Katalog Agnieszka Trochowska Zajęcia zintegrowane, Referaty Formy terapii dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej ADHD oraz pomoc w przystosowaniu ich w grupie szkolnejFormy terapii dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej ADHD oraz pomoc w przystosowaniu ich w grupie szkolnejBycie rodzicem czy nauczycielem dziecka nadpobudliwego nie jest prostą sprawą. Nieprzestrzeganie przez dziecko norm społecznych, brak samokontroli pochłania bowiem bardzo dużo uwagi opiekunów i kosztuje sporo cierpliwości. Dla nauczyciela prowadzącego zajęcia stwarza sytuację trudną- destabilizuje pracę całej klasy i proces nauczania.ADHD - model psychologiczny Utrata zdolności hamowania zachowań i zaburzenie samokontroli prowadzi do następujących zakłóceń w pracy mózgu dziecka: - obniżona zdolność koncentracji uwagi - gorsze poczucie upływu czasu - niepamięć o zdarzeniach - niezdolność do refleksji nad zdarzeniami - niezdolność do przewidywania - brak zdolności ukrywania emocji, duża ich impulsywność i gwałtowność - nadmierna wrażliwość na bodźce płynące z zewnątrz - niskie poczucie własnej wartości - niepokój ruchowy w zakresie dużej i małej motoryki Biorąc pod uwagę powyższe dysfunkcje i ich konsekwencje rodzi się pytanie jak postępować z dzieckiem nadpobudliwym? Dziecko z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej sprawia więcej kłopotów, niż inne dzieci. Rodzice jak i nauczyciele powinni dołożyć starań, aby nie udzielała im się nadpobudliwość dziecka. Najwięcej błędów powstaje wtedy, gdy jego pobudzenie poraża cały dom czy klasę. Kluczem do wychowywania dziecka nadpobudliwego jest spokój i konsekwencja. Podstawowa zasada w postępowaniu z dzieckiem nadpobudliwym są 3R (wg Serfonteina) to: rutyna, regularność i repetycja. Rutyna- W domu dziecko z nadpobudliwością potrzebuje rutyny w zakresie codziennych obowiązków, wszystkie czynności musi wykonywać regularnie, o ściśle określonych porach. Regularność- wszystkie informacje powinny docierać do dziecka systematycznie ( regularnie) Repetycja -ze względu na problemy z pamięcią krótkotrwałą, musi mieć wielokrotnie powtarzane informacje i instrukcje. Istnieje wiele metod terapii. Spróbuję wymienić te najbardziej powszechne i skuteczne. Leczenie: psychoedukacja - Poradnictwo dla rodziców i nauczycieli, stały kontakt z psychologiem lub neurologiem, osobą prowadzącą dziecko - Modyfikowanie postaw rodzicielskich - Psychoterapia indywidualna (praca z dzieckiem) 1. Ergoterapia - jest formą terapii, która zajmuje się opóźnieniami w rozwoju oraz zaburzeniami koordynacji. Wykorzystywane są tu różne przyrządy (np. huśtawka) i materiały do zabaw, aby wraz z dzieckiem ćwiczyć w motywujący sposób te funkcje, w spełnianiu których ma ono trudności. Dzięki tym ćwiczeniom można konkretnie trenować poszczególne obszary postrzegania (wizualne, akustyczne, dotykowo- kinestetyczne). W terapii wykorzystywana jest koncepcja opracowana przaz Ayres, zwana "sensoryczną integracją", której założeniem jest poprawa współdzialania zmysłu równowagi z innymi zmyslami, z ruchami i sterowaniem działania. 2. Terapia zachowania - została podzielona na pięć faz. Ma na celu nawiązanie bliskiego i pozytywnego kontaktu z terapeutą, poprawę zdolności samosterowania dziecka własnym zachowaniem a w końcowym etapie zwiększeniem wymagań w stosunku do zachowania dziecka w trakcie zabawy i zajęć. 