Jak współpracować z rodzicami?

Stały i bliski dialog z rodzicami, staje się w dzisiejszej dobie podstawowym zadaniem szkoły, i to każdej, niezależnie od poziomu nauczania. Jest to zatem szczególne wyzwanie dla nauczyciela - wychowawcy. Dlatego też ta tematyka zmusiła mnie do wielu refleksji nad człowiekiem, poszukiwaniem nowych koncepcji postrzegania i zrozumienia rodzica, wobec szybko zmieniających się warunków społecznych i kulturowych.

Jak go zrozumieć i jak z nim współpracować, aby nasze wzajemne kontakty były owocne, mniej stresujące i nudne? Myślę, że przede wszystkim muszą one polegać na:
- wzajemnym zaufaniu i życzliwości
- pozytywnej motywacji
- zasadzie partnerstwa
- jedności działania
- aktywności i systematyczności.

Rodzice często przejawiają bierną postawę wobec propozycji współpracy ze szkołą. Zadania te traktują jako przykry obowiązek i stratę czasu. I to nauczyciel jest osobą, która może to zmienić. Dlatego wszelkie kontakty z rodzicami muszą być przemyślane i przygotowane.

Ciekawym elementem poprzedzającym spotkanie z rodzicami może być zaproszenie. Zamiast tradycyjnego ustnego zawiadomienia możemy skorzystać z bardziej eleganckiej formy. Na pewno będzie ono lepiej odebrane przez rodziców, którzy poczują się przez to dowartościowani. Zawiadomienie kojarzy się wszystkim wyłącznie z "wezwaniem" czyli przymusową koniecznością.

Istotną rolę podczas spotkania nauczyciela z rodzicem odgrywa pierwszy kontakt. To niezwykle ważne co i w jaki sposób powiemy o sobie. Należy to zatem wcześniej dokładnie przemyśleć. Autoprezentacja jest sztuką przedstawiania siebie. Nieprzemyślana improwizacja pozostawia na długo złe wrażenie. Miły wyraz twarzy, otwarta postawa ciała, stonowany głos i sympatia dla twych rozmówców, działać będą zawsze stymulująco. Można również poprosić zebranych, aby i oni opowiedzieli coś o sobie lub przedstawili się krótko. Nie należy ich jednak zmuszać do tego. Niech zrobią to chętni. Dobrym sposobem przełamania bariery między nami mogłoby być zaproponowanie, abyśmy się wszyscy zwracali do siebie po imieniu, np. pani Aniu, panie Piotrze... Wychowawca jest gospodarzem, a dobry gospodarz poznaje i przedstawia wszystkich gości. Jeśli to możliwe, możemy ugościć rodziców herbatą, kawą czy napojami. Jeśli poświęcimy na te elementy odpowiednio sporo wysiłku, to być może w przyszłości zaprocentuje to obustronną współpracą.

Według mnie dobre spotkanie z rodzicami to takie, które:
- nie jest przez uczestników spostrzegane jako strata czasu i nie jest nudne
- motywuje do kooperacji, podejmowania działań na rzecz dzieci i szkoły
- daje szansę wszystkim na zaprezentowanie stanowisk i wymiany zdań
- prowadzi do rozwiązywania konfliktów i spornych spraw
- doprowadza do konkretnych, akceptowanych przez wszystkich ustaleń

Są jednak podstawowe zasady, których zastosowanie pozwoli na profesjonalne przeprowadzenie zebrania. Należy:
- określić ściśle cel spotkania
- dobrze przygotować się merytorycznie
- rozpocząć zebranie punktualnie
- ustalić harmonogram
- przewidzieć czas spotkania
- dać możliwość wyrażenia własnych opinii rodzicom
- zapobiegać sytuacjom konfliktowym
- podziękować przybyłym za obecność
- powitać wszystkich

Ważnym elementem w zakresie współpracy jest sztuka prowadzenia rozmowy. Podstawą dobrego kontaktu z człowiekiem jest uważne słuchanie. Nauczyciel nie powinien zabierać głosu zbyt długo, a tym bardziej jako jedyny. Nauczyciel nie musi być człowiekiem wszystkowiedzącym, ale partnerem współdecydującym z rodzicami. Poza tym powinien wysłuchać wszystkich propozycji rodziców, nawet takich, z którymi się nie zgadza. Nie można jednak pozwolić na zdominowanie spotkania przez osoby nadmiernie gadatliwe i należy ograniczyć czas ich wypowiedzi.

