Polityka edukacyjna i programy edukacyjne Unii Europejskiej

Scenariusz
Szkolenia Rady Pedagogicznej
PSP w Rzeczycy
28.04.2003r.

Cele:
- promowanie i poszerzenie wiedzy o procesie integracji europejskiej
- określenie miejsca i roli Polski i Polaków w integrującej się Europie
- stworzenie bazy danych o Unii Europejskiej

Metody i formy:
wykład, pogadanka, niedokończone zdania

PRZEBIEG SZKOLENIA
1. Powitanie
2. Każdy z uczestników odpowiada na pytanie: Czego oczekuje po dzisiejszym spotkaniu?
3. Omówienie tematu
4. Rozdanie materiałów szkoleniowych i ich analiza
5. Omówienie programów współpracy europejskiej
6. Podsumowanie i ewaluacja przeprowadzonych zajęć.
mgr Agata Ostalska

POLITYKA EDUKACYJNA I PROGRAMY EDUKACYJNE UNII EUROPEJSKIEJ

1 Edukacja
Jest sprawą wewnętrzną każdego państwa Unii Europejskiej. Niemniej trzeba wiedzieć, że systemy edukacyjne poszczególnych państw Unii są wzajemnie porównywane i oceniane. Wprawdzie Unia dąży do wyrównywania szans oświatowych, nie oznacza to unifikacji systemów edukacji czy programów nauczania. Każdy kraj sam decyduje, jakich metod kształcenia używa i na podstawie jakich podręczników to czyni. Wzbogacone są one jednak o tzw. edukację europejską.

2 Edukacja europejska
Co należy rozumieć przez pojęcie edukacja europejska? Na pewno spłycilibyśmy znaczenie problem, gdybyśmy zawęzili go wyłącznie do informacji o Unii Europejskiej. Wydaje się, że istotne jest uświadomienie uczniom prostej prawdy:
jestem Polakiem, a więc Europejczykiem.
Tak więc chodzi o ukazanie przynależności Polski i Polaków do europejskiego kręgu cywilizacyjnego, ukazanie wzajemnych historycznych związków między naszą Ojczyzną a innymi państwami europejskimi w przeszłości. Polska leży w Europie, należy do rodziny państw demokratycznych, a jej historia, teraźniejszość i przyszłość są ściśle powiązane z wydarzeniami, które kształtują oblicze naszego kontynentu. Rozumienie tego, co dzieje się w Europie, jest niezbędnym warunkiem zrozumienia wydarzeń, które rozgrywają się w naszym kraju.

3 Przygotowanie polskiej młodzieży do członkostwa w Unii Europejskiej realizowane być powinno na trzech płaszczyznach, które są:
-edukacja
-informacja
-promocja

Z metodycznego punktu widzenia w edukacji europejskiej powinny być obecne cztery elementy:
- Uczenie o Europie tzn. nauka historii kontynentu, rozwoju idei europejskich, ukazanie roli chrześcijaństwa
- Uczenie o integracji europejskiej tzn. ukazywanie procesów integracyjnych w perspektywie historycznej informacji a instytucjach europejskich, przedstawienie funkcjonowania Unii Europejskiej i innych organizacji europejskich.
- Europejskie myślenie tzn. nauka o fundamentalnych wartościach i zasadach, na których oparta jest Europa - demokracja, tolerancja, prawa człowieka, gospodarka rynkowa
- Europejskie kompetencje tzn. znajomość języków obcych czy też umiejętność korzystania z technologii informacyjnej

Edukacja europejska jest w polskiej oświacie nurtem obecnym od przełomu 1988r. Duża część nauczycieli.szybko i zrozumiale, że jest to ważne wyzwanie edukacyjne i problem, który wkrótce będzie dotyczył wchodzących w dorosłe życie uczniów. Stąd od początku lat 90 istnieje nurt innowacji pedagogicznych związany z edukacją europejską. Objawia się on głównie w tworzeniu programów, klas i klubów europejskich, organizowaniu międzynarodowej wymiany młodzieży, współpracy edukacyjnej ze szkołami z innych państw. Wraz z wprowadzeniem nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego edukacja europejska stała się stałym i powszechnym elementem programowym polskiej szkoły - w postaci ścieżki edukacyjnej.

Edukacja europejska posiada niezwykle praktyczny wymiar którym jest przygotowanie polskiego społeczeństwa do funkcjonowania w zintegrowanej Europie.

Jednym z podstawowych narzędzi realizacji polityki edukacyjnej UE są programy współpracy europejskiej obejmujące dzieci i młodzież, studentów i dorosłych.

