Program pracy z uczniem zdolnym

SPIS TREŚCI:

I. Wstęp.
II. Cechy charakteru ucznia zdolnego.
III. Charakterystyka programu.
IV. Metody pracy z uczniem zdolnym.
V. Formy pracy z uczniem zdolnym.
VI. Przewidywane osiągnięcia uczniów.
VII. Zakończenie

I WSTĘP

Nasz system klasowo - lekcyjny, zbyt liczne oddziały, tradycyjne metody organizacji nauczania nie sprzyjają indywidualizacji w procesie dydaktyczno - wychowawczym. Dlatego żeby odkryć zdolności, talenty, które są często ukryte, uśpione należy poświęcić dziecku więcej czasu i stworzyć mu szczególną atmosferę rozwoju. W miarę możliwości realizuję zindywidualizowane nauczanie na lekcjach języka polskiego, ale faktyczne warunki do pracy z uczniem zdolnym stwarzają zajęcia pozalekcyjne (kółko humanistyczne). Specjalny akcent położyłam na myślenie twórcze i oryginalne, kształtowanie umiejętności artystycznych takich jak: recytacja, redagowanie gazetki szkolnej, twórczość poetycka.

Pamiętając o tym, że "każde dziecko przynosi ze sobą na świat obietnicę geniusza" jak to pięknie powiedział Dawid Lewis w książce pt. Jak wychować zdolne dziecko.Spełni ją jeśli będziemy go wspomagać nie tylko merytorycznie, ale i tworzyć atmosferę akceptacji i zaufania.

1. CECHY CHARAKTERU UCZNIA ZDOLNEGO.

- wysoki poziom zdolności ogólnych takich jak: zdolność do rozumowania
abstrakcyjnego, łatwość uczenia się, inicjatywa i oryginalność w pracy intelektualnej, znaczące osiągnięcia w nauce, dyspozycja i osiągnięcia twórcze, silne i szerokie zainteresowania, umiejętność koncentracji, szybki styl pracy, zróżnicowanie emocjonalne.
- cechy osobowości takie jak: wytrwałość w dążeniach, samodzielność, poczucie własnej wartości.

Ucznia zdolnego rozpoznajemy po:
- sprawności językowej (bogactwo słownictwa, piątkowość i umiejętność dobitnego wyrażania myśli
- myśleniu oryginalnym i twórczym myśleniu
- fantazji i wrażliwości
- zdolności skojarzeń, syntezy i wnioskowania

2. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU.

Praca z uczniem zdolnym rozpoczyna się od pierwszej klasy w czasie lekcji i podczas zajęć kółka humanistycznego. Nauczyciel stawia wyższe wymagania uczniowi i sobie. Musi rzetelnie i ciekawie realizować treści programowe, ale i również wciąż się rozwijać intelektualnie, by prezentować wysoki poziom, atrakcyjny dla ucznia.

Kluczem do sukcesu w tym zakresie jest oczywiście osobowość nauczyciela, jego wiedza i entuzjazm, ale jego działania nie mogą być efektywne, gdy nie stanowią zorganizowanej pracy całej szkoły w tym kierunku.

O potrzebie pracy z uczniami uzdolnionymi muszą być przekonani wszyscy nauczyciele. Stąd niezbędne jest podjęcie wielu działań zmierzających do podniesienia jakości pracy szkoły.

1. Stworzenie ciekawej oferty zajęć pozalekcyjnych
2. Wspieranie uczniów zdolnych w celu przekonania ich o konieczności rozwoju oraz samodzielnej pracy samokształceniowe poprzez pielęgnowanie odpowiedniej atmosfery akceptacji.
3. Ścisła współpraca wychowawców i nauczycieli w rozpoznawaniu szczególnych zdolności, inspirowaniu i mobilizowaniu ich do dalszej pracy.
4. Aktywne, rozsądne i konsekwentne wdrażanie do udziału w olimpiadach, konkursach, w celu konfrontacji wiedzy i umiejętności uczniów z innymi.
5. Wypracowanie systemu nagradzania i promowania najmniejszego nawet sukcesu uczniów i ich opiekunów.
6. Uwzględnienie w planie rozwoju zawodowego potrzeb nauczycieli w zakresie doskonalenia pracy z uczniem zdolnym.
7. Świadome integrowanie treści różnych przedmiotów humanistycznych i artystycznych poprzez realizację ścieżek międzyprzedmiotowych: filozoficznej, czytelniczej i medialnej.
8. Rozwój ucznia zdolnego zależy od ścisłej współpracy domu rodzinnego ze szkołą.

