Narkomania - zjawisko coraz bardziej powszechne - o co warto zadbać?

Większość osób wie o problemie, lecz nie przeciwstawia się w wystarczającym stopniu występującemu zjawisku (chorobie).

Eskalacja tego zjawiska może w przyszłości zakłócić prawidłowe funkcjonowanie wielu dziedzin życia społeczno - gospodarczego, a nawet politycznego.

Leczenie uzależnień jest bardzo drogie.

Na wstępie, żeby mieć obraz grożącej plagi - jaką jest narkomania, należy wiedzieć, co to jest narkotyk - substancja pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, której przyjęcie przez żywą istotę powoduje zdegradowanie przynajmniej jednej czynności jej organizmu.

Wyjaśnić należy też słowa: środki psychotropowe - substancja syntetyczna należąca do grupy leków, których niekontrolowane przyjmowanie może prowadzić do uzależnienia.

W procesie powstawania narkomanii zasadnicze znaczenie ma ją trzy elementy, które nieustannie łączą się ze sobą: środek, człowiek, środowisko.

Najważniejszym jednak z tych trzech elementów jest człowiek, to co robi, co myśli, w jaki sposób działa, na jakie trudności i niepowodzenia natrafia w swoim życiu, dlaczego pragnie sięgać po jakąś alternatywę.

Używanie środków odurzających może mieć charakter: doświadczalny, okazyjny lub zależny.

O używaniu doświadczalnym mówimy wówczas, gdy człowiek sięga po środki odurzające dla zaspokojenia ciekawości, dla dotrzymania towarzystwa, dla okazania odwagi czy chęci podjęcia ryzyka (jednorazowe użycie często nie zostaje powtórzone, kończy się bez żadnych następstw medycznych i społecznych dla użytkownika).

Używanie okazyjne (okresowe, przerywane)zazwyczaj nie powoduje zależności od środków odurzających, chociaż osobnicy są poważnie zagrożeni uzależnieniem, co wiąże się z rodzajem zażywanego środka, częstością zażywania oraz drogą stosowania.

Osobnicy poświęcają swój czas na poszukiwanie środka odurzającego.

Zagrożenie uzależnieniem - stan, w którym organizm nie potrafi się obyć bez danego środka jest większe w wyniku wpływów środowiskowych, trudności i stresów.

Używanie okazyjne może przejść w używanie zależne, które jest chorobą, a użytkownicy zależni będą potrzebować pomocy i opieki lekarskiej. Osoby z w/w grupy wyłączają się całkowicie lub na długie okresy z rodzinnego, społecznego, ponieważ używają środków odurzających kilka razy dziennie.

Nadużywanie środków odurzających może doprowadzić do uzależnienia głodu narkotycznego całkowite psychiczne i fizyczne uzależnienie do narkotyku, nieopanowana potrzeba przyjęcia kolejnej dawki.

Wyróżnia się trzy rodzaje uzależnień: psychiczne, fizyczne i społeczne.

Używanie psychiczne (wywołane przez środki odurzające) jest cechą wspólną dla wszystkich substancji uzależniających. Jest to stan przymusowy, w którym konieczne jest przyjmowanie środków w celu przyjemności lub uniknięcia objawów braku środka. Wiąże się ono z takimi okolicznościami jak: czas, ustalona pora dnia.

Uzależnienie fizyczne jest to stan wywołany przez powtarzane podejmowanie środków odurzających. Charakteryzuje się ono wystąpieniem zespołu objawów, zwanym zespołem abstynencyjnym - polega na zmianach w organizmie i psychice człowieka np. występuje głód na dany środek, poty, brak apetytu, drgawki, dreszcze, bezsenność, wymioty, biegunki, który pojawia się po przerwaniu stosowania środka odurzającego, zmniejszenia jego dawki. Aby zapobiec występowaniu tego zespołu konieczne jest ciągłe używanie.

Z uzależnieniem fizycznym wiąże się też zjawisko tolerancji - odporność jaką osiągnął organizm w przyjmowaniu danego narkotyku, w wyniku czego dla uzyskania pożądanego efektu zachodzi konieczność zwiększenia dawki. Wielokrotne używanie danego środka powoduje słabszy efekt, skutkiem czego zwiększa się dawki w celu pierwotnego działania. Uzależnienie społeczne- wiąże się z zażywaniem środków odurzających w danej grupie ludzi, a istotą tego rodzaju uzależnienia jest bardzo silne związanie z grupą czyli respektowanie panujących w niej zasad, norm, obyczajów, rytuałów czy używanie tego samego środka odurzającego.

Zażywanie używek przez młodzież jest przejawem niedostosowania społecznego czyli norm zachowań i działań aspołecznych i antyspołecznych, ukierunkowanych przeciw obowiązującym prawom i normom.

Wyróżniamy pięć grup przyczyn zażywania środków odurzających, które:
- tkwią w sferze osobowościowej człowieka;
- związane są ze środowiskiem rodzinnym;
- tkwią w środowisku szkolnym;
- związane są ze środowiskiem rówieśniczym;
- tkwią w społeczeństwie.

Na przyczyny, które tkwią w sferze osobowościowej człowieka składa się stosunek do innych ludzi, warunki środowiskowe, etap narkomani oraz motywacja wejścia w nałóg.

Przyczyny związane ze środowiskiem rodzinnym to jawne przyczyny patologii rodzinnej jak: rozwody, alkoholizm, rodzina niepełna oraz relacje rodzinne, które mogą doprowadzić do wyzwolenia się i ukształtowania postawy narkomana ( nadmierna opiekuńczość, pobłażliwość, kontrola...).