Głównym programem w tym zakresie jest program "SOCRATES"

Celem programu jest Kreowanie europejskiego wymiaru w nauczaniu, powiększenie kręgu osobistych doświadczeń o wiedzę na temat innych krajów Europy, rozwinięcie poczucia jedności z Europą oraz wspomaganie procesów przystosowania się do nowych warunków społecznych i ekonomicznych w perspektywie nowej zjednoczonej Europy. Programy otwarte dla Polski to również: Młodzież Leonardo Da Vinci.
Nie będzie Europy jeśli nie będzie Europejczyków. Ale co ukształtuje Europejczyków, jeśli nie wychowanie? Twierdząc, że wszystko zależy od wychowania, twierdzimy, że wszystko zależy od wychowawców i od informacji jaką otrzymują. O przyszłości zjednoczonej Europy decydują szkoły przygotowujące nauczycieli. Albowiem zanim się "stworzy Europę" trzeba najpierw stworzyć to co europejskie. A to dzieje się najpierw w umysłach.

Kluczowymi kategoriami w edukacji europejskiej są te które odnoszą się do wartości, dobrobytu i bezpieczeństwa. Europa oparta jest na wyraźnych podstawach duchowych wywodzących się z chrześcijaństwa, kultury greckiej i prawa rzymskiego, uzupełnianych w wyniku rozwoju kontynentu o wartości demokratyczne, prawa człowieka, prawa mniejszości narodowych.

Głównymi zadaniami placówek doskonalenia nauczycieli w zakresie edukacji europejskiej w chwili obecnej są:
- wsparcie szkół wdrażajacych. ścieżkę edukacji europejskiej
- szkolenia nauczycieli związane z europejskim wymiarem nauczania
- opieka nad innowacjami pedagogicznymi z zakres edukacji europejskiej
- prace nad programami edukacji europejskiej
- produkcja materiałów dydaktycznych dotyczących zagadnień europejskich
- współpraca z placówkami doskonalenia z krajów UE

Badanie postaw nauczycieli wobec integracji Polski z UE wykazało dość duże zainteresowanie tej grupy kwestiami związanymi z Unią oraz aprobatę dla przystąpienia Polski do tej organizacji. Jednak poparcie dla integracji jest ograniczenie wieloma uwarunkowaniami, wynikającymi ze specyficznej sytuacji polskiego szkolnictwa oraz sytuacji samych nauczycieli. Nauczyciele są dość sfrustrowaną grupą społeczną, źle oceniają swoje warunki materialne, wynagrodzenie oraz społeczny prestiż zawodu, który wykonują.
Poziom poparcia nauczycieli dla procesów integracyjnych wiąże się również z ich obecnymi nastrojami - wprowadzona reforma oświaty wywiera wpływ na ich samopoczucie, wywołując przede wszystkim poczucie zagrożenia. Po wprowadzeniu reformy oświaty nauczyciele żywią wiele obaw przed jej skutkami, których nie potrafią przewidzieć. Odczuwają również obawy w obliczu integracji europejskiej.
Pewien sceptycyzm jest więc raczej oznaką niepewności niż niechęci czy braku poparcia dla przystąpienia Polski do Unii.

W porównaniu z ogółem Polaków mających wyższe wykształcenie, nauczyciele dostrzegają mniej pozytywnych efektów, które integracja może przynieść Polsce oraz im samym.
Są też zdecydowanie bardziej ostrożni w wyrażaniu opinii na tematy związane z integracją.

W związku z tym konieczne jest szersze informowanie nas o UE, tym bardziej, że to właśnie oni z racji wykonywanego zawodu, będą źródłem informacji dla młodego pokolenia.

Reforma systemu oświaty w Polsce powinna zatem zostać uzupełniona o skuteczną akcję informacyjną na temat konsekwencji, jakie przyniesie dla polskiej szkoły oraz polskich nauczycieli integracji z UE.

Najważniejsze, aby informacja o Unii Europejskiej nie ograniczała się jedynie do teoretycznego przedstawienia celów polityki edukacyjnej.
Powinna ona polegać raczej na ukazywaniu aspektów praktycznych i dotyczyć np.:
- przybliżenia kwestii wzajemnego uznawania dyplomów w UE
- wymiany uczniów i studentów
- dokształcania nauczycieli

Obecnie problematyka ta jest niestety jeszcze zupełnie obca polskim nauczycielom, którzy w bliskiej przyszłości staną się obywatelami rozszerzonej Unii.
 

Opracowanie: Agata Ostalska

Wyświetleń: 2388