Scenariusz apelu poświęconego pamięci Stefana Żeromskiego - patrona szkoły podstawowej w Nałęczowie przeprowadzonego 20. listopada 2004 w 79 rocznicę śmierci pisarza

TYTUŁ MONTAŻU: O STEFANIE ŻEROMSKIM WSPOMNIENIE

CHARAKTERYSTYKA: Na prezentowany przed szkolną publicznością program składają się wiersze wybrane z tomiku "Wiersze o Żeromskim" wydanego przez Towarzystwo Przyjaciół Nałęczowa, Lublin 2003 oraz dwie scenki- fikcyjne wywiady z paniami Zofią Górską - b. uczennicą Żeromskiego i Jego pierwszą żoną - Oktawią.

CEL GŁÓWNY: przedstawienie sylwetki Patrona i wykazanie Jego związków z naszym
miastem

DEKORACJA:
tablica z portretem pisarza oraz napisem:
O STEFANIE ŻEROMSKIM WSPOMNIENIE,
trzy krzesła i nakryty serwetą stolik

REKWIZYTY: bukiet jesiennych liści, czerwona róża, chryzantema, książka - np. "Syzyfowe prace"

MUZYKA: wybrane nagrania z płyty Angelo Badalamenti "Twin Peaks" oraz z płyty
do filmu "Chopin- pragnienie miłości" - jako tło do wystąpień recytatorów 1,2,3,4,5

OBSADA: 11 uczniów (recytatorzy, narrator, 2 dziewczynki w stroju z epoki - wcielają się
w postaci pp. Zofii Górskiej i Oktawii Żeromskiej, pozostałe dzieci w rolach uczniów- stroje szkolne)

TREŚĆ MONTAŻU:

(Na scenę wchodzą dwaj recytatorzy, którzy zaprezentują wiersze poświęcone pamięci pisarza.)

RECYTATOR I: (wiersz W. Paźniewskiego pt. "Żeromski")

Tutaj
Żył i pracował
Jeszcze echo
Powtarza codziennie
Jego kroki

Kiedy tak biegł ulicami
Głodny i chłodny
Nie wiedząc
Czy na jutro
Starczy mu sił
By zarobić na chleb
I dach nad głową

RECYTATOR II: (wiersz Ł. Danielewskiej pt. "Portret umowny")

Siądź Oktawio na ganku
Z Adasiem u kolan
A twarz Stefana w wieńcu z ciemnej brody
Będzie światłem tego zmierzchu
W głębi pokoju Henia
Zasłuchana w drżenie życia w sobie

Niech stanie się portret wieczoru
Gdy będzie się mówiło
Pora na kolację
Psy szczekają głośno
Księżyc dochodzi do pełni
Noc taka parna Stefanku

A Janek odpędzając od lampy
Rój wiedźmiastych ciem
Jeszcze ani pomyśli
O rzeźbieniu wezgłowia
Do ostatniego twego łoża Oktawio

(Po wyjściu recytatorów ich miejsce na scenie zajmuje narrator z bukietem jesiennych liści
w dłoniach.)

NARRATOR:

Niedaleko Pałacu w parku nałęczowskim mała bramka wiedzie na cichą alejkę, kryjącą się wśród drzew i krzewów rozrosłych bujnie.

Łagodna, ozłacana słońcem jesień polska usłała drogę kobiercem liści, szeleszczących, miotanych powiewem ożywczego powietrza. Droga prowadzi nas do dawnego ogrodu i posiadłości państwa Górskich. Przed nami wielki drewniany dwór, staroświecki na podmurowaniu. Tutaj przemieszkiwał Żeromski półtora roku jako nauczyciel córek państwa Górskich - Stefci, Jasi i Zosi.

Cisza. Wchodzimy do dworu, aby dowiedzieć się czegoś o Żeromskim, przeżyć wspomnienie o tym wielkim duchu, który tu żył, pracował, cierpiał...

W nieco dzikim ogrodzie ogarnął nas nastrój tak poważny...

SCENKA I

Uczeń 1 - Halo! Jest tam kto? Dzień dobry!

Uczeń 2 - Cicho...(tu imię ucznia). Bo jeszcze nas ktoś przegoni.

Uczeń 1 - E tam. Tu mieszka tylko pani Zofia Górska, a ona lubi dzieci. Halo! Jest tam kto?