3. Terapia zabawą - W trakcie tej terapii terapeuta okazuje dziecku swoją calkowitą akceptację, a tym samym daje mu szansę, aby pokazało swoje prawdziwe zachowanie. Próbuje precyzyjnie nazwać przeżycia i uczucia dziecka oraz przedstawić mu jego psychiczne samopoczucie jak w lustrze. Ma to na celu skłonienie dziecka do zmiany swego zachowania Zmiana metod wychowawczych - Pozytywne wzmocnienia- chwalenie dziecka za spokojną pracę - Angażowanie dziecka w drobne prace domowe i życie rodziny - Poświęcanie dziecku więcej czasu (wspólne zabawy i gry) - Uczestnictwo w terapii grupy rówieśniczej i w terapii rodzin Dostosowanie metod nauczania do możliwości dziecka - Częste przerwy w pracy dostosowane do czasu możliwej pełnej koncentracji dziecka(krótka, maksymalna koncentracja, częste, ale krótkie przerwy) - Posadzenie dziecka z nadpobudliwością w pierwszej ławce, najlepiej ze spokojnym kolegą - Uporządkowane miejsce pracy (puste biurko, nie rozpraszające uwagi otoczenie) - Polecenia powinny być wydawane w formie ustnej w sposób krótki, jasny i zrozumiały (powtarzane wielokrotnie) - Angażowanie dziecka w działania ruchowe, gdy tylko to jest możliwe (zetrzyj tablicę, przynieś kredę, rozdaj zeszyty) - Tworzenie specjalnych i indywidualnych programów Podstawą pracy z dzieckiem nadpobudliwym jest wiedza na temat nadpobudliwości psychoruchowej oraz życzliwa, spokojna, pełna zrozumienia postawa rodziców i opiekunów dziecka. Dziecko musi być stale zapewniane, że jest w pełni akceptowane, mimo, że ciągle przekracza granice i wymyka się spod kontroli. - Gry i zabawy dziecka powinny być przeplatane: raz dziecko wygrywa, a raz przegrywa - Należy kontrolować zabawy na podwórku, gdyż dzieci nadpobudliwe ze względu na swoją impulsywność często popadają w konflikty z rówieśnikami - Dziecko powinno ponosić konsekwencje swoich zachowań, czyli np. przeprosić, jeśli kogoś skrzywdziło (kara musi być sprawiedliwa i natychmiastowa) - Ograniczać liczbę bodźców (za wiele bodźców powoduje chaos i potęguje nadpobudliwość) - zbyt częste oglądanie telewizji i długie zabawy przy komputerze powodują nadmierne obciążenie układu nerwowego - w porze wieczornej należy proponować dziecku zajęcia relaksacyjne, wyciszające. 8. Organizowanie pracy i nauki wg następujących reguł: a) zadanie dziecka powinno być nastawione na cel, tzn. - niehamowanie nadmiernej aktywności dziecka, lecz stałe, dyskretne ukierunkowanie jego działalności na właściwy cel - czuwanie nad stawianiem celów na miarę możliwości dziecka, np. dzielenie materiału do nauczenia na części, sprawdzanie, czy dziecko zrozumiało instrukcje w pracy domowej - dyskretna pomoc w organizowaniu działania dziecka, tak aby zawsze osiągnęło zamierzony cel b) każde zadanie, czynność domowa, powinny być dokończone, sprawdzone- uczy to samokontroli i wprowadza niezbędny dla dziecka porządek c) kontrola nad pracą dziecka nie powinna polegać na krytykowaniu, ale na poszukiwaniu innych zajęć, gdy jest ono zniechęcone, pomocy w rozwiązywaniu zadań, podtrzymywaniu słabnących dążeń d) ze względu na problemy z koncentracją dziecko powinno uczyć się w krótkich odcinkach czasu (15-30 min.), zaś przerwy przeznaczyć na relaks. e) lekcje dziecko powinno odrabiać o stałych porach, kiedy panuje w domu najmniejszy ruch f) czynność, którą dziecko ma wykonać należy powtarzać wielokrotnie, inaczej dziecko jej nie zapamięta - Podkreślanie u dziecka jego mocnych stron, prób zmian zachowania oraz nagradzanie za drobne sukcesy (np. pogłaskaniem, uśmiechem, przytuleniem). - Postępowanie takie nazywa się wzmacnianiem pozytywnym i daje znacznie lepsze efekty niż koncentrowanie się na tym co dziecko robi źle. Agresja, zdenerwowanie rodziców czy nauczycieli wzmaga i tak dużą aktywność dziecka. Ostatnią metoda terapii dzieci nadpopbudliwych jest leczenie farmakologiczne. Leczenie farmakologiczne jest jednocześnie najbardziej kontrowersyjne i najbardziej skuteczne. Leki Ritalin, Dexedrine,Cylert poprawiają przebieg procesów neurochemicznych zachodzących w mózgu. Badania kliniczne wykazały, że dzieci cierpiące na zespół nadpobudliwości poddane leczeniu