Model rodziny kreowany przez media katolickie

 - WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE -

WSTĘP

Rodzina jest środowiskiem życia niemal każdego człowieka. Jest najważniejszym miejscem na ziemi. Rodzina to pierwsza, a zatem najistotniejsza szkoła życia i miłości. To fundament, na którym człowiek buduje własną tożsamość i osobowość.

Styl życia rodziny, wartości, metody wychowania, kultywowane tradycje, budowanie więzi i okazywanie miłości to posag w dorosłe życie.

Na temat rodziny istnieje w Polsce bardzo bogata literatura (np. M Ziemska, H. Stasiak, Cz. Czapów, F. Adamski, J. Szczepański...). Zagadnienie to jest przedmiotem zainteresowania wielu nauk, m. in. socjologii, pedagogiki, psychologii społecznej, prawa, antropologii, teologii... Właśnie teologia małżeństwa i rodziny jest stale przedmiotem zainteresowania teologów (i to nie tylko katolickich) na całym świecie. Najnowszą polskojęzyczną pozycją ukazującą jej rozwój i aktualny stan badań jest książka J. Grześkowiaka "Misterium małżeństwa i rodziny".

Zdefiniowanie rodziny - mimo tak oczywistego jej charakteru - nie jest zadaniem łatwym. Trudność ta polega na tym, że przedstawiciele różnych nauk eksponować będą poszczególne jej elementy. Psycholog podkreśli więc charakterystyczny dla tej grupy układ więzi emocjonalnych, prawnik natomiast system więzi formalno- prawnych, przedstawiciele nauk społecznych zaś określone role i pozycje członków względem siebie. Istnieje więc wiele definicji rodziny, np. "...rodzina jest instytucją ogólnoludzką spotykaną we wszystkich epokach i kulturach. Do jej uniwersalnych, wszędzie spotykanych zadań należy: zaspakajanie popędu seksualnego, zaspakajanie elementarnych potrzeb życiowych oraz rodzenie i wychowywanie dzieci(...) Rodzina stanowi integralną część każdego społeczeństwa, stanowi jego najważniejszą, a zarazem podstawową komórkę. Jest najważniejszą grupą społeczną(...),[1] grupą - która zawsze powinna być oparta na małżeństwie.

MAŁŻEŃSTWO - DROGĄ MIŁOŚCI

Wspólną cechą różnych definicji jest to - iż podstawę rodziny stanowi małżeństwo- czyli" legalny, względnie trwały związek kobiety i mężczyzny powołany w celu wspólnego pożycia, współpracy dla dobra rodziny, a więc głównie wychowania dzieci(...) "[2]

Legalizacja małżeństwa dokonuje się dzięki zawarciu ślubu (cywilnego lub kościelnego). W kościele katolickim małżeństwo jest sakramentem, związkiem nierozerwalnym do chwili śmierci jednego z współmałżonków.

" Sakrament małżeństwa jest specjalnym źródłem nadprzyrodzonej łaski w dziele wychowania dzieci. Konsekruje on rodziców do prawdziwie chrześcijańskiego wychowania dzieci, tzn. powołanie ich do uczestnictwa we władzy i miłości samego Boga Ojca i Chrystusa Pasterza; wzbogaca ich darami mądrości, rady, męstwa i wszystkimi innymi Darami Duch Świętego, po to aby pomagać dzieciom w ich ludzkim i chrześcijańskim wzrastaniu. "[3]

Chrześcijańskie małżeństwo powinno być zawsze wspólną drogą miłości. W rozwoju i pielęgnacji tej miłości ogromną rolę odgrywa dialog. Jeśli zabraknie wspólnej rozmowy, dzielenia się nawet małymi treściami życia codziennego, gestów dobroci, uśmiechu, uważnego wsłuchania się w głos i treść słów współmałżonka... powstaje zagrożenie, że poszczególni członkowie małżeństwa i rodziny zaczną żyć obok siebie i niezależnie od siebie - co jest bardzo odległe od ideału chrześcijańskiej miłości.