Największe znaczenie w pracy z uczniami zdolnymi ma rozwijanie myślenia twórczego oraz działania oryginalnego. Dlatego należy:

1. Cenić twórcze myślenie
2. Pobudzać wrażliwość dzieci
3. Nie narzucać sztywnych schematów
4. Tworzyć atmosferę twórczą w czasie lekcji i zajęć
5. Popierać w zdobywaniu wiedzy w różnych dziedzinach i w pełnej realizacji pomysłów
6. Łamać stereotypy i proponować ciekawe nowatorskie rozwiązania
7. Pobudzać aktywność uczniów
8. Kształtować u ucznia wiarę we własne możliwości
9. Walczyć z nudą i apatią
10. Stosować metody aktywizujące w celu urozmaicenia procesu nauczania
11. Być przykładem dla uczniów

II CELE PROGRAMU.

- rozwój uczniów
- podniesienie jakości pracy szkoły
- rozwijanie indywidualnych zainteresowań, uzdolnień i aspiracji uczniów
- wyposażenie ich w rozległą wiedzę
- rozwój kompetencji komunikacyjnych, językowych
- zadbanie o wrażliwość poprzez rozwijanie artystycznych umiejętności
- wprowadzanie uczniów w krąg wiedzy kulturoznawczej
- stwarzanie okazji do kontaktu ze sztuką (teatr, kino, muzeum itp.)
- indywidualizowanie pracy dydaktycznej pod względem treści i możliwości uczniów
- poszerzenie treści programowych i pozaprogramowych
- inspirowanie do aktywności twórczej
- wzbogacenie procesu kształcenia na lekcji
- tworzenie środowiska wychowawczego stymulującego rozwój uzdolnień i postaw twórczych
- poznawanie metod i technik uczenia się określonych dziedzin wiedzy
- wzbogacenie języka, rozwiązywanie problemów teoretycznych w tym nietypowych i skomplikowanych

III TREŚCI NAUCZANIA.

- sztuka i literatura różnych epok
- okresy i prądy literackie, największe osiągnięcia literatury europejskiej
- literatura polska na tle literatury europejskiej
- żywe motywy w sztuce i literaturze np. miłości, jednostki i zbiorowości, miłości, cierpienia, wolności, winy i kary, szczęścia, artysty i jego twórczości, tyrtejski, kultury i subkultury, świata jako teatru, wędrówki, wieży Babel, labiryntu, człowieka wobec utopii, religii, języka.
- z poezją przez wieki (analiza i interpretacja utworów lirycznych z uwzględnieniem kontekstu epoki, jej konwencji i reguł poetyki).
- teatr (jego historia i specyfika)
- środki wyrazu w teatrze, filmie, malarstwie, muzyce
- publicystyka (typowe formy wypowiedzi takie jak: felieton, reportaż, sprawozdanie, recenzja, wywiad, esej, itd.)
- kultura wysoka, a subkultury
- analiza współczesnych zjawisk społeczno - politycznych np. wejście Polski do Unii Europejskiej
- nowości na rynku wydawniczym
- rodzaje i gatunki literackie
- warsztat poety - sztuka recytacji i deklamacji
- być dziennikarzem (gatunki publicystyczne)
- trudne formy wypowiedzi: rozprawka, esej i inne teksty argumentacyjne
- różne sposoby docierania do informacji i umiejętne ich przetwarzanie
- Internet - okno na świat czy zagrożenie
- wzbogacanie słownictwa (frazeologizmy, wyrazy obce)
- kształcenie poprawności językowej
- zarys historii filozofii (najważniejsze kierunki i ich twórcy)
- skuteczne porozumiewanie się w różnych sytuacjach
- sztuka negocjacji