Każdy nauczyciel powinien wiedzieć, że zaktywizowanie rodziców i włączenie ich w życie klasy i szkoły jest jednym z podstawowych zadań zreformowanego systemu edukacyjnego. Zreformowana szkoła nie może istnieć bez efektywnej współpracy z rodzicami, choć z pewnością potrzebne są chęci z obu stron. Opinia rodziców o szkole może być pożyteczną informacją i służyć poprawie jakości jej pracy.

Płaszczyzna współpracy z rodzicami obejmuje różne formy. Należy je zindywidualizować i dostosować do potrzeb środowiska oraz warunków pracy szkoły. Do tradycyjnych form współpracy zaliczymy:
- zebrania
- pedagogizację
- rozmowy indywidualne
- przygotowanie imprez klasowych
- rozmowy telefoniczne

Myślę jednak, że nie wyczerpują one wszystkich możliwości. Poszukuję ciągle nowych, bogatszych form, zbliżających rodzica do nauczyciela. Bardzo ciekawymi formami są zajęcia otwarte, które pokazują działanie dziecka na tle zbiorowości klasowej. Warto włączać do nich także rodziców. Aby ich uczestnictwo w życiu szkoły było coraz większe, można im zaproponować zorganizowanie i czynne uczestnictwo w imprezach o charakterze nie tylko klasowym, ale i szkolnym, np. ogniska, festyny, dyskoteki, rajdy, wycieczki, pikniki. Ich obecność na określonych apelach okolicznościowych i akademiach utwierdzi rodziców, że są współgospodarzami szkoły. Widząc zaangażowanie nauczycieli, sami chętniej włączą się do działań, w miarę swoich możliwości czasowych i finansowych. Inną formą bliskiego kontaktu z rodzicami są z pewnością konsultacje indywidualne. Mogą się one odbywać jeden lub dwa razy w miesiącu, o stałej godzinie i w określonym dniu tygodnia. Są one o tyle cenne, że czas przeznaczony na rozmowę będzie wykorzystany wyłącznie dla zainteresowanego rodzica. Do współpracy zachęcą ich także różnego rodzaju listy pochwalne, wyróżnienia, dyplomy bądź wpisywanie do księgi szkoły nazwisk zasłużonych rodziców. Aby stwierdzić czy wzajemna współpraca przebiega zadowalająco, nauczyciel powinien co jakiś czas przeprowadzić ankietę i dokonać ewaluacji.

Szkoła musi stwarzać warunki do aktywnej współpracy z rodzicami, ponieważ, jak określiła B. Jodłowska, "działania dydaktyczno- wychowawcze szkoły są skuteczne wówczas, gdy są zintegrowane z pracą wychowawczą rodziny".


Bibliografia:
1.Dzierzgowska I., Rodzice w szkole, CODN, Warszawa 1999
2. Taraszkiewicz M., Rodzice bywają w szkole, "Gazeta Szkolna" 1999 nr 6
3. Niedospał H., Formy współpracy szkoły z rodzicami, "Nowa Szkoła" 1994 nr 2
4. Rubczewska I. A., Współpraca nauczycieli z rodzicami, "Nowa Szkoła" 2000 nr 3
5. Kosińska E., Wychowawca w szkole, Rubikon Kraków 1999
6. Dobson J., Rozmowy z rodzicami, TKECH Kraków 19990
7. Kurgulowa A., Szkoła i dom - konkurencja czy współpraca, [w:] Kurgulowa A., Dlaczego dzieci nie lubią szkoły?, WSiP Warszawa 1991
8. Chabik E., Aktywizowanie rodziców do współpracy ze szkołą, "Wychowanie na co dzień" 1999 nr 9
9. Łobocki M., ABC wychowania dla nauczycieli i wychowawców, WSiP Warszawa 1992
10. Stucki E., Pomóżmy sobie nawzajem w wychowaniu dzieci, [w:] O współpracy nauczyciela i rodziców w wychowaniu, "Wszystko dla Szkoły" 2001 nr 5
 

Opracowanie: mgr Iwona Skrzypińska

Wyświetleń: 3539