Jan Paweł II w Adhortacji apostolskiej Familiaris consortio z 22 listopada 1982 r. zachęca więc do nieustannego pogłębiania małżeńskiej miłości. Uważa ją bowiem za niezwykły związek nie tylko ciał, ale związek charakterów, serc, umysłów, dążeń oraz dusz.

W rozlicznych współczesnych mediach katolickich (radio - Radio Maryja, telewizja- TRWAM, prasa i literatura katolicka) wiele uwagi i miejsca poświęca się nie tylko rodzinie i małżeństwu, ale także i czystości przedmałżeńskiej.

" Błogosławieni czystego serca, bo oni będą oglądać Boga "(Mt5,8) Na temat tego fragmentu Pisma Świętego w" Głosie Św. Franciszka "czytamy:" Żyć w czystości to obecnie nie modna zasada. Coraz częściej spotykamy się z małżeństwem na próbę, wszelaką dowolnością i swobodą w tej bardzo delikatnej sferze życia (...). Czystość serca, to czystość myśli, słowa i uczynków. Nieopanowanie w tej dziedzinie prowadzi do nieporozumień, konfliktów, bardzo rani bliźnich... "[4]

Płciowość wg Kościoła Katolickiego podporządkowana jest więc tylko i wyłączne miłości małżeńskiej (jasno określają to też przykazania Dekalogu -" Nie cudzołóż "," Nie pożądaj żony bliźniego swego... ") Problem ten ukazany jest także w Rycerzyku Niepokalanej. Czytamy tam:" Troska o czystość przedmałżeńskich relacji nie jest łatwym zadaniem. Jest to długotrwały i długi wysiłek, polegający na odkrywaniu wartości szacunku i odpowiedzialności przez dwoje kochających się ludzi. Powodzenie warunkuje jednak szczęście małżeństwa, o którym marzy przecież tak wielu z nas. "[5]

Miłość małżeńska ze swej natury wymaga więc od obojga małżonków nienaruszalnej wierności. Jest ona jednym z warunków szczęśliwej, kochającej się rodziny.

RODZINA KATOLICKA

Sobór Watykański II nazwał rodzinę katolicką - szkołą człowieczeństwa, szkołą Bożej miłości, domowym Kościołem. Rodzina - jak podaje Katechizm Kościoła Katolickiego - jest" podstawową komórką życia społecznego. Jest naturalną społecznością, w której kobieta i mężczyzna są wezwani do daru z siebie w miłości i do przekazywania życia (...) Rodzina jest wspólnotą, w której od dzieciństwa można nauczyć się wartości moralnych, zacząć czuć Boga i dobrze używać wolności(...).[6]

Papież definiuje rodzinę jako "wspólnotę osób, składającą się z mężczyzny i kobiety jako małżonków, rodziców, dzieci i krewnych." [7]

Literatura katolicka wykazuje różnicę między "rodziną" a "rodziną chrześcijańską". W "Encyklopedii chrześcijańskiej" czytamy: "rodzina istniała przed wspólnotą chrześcijańską i nie zależała od niej. Jednak chrześcijaństwo traktuje rodzinę wyjątkowo: postrzega ją nie tylko w oparciu o szczęście lub brak szczęścia jej członków, ale przede wszystkim w oparciu o związek z łaski Chrystusa i służbę jego Królestwu(...) Wspólnota rodzinna opiera się o miłość Jezusa, co na nowo definiuje rolę i znaczenie więzi rodzinnych(...) W rodzinie chrześcijańskiej człowiek otwiera się na współmałżonka, na dzieci na społeczeństwo, i tak okazuje się ona miejscem, gdzie wiara przejawia się w czynach i gdzie spełnia się królestwo Boże. Życie rodzinne jest rzeczywistą drogą do świętości i wyjątkowym rodzajem szkoły duchowej." [8]