farmakologicznemu osiągały wyniki w zakresie koncentracji uwagi pamięci krótkotrwałej znacznie lepsze, niż dzieci, których nie poddano leczeniu. Niestety, leki te mają szereg krótkotrwałych skutków ubocznych, należą do nich: utrata lub wzrost apetytu, bezsenność, bóle głowy, depresja. Leki podaje się tak długo, jak to jest niezbędne, sprawdzając co jakiś czas czy można je odstawić. Nadpobudliwość to przypadłość, która zazwyczaj zmniejsza się z wiekiem, choć niektóre objawy i cechy utrzymują się również w dorosłości. Największy jej "rozkwit" przypada na okres wczesnoszkolny, około 14-15 roku życia zaczyna ustępować. O dzieciach mówi się wówczas, że "wyrastają z choroby". Dziecko, które w dzieciństwie wykazywało zespól nadpobudliwości psychoruchowej właściwie kierowane wyrasta prawie zawsze na człowieka ciekawego, otwartego w kontaktach między ludźmi. Istnieją jednak ludzie, u których problemy z koncentracją uwagi, nadmierną pobudliwością trwają, aż do osiągnięcia wieku dojrzałego. Należy pamiętać, że nadpobudliwość jest jednym z najczęstszych, najbardziej stałych oraz trudnych do leczenia zaburzeń zachowania w wieku dziecięcym. Tylko systematyczna, cierpliwa i kompleksowa terapia ukierunkowana jednocześnie na dziecko i jego otoczenie - rodzinę i szkołę przynosi wyraźne efekty. Ponadto bardzo ważnym czynnikiem warunkującym powodzenie terapii jest ścisła, jednolita współpraca wszystkich stron opiekujących się dzieckiem. "Czy te dzieci mają tylko negatywne strony?" Nie, na szczęście nie! Niektóre nadpobudliwe dzieci są ponad przeciętnie inteligentne. Ta szczególna cecha związana jest ze zdumiewającą kreatywnością. Mają one niezwykłe pomysły, tworzą niecodzienne kombinacje oraz potrafią w ten sposób przyczynić się do prawdziwego wzbogacenia życia w grupie szkolnej. Konieczne jest jednak uważne spojrzenie wychowawczyni, która będzie mogła pozytywnie na to zareagować. Poza tym nadpobudliwe dzieci nie są pamiętliwe. Zapominają szybko o kłótniach i przychodzą następnego dnia do szkoły tak, jakby się nic nie stało. Potrafią być bardzo chętne do pomocy. Nowo przybyłym do grupy dzieciom okazują z ogromną dużą miłością i wyczuciem wszystko co ciekawe w szkole. Są również bardzo spontaniczne, podobnie jak złość tak i radość okazują całą sobą. Często okazują silną wolę, zdolność przeforsowania własnego zdania, żywy temperament, oryginalność. Można te cechy umiejętnie wykorzystać w grupie szkolnej w różnych sytuacjach społecznych tak, aby pomóc tym dzieciom "zaistnieć" w klasie (w teatrzyku szkolnym, w różnego rodzaju przedstawieniach, mogą też pełnić funkcję np. stałego dyżurnego lub osoby odpowiedzialnej np. za porządek i ład w klasie), aby poczuły się docenione w swojej społeczności klasowej i poznały swoją wartość. Z pewnością nie jest to łatwe zważywszy na ich labilność emocjonalną, zaburzenia uwagi, wrażliwość na bodźce itp. Jednak myślę, że warto próbować, zasługują na swoją szansę. Ponadto pamiętajmy ! Dziecko nadpobudliwe, gdyby tylko mogło wybierać, nie chciałoby być nadpobudliwe. Każdy pragnie być chwalonym synem lub córką, grzecznym i zdolnym uczniem oraz lubianym kolegą. Nauczyciele i rodzice mogą pomóc dziecku zaakceptować siebie oraz pomóc w osiąganiu sukcesów życiowych. Bibliografia: 1.H. Nartowska "Wychowanie dziecka nadpobudliwego" Warszawa 1972 2. G. Serfontein "Twoje nadpobudliwe dziecko. Poradnik dla rodziców" Prószyński i S-ka 1999 3.T. Wolańczyk, A. Kołakowski, M. Skotnicka "Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci" Lublin 1999 4. Wolf- Wedigo Wolfram "Nadpobudliwe i niespokojne dziecko w przedszkolu Poradnik dla wychowawców i rodziców" Kielce 2000
Opracowanie: Agnieszka Trochowska Wyświetleń: 3926
Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione. |