Katalog

Agnieszka Janowska
Zajęcia zintegrowane, Scenariusze

Andrzejkowe wróżby

- n +

Scenariusz inscenizacji PT. "Andrzejkowe wróżby"

Koleżanki i koledzy!
Chcemy przybliżyć Wam stary ludowy zwyczaj, który dawniej rozpowszechniony był niemal we wszystkich polskich wsiach. Wiąże się on z postacią świętego Andrzeja i zwany jest popularnie - "Andrzejkami".
 
Piosenka
Andrzeju, Andrzeju, dziewcząt dobrodzieju, dziewcząt dobrodzieju!
Wolę swoją okaż, najmilszego pokaż! Wolę swoją okaż, najmilszego pokaż!
 
Dawno temu, kiedy prace polowe zostały zakończone, a jesienna szaruga zatrzymywała ludzi przy ciepłym piecu, zaczynał się na wsiach czas zabaw. Wieczór w wigilię świętego Andrzeja (to jest 29 listopada) poświęcały panny na wróżby dotyczące zamążpójścia i przyszłego życia. Wierzono, że na przełomie jesieni i zimy duchy obecne wśród żywych mogły odsłaniać tajemnice przyszłości. Do wróżenia wykorzystywano: wosk, wodę, ogień, świece, łyżki, igły, sny. Przyszłość przepowiadano także ze znaków na niebie oraz z wyglądu i zachowania roślin i zwierząt.
Święty Andrzej miał pomóc dziewczętom w odkrywaniu przyszłości. Chłopcy gromadzili się na podobne wróżby w wigilię świętej Katarzyny, czyli 24 listopada.
Jednak katarzynki były mniej popularne od dziewczęcych andrzejek i z czasem uległy zapomnieniu.
Obecnie oba obrzędy zostały połączone i są obchodzone jako andrzejki.
Jest to okazja do zabawy dla panien i kawalerów, połączonej z wróżbami, na przykład:
 
Idąc spać w andrzejkową noc, włóż pod poduszkę karteczkę z imionami chłopców (lub dziewcząt).
Rano wyciągnij jedną z nich, a dowiesz się, jak będzie miał na imię twój ukochany (lub ukochana).
 
Stojąc tyłem do drzwi, rzuć za siebie but. Jeśli upadnie czubkiem do wyjścia, rychło wyjdziesz za mąż, jeśli tyłem - jeszcze poczekasz.
 
Oj, dadaże, oj babaże, niechaj przyszłość się ukaże.
Czary - mary, wosku lanie, co ma stać się,niech się stanie.
 
Na andrzejki,
w końcu listopada,
ulać z wosku coś wypada
po prostu:
potem na cieniu to zbadać.
 
Zebrało się nas sześcioro.
Dance - ulało się jezioro
i na jeziorze łódka.
Ani - coś na kształt krasnoludka,
Jurkowi - słoń biegnący kłusem.
Markowi - dwójka…z minusem.
 
Z dniem świętego Andrzeja, to znaczy z datą 30 listopada związanych jest kilka przysłów ludowych:
Kiedy na Andrzeja poleje, poprószy, cały rok nie w porę moczy i suszy.
Śnieg na Andrzeja dla zboża zła nadzieja.
Gdy święty Andrzej ze śniegiem przybieży, sto dni śnieg na polu leży.
Czy wiecie co oznaczają te powiedzenia?
(zebrane dzieci wyjaśniają znaczenie przysłów)
 
Narrator
W naszej szkole są andrzejki.
Rwetes, hałas tu dziś wielki!
Bawmy dobrze się w Andrzeja
i wybierzmy wodzireja!
 
Dziecko 1
Wodzirejem Andrzej będzie.
Rozweseli nas najprędzej.
Ma pomysłów co niemiara,
bal nam zrobi świetny zaraz!
 