Wzorem rodzin katolickich jest Jezus, Maryja i Józef - jedyna i niepowtarzalna rodzina w dziejach ludzkości. "Święta Rodzina - wzór doskonałego połączenia miłości, ojcowskiej odpowiedzialności i synowskiego posłuszeństwa." [9]

26 XII 2004r- w Dniu Świętej Rodziny, w 1 programie Telewizji Polskiej przed modlitwą "Anioł Pański" Ojciec Święty wygłosił rozważania "Rodzina naszą troską" , gdzie mówił o wzorowej prawidłowej rodzinie katolickiej. W takiej rodzinie wszyscy są równi w godności, zobowiązani do szacunku, pomocy, odpowiedzialności i sprawiedliwości. Istnieje podział ról, a także praw i obowiązków stosownych do pełnionej roli.

"Rodzina chrześcijańska jest małym Kościołem ustanowionym przez Chrystusa i złączonym ze sobą miłością, wiarą i nadzieją. Codzienna wspólna modlitwa, czytanie Pisma Świętego umacniają rodzinne więzi i prowadzą do jej świętości. Powołaniem rodziny jest jej ewangelizacja" [10]

Ognisko domowe, to miejsce, w którym powinny panować czułość, szacunek, wierność, bezinteresowność. Tu kształtują się cnoty chrześcijańskie: umiejętność przebaczania, wyrzeczenia, roztropności, solidarności, odpowiedzialności, panowania nad pokusami i pychą. Ma to prowadzić do prawdziwej wolności, gdzie dobro duchowe ma przewagę nad dobrami materialnymi.

W rodzinie rozpoczyna się wychowanie do wiary, do pracy i życia społecznego. Rodzice powinni dawać temu świadectwo własnym życiem. Powinniby autentycznym przykładem dla swoich dzieci. Rodzina to kolebka patriotyzmu i kultury ludzkiej. Dom rodzinny to symbol materialnych i duchowych wartości narodowych.

Rodzina jest wspólnotą ludzi różniących się wiekiem, płcią, usposobieniem, charakterem. Tylko prawidłowa, odpowiednia i dojrzała miłość, pozbawiona egoizmu, może być jej spoiwem.

"Miłość w chrześcijaństwie nie jest jakimś dodatkiem, ale jego istotą, podstawową relacją zamkniętą w przykazaniu: Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem.(...) Drugie podobne jest do niego: Będziesz miłował bliźniego swego jak siebie samego" Na tych dwóch przykazaniach opiera się całe prawo. "[11]

Tylko w kochającej się rodzinie jej członkowie czują się bezpiecznie, spokojnie i tworzą harmonię. To właśnie w rodzinie człowiek uczy się tej miłości, która jest cierpliwa, łaskawa, która nie zazdrości, nie szuka poklasku, nie unosi się pychą, nie dopuszcza się bezwstydu, nie pamięta złego, która wszystko znosi, wszystkiemu wierzy, która wszystko przetrzyma i nigdy się nie skończy...[12]

Tam gdzie brakuje miłości oraz sprawiedliwości przychodzi smutek i poczucie krzywdy.

Rodzina jest więc pierwszym środowiskiem, które kształtuje człowieka. Klimat miłości i zatroskania, lub klimat zaniedbania i odrzucenia - stanowią elementarne podłoże, w którym rozwija się każde dziecko. Poprzez codzienny kontakt w rodzinie można zaobserwować więc - jak rozwija się wzajemne zaufanie, ale też i zamknięcie w sobie; szczerość - ale i kłamstwo; dyskrecja, ale i bezmyślna gadanina... dziecko poszukuje coraz to nowych sposobów znalezienia wspólnego języka z rodzicami, z rodzeństwem i ze starszymi w rodzinie. Na tej płaszczyźnie mogą zdarzać się trudności i niepowodzenia, ale pomimo zewnętrznych przejawów buntu - młody człowiek bardzo potrzebuje akceptacji, uczucia i bliskości swojej rodziny - a w szczególności rodziców.

