Anoreksja i bulimia - choroby XXI wieku

Dwudziesty wiek przyniósł ogromne zmiany we wszystkich dziedzinach. Nie ominęły one także dziedzin dotyczących estetyki i ogólnie pojętego poczucia piękna. Zmieniło się spojrzenie na świat i na człowieka. Obowiązujące kanony bezlitosnej mody zaczęły lansować smukłą sylwetkę. Zgrabna sylwetka i smukłe ciało stało się jakby przepustką do lepszego życia, stało się szansą dla tysięcy młodych ludzi do zdobycia sławy i pieniędzy. Pogoń za doskonałością niesie jednak pewne ryzyko, które często przeciwstawia się woli człowieka.

Zaczyna się niewinnie, młoda dziewczyna chce po prostu atrakcyjniej wyglądać. Patrzy w swoje odbicie w lustrze i podejmuje decyzję o odchudzaniu. W tym momencie nie zdaje sobie sprawy, że może to być początek niebezpiecznej choroby jaką jest anoreksja- czyli jadłowstręt psychiczny. Na jadłowstręt psychiczny choruje 1 procent młodzieży. Anoreksja jest choroba dojrzewania. Najczęściej zapadają na nią dziewczęta między 15.a 19.rokiem życia, chłopcy o wiele rzadziej.

Termin anoreksja nervosa pojawił się w literaturze medycznej jakieś sto lat temu, ale niektóre z symptomów tej choroby opisywano już od wieków. Pierwsze doniesienia mówią o pewnej pannie z 895 roku, która nabrała takiej niechęci do jedzenia, że narzuciła sobie bardzo surowy post. Wraz z rozwojem druku w Europie rozpowszechniło się wiele legend o "cudownych pannach", które z niejasnych powodów odmawiały jedzenia.

Na początku XX wieku pojawił się pogląd, że anoreksja jest poważnym schorzeniem o podłożu psychologicznym, nierzadko bardzo trudnym do wyleczenia.

Na rozwój anoreksji u młodych dziewcząt mają wpływ:
- przebywanie w środowisku, w którym liczy się głównie wygląd zewnętrzny,
- wymogi pracodawców, którzy w zawodach artystycznych preferują zgrabne i smukłe sylwetki (tancerze, baletnice, modele i modelki, osoby uprawiające gimnastykę artystyczną),
- niektóre pisma kobiece, filmy lansujące przesadnie chude aktorki i modelki,
- nadopiekuńczość nadopiekuńczość rodzinie,
- konflikty małżeńskie rodziców,
- lęk przed wejściem w dorosłe życie,
- niska samoocena.

Objawy jadłowstrętu psychicznego:
- znaczna utrata wagi ciała,
- bladość skóry
- cienie i łamliwe paznokcie,
- odsłaniające się szyjki zębowe,
- pogorszenie się widzenia,
- nieregularne tętno, niskie ciśnienie,
- zawroty głowy,mn
- bezsenność,
- zatrzymanie się miesiączki,
- obsesja na punkcie porządku (skrupulatne liczenie kalorii),
- izolowanie się od otoczenia,
- depresja.

Skutki anoreksji:
- zaburzenia w funkcjonowaniu narządów takich jak: serce, nerki, wątroba (po pewnym czasie trwania choroby nawet waga mózgu staje się mniejsza),
- osteoporoza kości,
- zatrzymanie się wzrostu,
- zachwianie psychiki,
- śmierć.

Czasem występująca we wczesnym wieku anoreksja może po okresie względnej poprawy przejść w inne zaburzenie- bulimię. Czasem te postacie pojawiają się naprzemiennie.

Choć bulimia nie doczekała się tak szczegółowego opisu historycznego jak anoreksja, to pierwsze ślady jej pojawienia się napotykamy w II wieku naszej ery. Słowo bulimia oznacza po grecku wilczy apetyt, co nie jest adekwatne do obrazu choroby, bo pomija ogromnie istotną drugą stronę objadania, a mianowicie wymuszane przeczyszczanie i wymioty. Badacze oceniają, że aż 90% pacjentów cierpiących na zaburzenia w przyjmowaniu pokarmów to kobiety. Dlaczego tak się dzieje? Tłumaczenie fizjologiczne odnosi się do faktu, że u chłopców przybranie na wadze wiąże się głównie z rozwojem mięśni, a u dziewcząt pojawia się nieakceptowana tkanka tłuszczowa. Tłumaczenie seksualne podnosi głównie problem lęku dziewcząt przed perspektywą stania się dojrzałą kobietą. Poprzez niejedzenie odsuwa się jakby widmo przerażającej dorosłości.

Początki bulimii rozpoznaje się po:
- powtarzających się przypadkach objadania się,
- zjadania wielkiej ilości pożywienia w krótkim czasie,
- poczuciu braku kontroli podczas objadania się,
- używaniu środków przeczyszczających,
- występowaniu co najmniej dwa razy w tygodniu przez trzy miesiące sesji objadania się z następującym po nim przeczyszczaniem,
- przesadnej trosce o wagę i wymiary ciała.

Bulimik potrafi w krótkim czasie przyjąć nawet do sześciu tysięcy kalorii. Potem następuje faza przeczyszczania, która może się objawiać regularnym wywoływaniem wymiotów, stosowaniem środków przeczyszczających, moczopędnych, pigułek dietetycznych, trzymaniu określonej diety albo uprawianiu intensywnych ćwiczeń fizycznych. Wszystkie te czynności wynikają z obsesyjnego strachu przed utyciem. Osoba chora na bulimię może doprowadzić się do stanu takiego wyniszczenia jak przy anoreksji.

Charakterystyczne są zaburzenia wodno -elektrolitowe spowodowane ciągłymi wymiotami i przeczyszczaniem. Bulimia atakuje ludzi o różnych charakterach, ale główną ich wspólną cechą jest niska samoocena i niestabilność emocjonalna. Chorych na anoreksję i bulimię łączy fakt, że zwracają wielką uwagę na to, co inni o nich myślą. Zaburzenia te wymagają systematycznej i prawidłowej terapii.

W perspektywie tak wielu zagrożeń, które czyhają na młodego człowieka konieczne jest baczne obserwowanie przez rodziców swoich dzieci. Rodzice powinni troszczyć się o ich zdrowie fizyczne i psychiczne.

Gdzie szukać pomocy:
- w każdej poradni zdrowia psychicznego,
- w gabinecie psychologa lub psychoterapeuty,
- u lekarza pierwszego kontaktu, który może wypisać skierowanie do specjalistycznej placówki (także poza miejscem zamieszkania), np. na Oddział Psychiatryczny Szpitala Dziecięcego przy ul. Litewskiej w Warszawie lub na Oddział Psychiatrii Młodzieżowej w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.

Bibliografia: Rodzinna Encyklopedia Zdrowia, wyd. Przegląd Reader's Digest
Poradnik Domowy, miesięcznik
Czytelnia/poradnia.pl, Encyklopedia multimedialna
 

Opracowanie: Lidia Stachowicz
Pedagog szkolny
PSP nr 32 w Radomiu

Wyświetleń: 2012