Dziecko 2
Zanim zacznie się zabawa,
niech wodzirej opowiada:
Skąd ten zwyczaj andrzejkowy?
Czy jest stary? Czy jest nowy?
 
Wodzirej
Jest takie stare przysłowie, co każdemu wiele powie,
że "na świętego Andrzeja błyska pannom nadzieja".
Toteż w wigilię Andrzeja
na wróżby panna chęci nabiera.
O przyszłym losie chce wiedzieć wiele!
Może ją czeka wkrótce wesele?
 
Dziecko 3
A jak wróżyły sobie dziewczęta?
Czy takie wróżby dziś ktoś pamięta?
 
Wodzirej
Dziewczęta zwykle z wosku wróżyły.
Najpierw nad ogniem ten wosk topiły,
przez ucho od klucza do wody go lały
i różne figury im powstawały.
Potem figurki z wosku ulane
wspaniałe cienie rzucały na ścianę.
 
Narrator
Każdy domyślał się z kształtu cieni,
co w jego życiu może się zmienić.
 
Dziewczynka1
Teraz z wosku powróżymy!
Och! Świetnie się zabawimy!
Co też nas w przyszłości czeka?
Czy może podróż daleka?
(dziewczyny inscenizują lanie wosku)
 
Dziewczynka 4
Wróż Andrzeju - dziewcząt dobrodzieju!
 
Dziewczynka 2
Mój cień przypomina górę!
Wyjazd w Tatry się szykuje!
 
Dziewczynka 3
Ja tu mam koła jakieś ulane!
Rower nowiutki na pewno dostanę!
 
Dziewczynka 4
A ja mam z wosku maleńkie serce
Radości więc mnie czeka najwięcej!
 
Dziewczynka 5
Psa będę miała na urodziny,
bo bez wątpienia cień psa widzimy!
 
Dziewczynka 6
Mnie wyszła chyba kolczasta róża.
Więc niespodzianka czeka mnie duża.

Dziewczynka 7
Ja egzotyczne widzę tu zwierzę.
Do zoo tata mnie wnet zabierze!
 
Dziecko 4
Jakie jeszcze wróżby były?
 
Narrator
W "wychodzenie" za próg buta panny wierzyły.
 
Wodzirej
Ślub wymarzyć się pannie mógł,
gdy jej but pierwszy wyszedł za próg.
 
Dziecko 5.
Jestem bardzo starą wróżką i wiem, że istnieje jeszcze bardzo wiele różnych wróżb,
a każda z nich odpowiada na inne pytanie. Jeżeli chcecie poznać swoją przyszłość zapraszam Was do wspólnej zabawy. Poznacie wróżby i przepowiednie, które być może sprawdzą się w niedalekiej przyszłości.
Ale zanim rozpoczniemy, musimy wypowiedzieć magiczne zaklęcie:
 
Aby wróżba się spełniła - złe, ponure myśli precz! - (powtórzcie! dzieci)
Wszystkich młodych, średnich, starych, zapraszamy - będą czary! (powtórzcie dzieci)
(wróżka posypuje zebranych czarodziejskim proszkiem)
 
Moje pomocnice zaprezentują wszystkim zebranym w jaki sposób podczas andrzejkowego wieczoru można dowiedzieć się o swojej przyszłości.
 
Wróżka 1
Poproszę do mnie dzieci siedmioro.
Najlepiej niech się tu przy mnie pierwszaki zbiorą.
Zakręcę mocno butelką niedużą
i ona wskaże uczestnika dalekiej podróży.
(dzieci ustawiają się w kole, wróżka kręci butelką, objaśnia wynik wróżby)
 
Wróżka 2
Mam tutaj imion wiele.
Barbara, Katarzyna, a może Grażyna
Jak na imię będzie miała ta jedyna?
Poproszę chłopców pięciu odważnych
z drugiej klasy niech będzie każdy.
(serce z imionami dziewcząt, szpilka)
 