RODZICE - ROLA OJCA I MATKI

Każde dziecko ma prawo do wymagającej miłości ojcowskiej i czułej miłości matki. Każde potrzebuje obojga rodziców, mimo iż każdemu z nich przypada nieco inna rola.

Papież twierdzi, że" mężczyzna - mimo całego współudziału w rodzicielstwie- znajduje się na zewnątrz procesu brzemienności i rodzenia dziecka(...) Jego rola , tak jak rola matki jest jednak jedyna i niezastąpiona. "[13] Dobry ojciec musi zrezygnować z wielu prac poza domem, jeżeli chce dobrze wychować dzieci. One potrzebują jego czasu, jego obecności.

W Adhordacji Jana Pawła II Familiaris consortio są podane cztery podstawowe zadania ojca w rodzinie:
1. Odpowiedzialność za poczęte życie, czyniące kobietę matką, a mężczyznę ojcem.
2. Wychowanie dziecka w ścisłej współpracy z małżonką.
3. Praca, która przede wszystkim uwzględnia dobro rodziny.
4. Świadectwo dojrzałego życia chrześcijańskiego.

Nawiązując do tych zadań określa ojcostwo jako" najważniejszą karierę mężczyzny ", warunkami niezbędnymi dla osiągnięcia tej kariery jest miłość i odpowiedzialność. Najważniejsze co może ojciec dać swoim dzieciom, to po prostu prawdziwie, mądrze, dojrzale, wiernie i dozgonnie kochać ich matkę.[14]

Ojciec na równi z matką powinien włączać się we wszystkie czynności związane z pielęgnacją i opieką nad dzieckiem. Takie zrozumienie roli ojca stanowi gwarancję powstania silnej więzi uczuciowej między ojcem i dzieckiem koniecznej do osiągnięcia późniejszych sukcesów wychowawczych, do wzajemnego zrozumienia i przyjaźni. Wyobrażenie, że więź uczuciowa z ojcem narodzi się później, gdy dziecko będzie starsze, jest z gruntu fałszywa. Wówczas, gdy matka nie może przebywać przy dziecku, gdyż jest zajęta, ojciec powinien pochylać się nad nim, uśmiechać się do niego, brać na ręce i - tak jak czyni to matka - czule przemawiać. Przyzwyczajone w ten sposób od pierwszych dni życia do tego, ze ojciec na równi z matką zaspokaja jego potrzeby, małe dziecko zaczyna reagować na widok twarzy ojca, na jego głos- ożywieniem i zadowoleniem. Ojciec z kolei obserwując takie reakcje wzmacnia i wzbogaca swój stosunek uczuciowy do dziecka.[15]

Żona i matka ma być sercem i dawać ciepło." Matka powinna być w ogniskiem rodzinnym. Zdrowy ustrój społeczny wymaga, by matka była w rodzinie, a ojciec rodziny by otrzymywał taką zapłatę, za swoją pracę, aby matka mogła poświęcić się swoim najdonioślejszym, najcelniejszym, najważniejszym obowiązkiem wychowawczym w rodzinie. "W istocie wszyscy żyjemy dla dzieci, dla następnych pokoleń - w tym bowiem kierunku idą wysiłki ludzkie; kobieta sobą zabezpiecza trwałość ludzkości, ona bierze udział w najważniejszych dla ludzkości zdarzeniach. Kobieta- matka jest jakby fundamentem, na którym stoi gmach ludzkości- ale czy jest tej swojej misji świadoma? Zniewolona w macierzyństwie, kobieta usiłuje wyzwolić się, i nie zdaje sobie sprawy, że wówczas wpada w gorsze niewolnictwo; staje się zabawką w rękach mężczyzny. Niszcząc swoją płodność, a wchodząc w układ jednoczący tylko ciało, kobieta rezygnuje z najważniejszego wymiaru, do jakiego jest powołana. Odrzucając rolę matki, naśladuje mężczyznę, ale to naśladowanie nie przynosi jej istotnych wartości. Mężczyzna zaś korzysta z tego, ze ona nie chce być matką, by używać jej dla swojej przyjemności; taki zaś układ, ogołocony z istotnych wartości, prowadzi do zaniku miłości. Małżeństwo, żyjące w postawie antykoncepcji, nie rozwija się, przeciwnie- miłość ich niejako obumiera i dochodzi do kryzysu, wręcz do rozwodu.[17]

