym wieku miało miejsce jakieś wydarzenie,
- można wykonać rysunki przedstawiające naszą wieś dawno temu,
- można przygotować stroje w jakich chodzili nasi przodkowie oraz jaka będzie moda za 100 lat,
- można się pobawić w zabawy w jakie bawiono się dawno temu,
- można śpiewać dawne piosenki,
- można przedstawiać scenki np.: co robili ludzie kiedyś, jak pracowali, jakie mieli narzędzia kiedyś, a jakimi pracuje się dzisiaj,

15. Podsumowanie ośrodka dziennego.

Przypisy:
1. K. Rau, E. Ziętkiewicz: Jak aktywizować uczniów "Burza mózgów" i inne techniki w edukacji Oficyna Wydawnicza G&P, Poznań 2000, s.65

Opracowanie: Małgorzata Gula
Szkoła Podstawowa
Terebiń
22-550 Werbkowice
woj. lubelskie

Wyświetleń: 1308