IV METODY PRACY Z UCZNIEM ZDOLNYM

a) metody aktywizujące:
- projekt
- metaplan
- burza mózgów
- analiza przypadków
- metoda symulacyjna
- drzewko decyzyjne
- różne formy dyskusji
- drama
- ćwiczenia dramowe
- tworzenie map mentalnych
- praca w grupach
- gry dydaktyczne

b) metody komunikacyjne:
c) metody świadomego uczenia się
d) metody audiowizualne

V FORMY PRACY Z UCZNIEM ZDOLNYM

- uczniowi zdolnemu polecamy wykonanie trudniejszych ćwiczeń
- na lekcji może pełnić funkcję lidera grupy (kieruje pracą, pomaga słabszyma następnie zbiera opracowania i prezentuje na forum klasy
- opracowuje trudne problemy w formie rozprawki, esejów lub innych tekstów argumentacyjnych
- przygotowuje pytania do tekstu
- umiejętnie i taktownie poprawia błędy kolegów
- prezentuje w formie referatów zagadnienia wykraczające poza program
- podejmuje próby twórcze w różnych dziedzinach np. wiersz, plakat, artykuływ gazetce szkolnej
- rozwija uzdolnienia teatralne, recytatorskie, poprzez udział w tworzeniu spektaklów, przedstawień, konkursach recytatorskich
- wykazuje bardzo dobrą znajomość lektur nadobowiązkowych
- na lekcji formułuje wnioski, syntezę problemu
- przygotowuje lekcje powtórzeniowe wykazując się umiejętnością trafnej selekcji materiału
- wymyśla gry i zabawy dydaktyczne, np. wzbogacające język
- pisze i tworzy trudne dyktanda, przygotowując się do konkursu ortograficznego
- raz w semestrze opracowuje projekt ważnego motywu w sztuce np. motywy biblijne czy mitologiczne
- ma bezpośredni kontakt ze sztuką poprzez udział w wycieczkach do teatru, muzeum czy operetki
- dzieli się aktualnymi wiadomościami na temat wydarzeń w kraju i na świecie dokonuje ich oceny
- pracuje w grupie jako lider
- często wciela się w rolę krytyka

VI PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW

- sukces w olimpiadzie polonistycznej
- osiągnięcia w różnorodnych konkursach literackich i artystycznych
- stosowanie metod aktywizujących, które zmuszają do kreatywnego myślenia pozwala na zdobycie wiedzy i umiejętności wykraczających poza materiał danej klasy
- wysokie wyniki testów kompetencyjnych przedmiotów humanistycznych
- poprawność językowa (mówienie, pisanie)
- funkcjonalne posługiwanie się językiem
- umiejętność dokonywania analizy i interpretacji dzieła sztuki
- świadome odbieranie dzieła sztuki
- prezentowanie postawy humanistycznej, wrażliwej i kreatywnej wobec świata
- aktywność twórcza poprzez pisanie wierszy, recytowanie, udział w szkolnych spektaklach teatralnych, tworzenie gazetki szkolnej itp.

VII ZAKOŃCZENIE

Praca z uczniem zdolnym jest pewnego rodzaju przygodą zawodową.
Warto jednak pamiętać o potrzebach psychicznych ucznia. Dbać o jego harmonijny rozwój w otoczeniu rówieśników, którzy go szanują i lubią jako kolegę miłego i życzliwego. Bez kształcenia umiejętności interpersonalnych, dbając jedynie o intelekt możemy zapomnieć, że przede wszystkim ma on być człowiekiem, a dopiero później wielkim naukowcem, profesorem..
 

Opracowanie: Beata Kowalska

Wyświetleń: 16693