Ponadto kobieta pracuje w dzisiejszych czasach we wszystkich dziedzinach gospodarki. Opanowała nawet te zawody, które dawniej uchodziły za typowo męskie. " Panujący w Polsce matriarchat jest patologią "[18] Kościół katolicki nie popiera takich działań, gdyż wielokrotnie nie mają one nic wspólnego z przypisaną im w macierzyństwie funkcją opiekuńczą i wychowawczą. Rola żony i matki ma tu bowiem zdecydowane pierwszeństwo. Kariera zawodowa kobiety nie może być powodem odkładania planów macierzyńskich na później, ani też zaniedbywania obowiązków macierzyńskich wobec już urodzonych dzieci.

DZIECKO W RODZINIE - MIŁOŚĆ RODZICIELSKA

Każde dziecko jest darem Boga. Bywa niekiedy, że darem trudnym do przyjęcia, lecz zawsze jest darem bezcennym. Tak też w rodzinie katolickiej musi być przyjmowane. Nawet jeśli pojawia się nieoczekiwanie nigdy nie jest intruzem i agresorem. Dzieci są przyszłością każdego narodu i społeczeństwa. Twórczo oddziaływują też na rodziców i rodzinę." Poczęte dziecko koncentruje na sobie uwagę, tkliwość, opiekuńczość i miłość wszystkich członków rodziny. Wyzwala bezinteresowność, życzliwość, współpracę i miłość. Dziecko nie tylko obdarzone jest miłością, ale jednocześnie samo darzy miłością, nie wiedząc o tym, że daje dar i że ten dar jest największy - jaki człowiek może dać drugiemu człowiekowi [...] Ta dwukierunkowa otwartość i bezinteresowność dokonuje w rodzinie głębokie przeżycia wartości i godności własnej osoby ".[19]

Wychowanie dziecka stawia przed rodzicami wysokie wymagania: rodzice sami muszą być dobrze wychowani, muszą pracować nad sobą, ustawicznie się dokształcać i samodoskonalić, muszą także stworzyć dziecku atmosferę poczucia pewności moralnej i materialnej.

Stosunek rodziców chrześcijańskich do dzieci powinny cechować akceptacja, miłość, szacunek, postawa służby w wymiarze materialnym, wychowawczym i duchowym.

Poprawną relację pomiędzy rodzicami a dziećmi określa IV przykazanie dekalogu - " czcij ojca swego i matkę swoją ". Dzieci powinny czcić rodziców czyli afirmować ich człowieczeństwo, ale i rodzice powinni afirmować człowieczeństwo swoich dzieci - niezależnie od tego w jakim są wieku, czy są zdolne, czy upośledzone, czy niepełnosprawne. Właśnie dzieciom chorym i upośledzonym Kościół katolicki poświęca wiele miejsca i uwagi (międzynarodowe kongresy, jubileusze niepełnosprawnych...)." Rodzina nie może wyrzec się tej odpowiedzialności i nie powinna pozwalać, aby ktoś inny [...] zajmował jej miejsce w procesie wychowania dziecka niepełnosprawnego. "[20]

Miłość rodzicielska pomaga przekształcać rodzinę w komunię osób, w której każdy z jej członków zarówno daje - jak i otrzymuje. Komunia osób w rodzinie tworzy się w oparciu o wymianę wychowawczą: dzieci wnoszą swój wkład przez miłość i posłuszeństwo, natomiast rodzice przez traktowanie władzy rodzicielskiej jako służby dla dobra dzieci. Rodzicielstwo jest więc służbą i obowiązkiem wobec dzieci.

