Rozwój mowy - zalecenia do pracy z dzieckiem niepełnosprawnym intelektualnie

1. Praca nad rozwojem mowy powinna być prowadzona podczas wszystkich zajęć dydaktyczno-wychowawczych.
2. Punktem wyjścia jest nauka rozumienia mowy
- reagowanie na polecenia
Kolejność postępowania:
- wydać polecenie
- pomóc w wykonywaniu czynności
- nagrodzenie za wykonanie
3. Początkowo uczymy instrukcji: "usiądź", "wstań", "chodź tutaj", "daj mi to", "otwórz drzwi".
4. Następnie uczymy rozmienienia słów określających nazwy przedmiotów, ich właściwości lub lokalizację (na, pod, za).
5. Zaczynamy od przedmiotów, które dziecko lubi, wybieramy przedmioty różniące się brzmieniem w nazwach (np. piłka - klocek).
6. Gdy dziecko opanuje zdolność rozumienia mowy, uczymy rozróżniania słów podobnie brzmiących np. kubek - ołówek.
7. Są 2 sposoby rozpoczęcia nauki mówienia:
a) zaczynamy od spontanicznie wydawanych przez dziecko dźwięków. Nagradzamy te dźwięki, które przypominają zgłoski ludzkiej mowy a potem te które są zgłoskami. Nagradzamy dźwięki przydatne do nauki pierwszych słów
b) naśladownictwo - dziecko powtarza dźwięki przez nas wymawiane.
W następnych ćwiczeniach:
- stopniowo wprowadzamy próby nazywania osób, zwierząt, postaci na obrazkach (rzeczowniki)
- wdrażamy do formowania prostych pytań: "co to?", "kto to?"
- zachęcamy dziecko do podejmowania próby wyrażania swoich życzeń toku działania.

Sposoby porozumiewania się z dziećmi głęboko upośledzonymi umysłowo

Dzieci mogą wyrażać swoje stany, potrzeby i emocje przez różne rodzaje zachowań:
1. oddech przyśpieszany może być objawem zmęczenia, strachu.
2. pocenie się też jest objawem zmęczenia, strachu
3. rozszerzenie źrenic - dziecko obawia się czegoś
4. bladość oznacza złe samopoczucie
5. sinienie ust pojawia się np. gdy jesteśmy zmarznięci
6. intensywne zabarwienie skóry może oznaczać przeżywanie silnych emocji

Uwaga: bądź czujnym obserwatorem, poznaj reakcje dziecka w różnych sytuacjach.

1. Staraj się utrzymać kontakt wzrokowy z dzieckiem (kiedy dziecko uważnie patrzy na drugą osobę, to może znaczyć, że ma ochotę na bycie razem).
2. Jeżeli dziecko ma uszkodzony wzrok, jego funkcję może przejąć dotyk.
3. Jeżeli dziecko zagląda w twarz dorosłemu, szuka z nim kontaktu wzrokowego, to prawdopodobnie chce przekazać następujący komunikat: "zauważ mnie, pobądź ze mną".
4. Zdarza się, że dzieci zakrywają rękami oczy i uszy, ograniczając tym samym nadmiar dopływających bodźców.
5. Porozumiewanie się jest możliwe dzięki dźwiękom niejęzykowym (śmiech, ziewanie, pisk, krzyk, mlaskanie), co pozwala dzieciom usłyszeć siebie.
6. Popiskiwanie lub mruczenie może oznaczać protest przeciwko czemuś, chęć zdobycia jakiegoś przedmiotu lub radość na widok bliskiej osoby.
7. Chcąc nauczyć dziecko nowej umiejętności należy używać specyficznego języka; wypowiedz trzeba uprościć, wyeliminować zbyt dużą ilość określeń.
8. Czynności dziecka zawsze należy nazywać w ustalony sposób, a nie raz mówić np. "Zdejmij sweter" a innym razem "Ściągnij sweter".
9. Wydawane przez nas polecenia warto podkreślić prostymi gestami. Dzięki temu dziecko łatwiej będzie skojarzyć słowo z rzeczą czy czynnością.
10. Starszym dzieciom można stworzyć zestaw sygnałów zapowiadających coś, co się stanie za chwilę (wykorzystać można różne bodźce) np. sygnałem zapowiadającym może być:
- miejsce siedzenia czy leżenia zapowiada np. masaż głęboki
- dzwonki mogą zapowiadać - zajęcia słuchowe
- zapalenie kadzidełek o określonej porze - relaks
- łyżka może zapowiadać jedzenie
- ręcznik - wyjście do toalety
- buty - wyjście z domu
- mydło do rąk - toaletę

Uwaga - zostawiamy dziecku czas na odbiór sygnału i na jego reakcję. Może być tak, że dziecko np. zadźwięczy dzwonkami, co będzie oznaczało chęć do zajęć ruchowych.
 

Opracowanie: mgr Danuta Maliszewska

Wyświetleń: 1492