(po krótkiej chwili wchodzi na scenę "pani Zofia" -dziewczynka w stroju z epoki)

Uczeń 1 i 2 (razem) - Dzień dobry pani Zofio!

Pani Zofia - Witajcie dzieci. Czego potrzebujecie?

Uczeń 2 - Wiemy, że znała pani osobiście Stefana Żeromskiego, który jest patronem naszej szkoły, chcielibyśmy dowiedzieć się o pisarzu jak najwięcej.

Uczeń 1 - tak, zwłaszcza, że teraz, w szkole podstawowej nie czytamy żadnego utworu Żeromskiego.

Pani Zofia - Świetnie. Siadajcie. Opowiem wam wszystko, co zapamiętałam.

(wszyscy siadają przy stole)

Uczeń 1 - Kiedy poznała pani pisarza?

Pani Zofia - Przybył do nas z Kielc we wrześniu 1890 roku. Nasz ojciec uważał, że dziewczęta powinny się uczyć w domu, więc zatrudnił Żeromskiego jako naszego nauczyciela domowego, wówczas nazywano go guwernerem.

Uczeń 2 - Czy Żeromski był surowym nauczycielem?

Pani Zofia - Ależ nie, skąd! Bałyśmy się go jednak trochę, bo był bardzo poważny, małomówny i zamknięty w sobie. Czasem wydawał się wręcz ponurym i rozdrażnionym
człowiekiem. Nauka szła nam dość kulawo. Moje siostry - Jasia i Stefcia i ja robiłyśmy nauczycielowi różne psikusy. Stefcia- imienniczka Żeromskiego, postanowiła zwracać się do niego po imieniu, w dodatku zdrobniale. Kiedy nauczyciel spóźnił się nieco na lekcję, Stefcia mówiła: "Funiu, nie będzie lekcyj, bo zaraz będzie obiad". Wyobrażacie sobie? Żeromski był wtedy bezradny wobec nas - rozbrykanych dzieci.

Uczeń 1- A czy pamięta pani inne wasze wygłupy? To bardzo interesujące.

Pani Zofia - O, tak, wiele, ale opowiem wam jeszcze jeden "grzech dzieciństwa".
Pewnego razu Żeromski wyjechał, a my, swawolne dziewczynki zakradłyśmy się do jego pokoju "na górce" i wyciągnęłyśmy z szafy jego papiery, wśród nich rękopis opowiadania "Siłaczka". Byłam najstarsza i nadziwić się nie mogłam, że nauczyciel ma w swoich notatkach ma tyle skreśleń i poprawek. Wówczas bardzo nas rozbawiły te "wypracowania" pana Stefana. Dzisiaj rozumiem, z jakim trudem tworzył się język Żeromskiego, rozumiem Jego talent- głęboki i skupiony. Żeromski nie tworzył łatwo, lecz powoli i uparcie zaglądał w otchłań życia ludzkiego. Miał serce wrażliwe niezmiernie na cierpienia ludzkie, pięknie i głęboko odczuwał przyrodę, czemu dał wyraz w utworach takich jak: "Ludzie bezdomni", Popioły ", Przedwiośnie". A wiecie, że już w gimnazjum spotkacie się z Jego powieścią?

Uczeń 1 - Jaką?

Pani Zofia - To powieść o przygodach nastoletniego chłopca - Marcina Borowicza. Mam nadzieję, że się wam spodoba.

Uczeń 2 - Dziękujemy za opowiadanie o Pisarzu. Chyba już pójdziemy. Do widzenia.

Pani Zofia - Do zobaczenia. Nie zapominajcie o Żeromskim, to wielki człowiek... i koniecznie odwiedźcie Chatę.

(uczniowie schodzą ze sceny, ich miejsce zajmuje recytator z czerwoną różą w ręku)

RECYTATOR 3: (wiersz Ł. Danielewskiej pt. "Lipcowa róża")
Rosła
Jak tamto lato
Razem z tobą
I dla ciebie

Tuliła się do ścian Chaty
W przeczuciu gromu

Kiedy Twój oddech
Stężał szkarłatem
Ojciec jeszcze nie na pomniku
A już jak skamieniały
Tę jedyną
Ledwie rozkwitłą z pąka
Położył ci na sercu
Trzydziestego lipca
Tamtego roku

(po zejściu ze sceny recytatora 3, jego miejsce zajmuje narrator z książką w ręku)

NARRATOR:
Słońce oświetla aleje parku zdrojowego. Udajemy się z wizytą do Chaty, w której mistrz słowa tworzył arcydzieła literatury, w której przeżył ogromną swą boleść- śmierć ukochanego syna Adasia.
Może uda się spotkać i porozmawiać z żona pisarza- panią Oktawią Żeromską- pierwszym kustoszem tej izby pamiątek

(narrator schodzi ze sceny, a zza kulis wychodzą dwaj uczniowie i dziewczynka w stroju
z epoki- pani Oktawia)

Uczeń 3 i 4 (razem) - Dzień dobry pani!