OBOWIĄZKI I PRAWA W RODZINIE

Rodzice mają więc obowiązki wobec dzieci. Podstawowymi są - najpierw urodzenie, potem właściwe wychowanie. O pierwszym z tych obowiązków pisze Papież Jan Paweł II w encyklice Humanie vitae w rozdziale" Odpowiedzialne rodzicielstwo ": "...należy bezwarunkowo odrzucić - jako moralnie niedopuszczalny sposób ograniczania ilości potomstwa - bezpośrednie naruszanie rozpoczętego już procesu życia, a zwłaszcza bezpośrednie przerywanie ciąży (...) Odrzucić także należy wszelkie działanie, które bądź w przewidywaniu zbliżenia małżeńskiego, bądź podczas jego spełnienia(...) miałaby za cel uniemożliwienie poczęcia lub prowadziłoby do tego. "[21] Moralnie dopuszczalne przez Kościół regulowanie poczęć w małżeństwie to wyłącznie korzystanie z okresów niepłodności.

Rodzice są odpowiedzialni potem za właściwe, katolickie wychowanie" w wierze, modlitwie i cnotach. Mają też obowiązek zaspokoić w miarę możliwości potrzeby materialne i duchowe swych dzieci ".[22]

Dzieci wobec rodziców także mają obowiązki. Sprowadzają się one do miłości, szacunku, posłuszeństwa, wdzięczności, pomocy i opieki. Obowiązki mają także wobec swojego rodzeństwa (miłość, szacunek, pomoc, opieka), a także wobec osób starszych - babci, dziadka. Jednak oprócz obowiązków mają także rozliczne prawa.

Wielowymiarowy i harmonijny rozwój dziecka jest obecnie strzeżony przez Deklarację Praw Dziecka uchwaloną przez ONZ 20.11.1959r. Ponadto w 1977 r. w Mediolanie Katolicka organizacja" Ruch Życia "rozszerzyła tę deklarację przez sformułowanie Deklaracji Praw Dziecka Nie Narodzonego." Troska o dziecko jeszcze przed jego narodzeniem, od pierwszej chwili poczęcia, a potem w latach dziecięcych i młodzieńczych jest pierwszym i podstawowym sprawdzianem stosunku człowieka do człowieka ".[23]

Prawa w rodzinie przysługują nie tylko dzieciom - posiadają je wszyscy członkowie rodziny. Wyróżnia się zatem prawa społeczne (do ochrony prawnej, do autonomii, do życia i zdrowia, do zaspokajania potrzeb, do rozwoju), prawa polityczne (do udziału we władzy ustawodawczej, prawodawczej, sądowniczej, samorządowej) i prawa gospodarcze (do własności rodzinnej, do dziedziczenia, do udziału w dochodzie społecznym, do przestrzeni życiowej). Wszystkie prawa i przywileje rodziny są niezmienne i nietykalne. Jasno określa je Karta Praw Rodziny. Dotyczy ona absolutnie wszystkich członków - od najmłodszego pokolenia - po sędziwych staruszków.

STARSZE POKOLENIE W RODZINIE

W rodzinie katolickiej ogromna opieką otacza się nie tylko dzieci, ale i osoby starsze. We wspomnianej Karcie Praw Rodziny czytamy:" osoby starsze mają prawo do tego, by mieć zapewnione miejsce we własnej rodzinie[...][25], aby godnie żyć - a potem umierać w sposób godny człowieka.

Papież zachęca by odkrywać i doceniać osoby starsze, ponieważ ich życie pomaga nam zrozumieć hierarchię wartości ludzkich oraz ukazuje ciągłość pokoleń. Stosunki między starszym pokoleniem a rodzicami dziecka powinny być przepełnione obustronną sympatią, życzliwością i szacunkiem. Utrzymanie takich relacji często nie jest łatwe, gdyż dziadkowie przywykli do swojego, ustalonego trybu życia; a młodzi chcą być wolni i postępować tak, jak im to najbardziej odpowiada.