Wróżka 3.
Drugie serduszko niby podobne, a jednak nie.
Ja tylko dziewczętom mogę zdradzić tajemnicę,
jakież to imię będzie miał ten wymarzony rycerz.
Chcesz się dowiedzieć, rzecz to jest prosta.
Wystarczy szpilką to imię dostać.
Widzę, że drugoklasistki są bardzo ciekawe,
więc z nimi rozpoczynam zabawę.
(wróżka trzyma papierowe serce z imionami chłopców)
 
Wróżka 4
Gdy chcesz poznać swoją przyszłość
zbliż się do mnie, zamknij oczy,
ta karteczka mała tutaj wszystko składnie ci odgadnie.
Niech najstarsze dziewczynki tu podejdą
wylosują kartką i przeczytają,
czego w życiu się spodziewają.
(wróżka trzyma papierowe karteczki z napisami: Osiągniesz sukces w szkolnym konkursie. Czeka Cię miła niespodzianka. Poznasz prawdziwą przyjaciółkę. Wyjedziesz w podróż dookoła świata. Dostaniesz ciekawy prezent. Będziesz osiągać coraz lepsze wyniki w nauce. - podchodzi pięć osób, losuje i czyta)
 
Wróżka 5
Szewc, marynarz, policjant czy maszynista?
O którym z zawodów marzy trzecioklasista?
Dowiedzą się chłopcy tutaj szybciutko
gdy obok mnie staną równiutko.
Losów mam siedem.
Każdy wyciągnie tylko jeden
i powie wszystkim kim kiedyś będzie.
(chłopcy wyciągają kartki z nazwami zawodów: nauczyciel, lekarz, kucharz, mechanik, aktor, dziennikarz, krawiec, stolarz).
 
Dziecko 5
Wieczór andrzejkowy trwa zwykle bardzo długo,
wróżb znacie wiele moi drodzy przyjaciele.
Ale! Aby wróżby się spełniły
musicie być grzeczni i mili.(posypuje dzieci czarodziejskim proszkiem)
Odsunąć złe myśli
i pozytywnie zacząć myśleć.(posypuje dzieci czarodziejskim proszkiem)
Do zobaczenia za lat dziesięć lub dwadzieścia.
Chociaż może daleko od siebie będziemy mieszkać,
często wspominajmy ten czas,
gdy w ten tajemniczy wieczór
zbieraliśmy się wszyscy wraz,
i andrzejkowe wróżby miło wypełniały nam czas.
 


Literatura:
Czesław Cyrański, Jolanta Faliszewska, Jolanta Kacperska, Ewa Misiorowska, Zofia Rejniak, Teresa Wójcik: "Podręcznik z ćwiczeniami do kształcenia zintegrowanego dla klasy drugiej". "MAC" SA.
Anna Magdalena Glinka: "Andrzejkowe wróżby", ŻSz2002/9,s.539.
Jadwiga Sałata: "Propozycje imprez i uroczystości szkolnych do wykorzystania w świetlicach szkolnych", ODP Tarnobrzeg,1995r,s.18.
Agnieszka Maj, Małgorzata Nawrocka, Ewa Sorbian - Kozdraś, Magdalena Stępień: "Inscenizacje, zabawy ruchowe dla klas I-III", Wydawnictwo Edukacyjne Zofii Dobkowskiej "ŻAK", Warszawa 2003r,s.21.
Praca zbiorowa pod red. Iwony Fechner -Sędzickiej: "Szkolne teatrzyki na cztery pory roku", AKER, Toruń 2003,s.33.
Brygida Puczyńska: "Wieczór andrzejkowy",Wszystko dla Szkoły,2002/10,s.19.
Kaseta magnetofonowa "Muzyka dla klasy drugiej" "MAC" SA.
 

Opracowanie: mgr Agnieszka Janowska - nauczyciel kształcenia zintegrowanego

Wyświetleń: 1697


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.