Pani Oktawia - Witam was. Zapraszam do środka. Rozgośćcie się.

(wszyscy zajmują miejsce za stołem)

Uczeń 3 - Czy opowie nam pani historię Chaty?

Pani Oktawia - Z chęcią. Pomysł wybudowania pracowni na wzgórzu zrodził się dawno, ale urzeczywistnił, gdy Stefan otrzymał honorarium za powieść "Popioły". W otoczeniu drzew, na działce przylegającej do willi moich rodziców szybko rosła Chata- pracownia. Tu wreszcie z dala od zgiełku, w ciszy Żeromski tworzył, spotykał się z działaczami politycznymi, tu odbywały się kursy oświatowe, to tu wreszcie z miłością patrzył na zabawy naszego jedynego syna Adasia. Gdy synek odszedł (p. Oktawia wyciera chusteczką oczy) zbolały ojciec zbudował nieopodal Mauzoleum, w którym spoczęły szczątki dziecka.
Potem wyjechał z Nałęczowa na zawsze. Ale pamięć o jego dobroci i szlachetności,
o wrażliwości na ludzką niedolę- przetrwała.

Uczeń 4 - Kiedy postanowiła pani udostępnić Chatę zwiedzającym?

Pani Oktawia - Pomyślałam, że należy zebrać pamiątki po Stefanie tuż po jego śmierci 20.listopada 1925 roku. Ocalić od zapomnienia wszystko to, co było Mu bliskie i potrzebne w okresie, kiedy tu przebywał i tworzył.
Mam nadzieję, że udało się to choć w części.

Uczeń 3 - Oczywiście, wszyscy uczniowie naszego miasteczka wiedzą o Chacie, byli tu z rodzicami lub nauczycielami. My poznamy Jego Twórczość dopiero w gimnazjum, ale nasza szkoła nosi imię pisarza i jesteśmy z tego dumni.

Pani Oktawia - Cieszę się, że pamięć o Żeromskim żyje wśród was, dzieci. Mam nadzieję, że kiedyś znowu spotkamy się w Chacie.

Uczeń 4- Obiecujemy. Opowiemy także naszym szkolnym kolegom o faktach z życia pisarza.
A dziś dziękujemy za rozmowę. Do widzenia.

Pani Oktawia - Do widzenia.

(wszyscy opuszczają scenę, po chwili wchodzi narrator z chryzantemą)

NARRATOR:
Wacław Borowy, badacz literatury i twórczości Stefana Żeromskiego tak powiedział o pisarzu: "Jego twórczość była chlebem duchowym dla pokoleń(..) Był tym, wobec którego niemożliwą była obojętność". Uczcijmy więc pamięć tego wielkiego Polaka, pisarza, patrioty- naszego patrona.

(wszyscy biorący udział w przedstawieniu wchodzą na scenę, ustawiają się w określonym porządku, a spośród nich wychodzi recytator 5)

RECYTATOR 5: (wiersz G. Karskiego pt. "Na zgon Stefana Żeromskiego" fragm..)

Nic nie przepadnie, nie zginie żadne twoje słowo,
I w każdym pokoleniu żyć będziesz na nowo,

I zostanie po tobie- wbrew mogilnej cieśni-
Odznaka, której żadne nie przytłoczą głazy:

Złoty krzyż twego serca, świecący bez skazy
Na wielkiej wstędze twojej nieśmiertelnej pieśni

NARRATOR:
Teraz delegacja uczniów z klas VI uda się do pomnika Patrona celem złożenia kwiatów. My zaś wszystkim zebranym serdecznie dziękujemy za uwagę.

(wymieniona delegacja pod opieką nauczyciela oddala się do pomnika pisarza w Parku Zdrojowym, pozostali zaś uczestnicy przedstawienia kłaniają się i schodzą ze sceny)
 

Opracowanie: mgr Katarzyna Kowalska- nauczyciel mianowany

Wyświetleń: 3723