Wszyscy muszą posiadać wiele taktu, by nie ulegać własnym emocjom. Najwłaściwszy sposób to zachowanie życzliwego umiaru i dystansu.

Dziadkowie bardzo często służą pomocą i cennymi radami w wychowaniu dzieci. Często są dla swoich wnuków wzorem i wielkim autorytetem.

Międzypokoleniowa więź jest ogromnie ważna dla spoistości całej rodziny i zawsze należy czynić wszystko, aby ją zachować.

ZAKOŃCZENIE

Prawdziwa rodzina katolicka to rodzina autentyczna, przeźroczysta w tym co mówi, myśli i robi. Rodzina nastawiona na egoistyczne czerpanie tylko dla siebie, unikająca cierpienia, lęku i poświęcenia - nie ma szansy przetrwania. Brak wewnętrznego uporządkowania prowadzi do rozpadu rodziny. Tylko w przymierzu miłości - na obraz i podobieństwo Boga- może być naprawdę trwała i szczęśliwa mała ludzka wspólnota.

W dzisiejszych czasach jednak "...rodzina znajduje się pod wpływem rozległych, głębokich i szybkich przemian społecznych i kulturowych. Wiele rodzin przeżywa ten stan rzeczy, dochowując wierności tym wartościom, które stanowią fundament instytucji rodzinnej. Inne stanęły niepewne i zagubione wobec swych zadań. a nawet niekiedy zwątpiły i zatraciły świadomość ostatecznego znaczenia i prawdy życia małżeńskiego i rodzinnego. (...) Kościół świadomy tego, że małżeństwo i rodzina stanowią jedna z najcenniejszych dóbr ludzkości, pragnie nieść swoją naukę i zaoferować pomoc tym, którzy znając wartość małżeństwa i rodziny, starają się pozostać im wierni (...). W sposób szczególny Kościół zwraca się do ludzi młodych, którzy mają wstąpić na drogę życia małżeńskiego i rodzinnego, aby ukazać im nowe horyzonty, pomóc odkryć piękno i wielkość powołania do miłości i służby życiu." [26]

Jest to wyjaśnieniem - dlaczego z nową mocą Kościół mówi o rodzinie w najrozmaitszych mediach. Media są dzisiaj - jak mówi ks. T. Rerom[27] na usługach moralności chrześcijańskiej.

BIBLIOGRAFIA
Dyczewski L. Rodzina polska i kierunki jej przemian, Warszawa1981
Encyklopedia chrześcijańska- Historia i współczesność, Kielce2000
Grześkowiak J. Misterium małżeństwa i rodziny, Warszawa
Jan Paweł II, Przekroczyć próg nadziei, Lublin 1994
Katolicki Kalendarz Rolników 2004, Wocławek 2004
Kaźmierczak P., Personalistyczna koncepcja wychowania w nauczaniu Jana Pawła II , Kraków 2003
Lorda J., Być Chrześcijaninem, Poznań 1997
Materski E.bp dr[red],Wychowanie do życia w małżeństwie i rodzinie. Wychowanie seksualne,Warszawa 1997
Pomykało W., Encyklopedia pedagogiczna, Warszawa 1997
Reroń T.ks., Media na usługach moralności chrześcijańskiej, 2002r.
Stasiak J.ks.., ks. R. Zawiła, ABC teologii dogmatycznej, Wrocław 1993
Strzeszewski Cz., Katolicka Nauka Społeczna, Lublin 1994r.
Witczyk H, Katechizm Kościoła Katolickiego w pytaniach i odpowiedziach, Jedność, Kielce 1994
Witek S. Miłość chrześcijańska w życiu człowieka, Warszawa 1983