Przyczyny tkwiące w środowisku szkolnym, są tam, gdzie młody człowiek nie może sobie poradzić z zaadoptowaniem się do środowiska szkolnego i chcąc rozładować swe trudności sięga po narkotyki, które nie rozwiązują jego problemów, ale na krótko dają zapomnienie.

Przyczyny związane ze środowiskiem rówieśniczym tkwią w tym, że rola grupy rówieśniczej jest różna w poszczególnych okresach rozwoju człowieka, ponieważ przebiega w niej proces uspołecznienia młodego człowieka i trafiając do takiej grupy, nie potrafi przeciwstawić się presji środowiska i sama zaczyna się odurzać.

Przyczyny tkwiące w środowisku społecznym są efektem rozwijającego się systemu społecznego, gdzie wszelkie zmiany zachodzące gwałtownie warunkują powstawanie dewiacji (w tym narkomanii).

Fizyczne objawy używania narkotyków to:

- rozszerzone (po amfetaminie) źrenice lub zwężone (po heroinie), które nie reagują na zmiany intensywności oświetlenia;
- utrata wagi, bo wiele narkotyków hamuje łkanie;
- znalezienie w domu strzykawki, szklanej fifki, okopcone sreberka lub łyżeczki oraz plastikowe torebki na narkotyki w proszku;
- nagłe zmiany nastroju;
- nagłe pogorszenie wyników w nauce.

Świadomi pogorszenia rodzice są najważniejszym ogniwem w zapobieganiu narkomanii, bo jeśli nie ustalą jasnych reguł, granic - młody człowiek może odebrać jak brak zainteresowania jego osobą.

Do podstawowych i powszechnie znanych narkotyków należą:
opium, morfina i heroina, są to środki pochodzenia naturalnego i półsynetycznego (maku leczniczego papawerum- somniferum)

Substancje działające opóźniającą na ośrodkowy układ nerwowy:

Barbiturany - pochodne kwasu barbiturowego. W lecznictwie stosowane jako środki nasenne np. Luminal.

Kodeina - alkaloid występujący w soku mlecznym maku. Metylowa pochodna morfiny, środek przeciwkaszlowy, działa także łagodnie uspokajająco i znieczulająco.

Morfina - alkaloid otrzymany z makówek i łodyg maku. Główny składnik opium, farmakologicznie środek przeciwbólowy i uspokajający- jest narkotykiem.

Opium - wysuszony sok mleczny niedojrzałych makówek maku lekarskiego. Zawiera ok. 25 alkaloidów m. in. Morfinę, narkotynę i kodeinę. Środek przeciwbólowy i uspokajający, częste zażywanie prowadzi do uzależnienia.

Substancje powodujące wywołanie zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego są określane mianem jako halucynogenne lub psychodesleptyczne, powodują zmiany percepcji - konopie indyjskie- wywodzi się z Azji Środkowej, należy do grupy roślin konopiowatych z rzędu pokrzywowatych, z których otrzymuje się takie narkotyki jak:
-MARIHUANA - narkotyk palony w postaci skrętów
- HASZYSZ - otrzymywany z kwiatów konopi, palony w fajce lub jako papieros
- OLEJ HASZYSZOWY - produkt otrzymywany z konopi indyjskich

Literatura:

1. Cekiera C. "Toksykomania" PWN Warszawa, 1985;
2. Chruściel T. "Program profilaktyki zależności lekowych Światowej Organizacji Zdrowia w: Po tej stronie granicy, Wydawnictwo Radia i Telewizji, Warszawa 1985;
3. Chruściel T." Uzależnienia lekowe ", Zdrowie Psychiczne", 1986, 1-2
4. Hołtys S. "Kryminologia" PWN Warszawa, 1986;
5. Staniaszek M. "Narkomania i medycyna" W. Magazyn Monar, 1985;
6. Ustawa o zapobieganiu narkomanii z 13.01.1985r., Dziennik Ustaw nr 4, z dnia 12.02.1985r.

RODZICE! TO WARTO WIEDZIEĆ

Zazwyczaj uciekanie dziecka w świat uzależnień wiąże się głównie z " nieporozumieniem" jego odczuć i potrzeb wieku młodzieńczego, nieakceptacją środowiska i najbliższego otoczenia. Aby uniknąć takiego stanu w domu i kręgu rodzinnym, należy zwracać szczególną uwagę na to co mówi i jakie ma problemy.
- należy znaleźć czas na wysłuchanie problemów dziecka, unikać złośliwych krytycznych porównań z innymi rówieśnikami;
- w miarę dyskretnie należy poznać grono przyjaciół i ich zwyczaje;
- wspólnie z innymi rodzicami należy kontrolować miejsca spotkań;
- każdą anomalię w zachowaniu dziecka trzeba sprawdzić i poznać przyczynę, żeby w porę podjąć odpowiednie działania;
- im wcześniej dojdzie do ujawnienia skłonności do środków narkotycznych, tym łatwiej jest nad nimi zapanować;
- jeżeli jednak dojdzie do faktu, że dziecko miało bezpośredni kontakt z narkotykiem
(w dzisiejszych czasach nie jest trudne) nie należy wpadać w panikę- być może powstała chęć zakosztowania "zakazanego owocu"?
- należy wówczas zastanowić nad przyczyną sięgnięcia przez niego po narkotyk;
- nie wahaj się zasięgnąć porady u specjalisty - zwlekanie grozi tragedią, która oprócz dziecka dosięgnie również Ciebie
- adresy i telefony poradni znaleźć można w każdej placówce lecznictwa otwartego, komisariacie policji czy ośrodkach pomocy społecznej

- Rodzicu, co Twoje dziecko robi w tej chwili?
 

Opracowanie: Krystyna Janczewska

Wyświetleń: 2775