PRASA KATOLICKA

Echo Seminarium - Pismo Wyższego Seminarium Duchownego w Legnicy, 2001/2002, 2/32
Głos Św. Franciszka, 2003 nr10
Królowa Apostołów, 6/92
List do Pani, nr12/1, 2000r
L,Osservatore Romano, Wyd. Polskie, nr 3/2001, s. 48 - 52
Rycerz Niepokalanej, 2000 nr7-8 s.271-273
Służba życia, Zeszyty Problemowe, nr1/ 2002,s.20-21

TEKSTY ŹRÓDŁOWE

Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Familiaris consortio, 22 listopada 1981
Katechizm Kościoła Katolickiego, Pallotinum,1994
Sobór Watykański II,
Pismo Święte
Karta Praw Rodziny

PRZYPISY

1. W. Pomykało, Encyklopedia pedagogiczna, Warszawa 1997, s.695
2. tamże, s. 695
3. P. Kaźmierczak, Personalistyczna koncepcja wychowania w nauczaniu Jana Pawła II, Kraków 2003, s. 64
4. J. Berkowski FZŚ "Franciszkanin świecki świadkiem Ewangelii", [ w:] Głos Św. Franciszka, 2003 nr10, s.32
5. I. Krzykała "W trosce o czystość przedmałżeńskich relacji" [w:] Rycerz Niepokalanej, 2000 nr7-8 s.271-273
6. Katechizm Kościoła Katolickiego, Pallotinum,1994, s.503
7. P. Kaźmierczak, Personalistyczna koncepcja..., dz. cyt., s.63
8. Encyklopedia chrześcijańska- Historia i współczesność, Kielce2000, s.641
9. Echo Seminarium - Pismo Wyższego Seminarium Duchownego w Legnicy, 2001/2002, 2/32, s.11
10. ks. dr M. Włosiński, Rola rodziców w katechezie domowej, [w:] Kalendarz rolników 2004, Włocławek 2004, s.78
11. ks. J. Stasiak, ks. R. Zawiła, ABC teologii dogmatycznej, Wrocław 1993, s.301
12. Por. 1 Kor. 13,4 -8
13. P. Kaźmierczak, Personalistyczna koncepcja...dz. cyt., s.74
14. M. Wilczek, O godności ojca[ w:]List do Pani, nr12/1, 2000r, s. 13
15. E. Kaźimierska, Rola ojca w rodzinie, w: Królowa Apostołów, nr.6. 1992r., s.7
16. ks. prymas S. Wyszyński, Rodzina wychowująca, w: Wychowawca, nr9, 1995r., s.39
17. W. Póltawska, Macierzyństwo darem, w: Rycerz Niepokalanej,nr.9, 1998r. s. 301
18. ks. dr M Włosiński, Rola rodziców w katechezie domowej, s.79
19. L. Dyczewski, Rodzina polska i kierunki jej przemian, warszawa1981, s. 126 - 127
20. Rodzina a integracja osób niepełnosprawnych w dzieciństwie i wieku dorastania [w:] L,Osservatore Romano, wyd. Polskie, nr 3/2001, s. 48 - 52
21. Jan Paweł II, Humanie vitae- fragmenty, [w:] Służba życia, Zeszyty Problemowe, nr.1/ 2002,s.20-21
22. H. Witczyk, Katechizm Kościoła Katolickiego w pytaniach i odpowiedziach, Jedność, Kielce 1994, s.95
23. Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Familiaris consortio, n.26
24. Cz. Strzeszewski, Katolicka Nauka Społeczna, Lublin 1994r. s 56
25. E. Zdanowicz [red.]Karta Praw Rodziny,Warszawa 1997, s.18
26. Jan Paweł II, Adhordacja apostolska Familiaris consortio, 22 XI 1981 [w:] Przygotowanie do życia w małżeństwie i rodzinie, 1997r., s.11
27. ks. T Reroń, Media na usługach moralności chrześcijańskiej, 2002r.
 

Opracowanie: mgr Grażyna Jędruch

Wyświetleń: 9497