Pisownia wyrazów z ż wymiennym - utrwalenie zasad

Cele główny: doskonalenie pisowni wyrazów z "ż" wymiennym

Cele operacyjne
Uczeń:
- potrafi uzasadnić pisownię wyrazów z "ż" wymiennym,
- umiejętnie stosuje poznane zasady w praktyce,
- rozwija wyobraźnię, spostrzegawczość, percepcję, pamięć wzrokowo - słuchową,
- wzbogaca słownictwo,
- wyraża siebie poprzez odgrywanie scenek dramowych,
- współpracuje w grupie.

Czas pracy: 45 minut

Metody i formy:
- praca jednostkowa i grupowa; metody aktywizujące wszystkich uczniów;

Pomoce:
- plansze z zapisaną regułą ortograficzną dotyczącą pisowni wyrazów z ż niewymiennym;
- arkusze szarego papieru, długopis, kolorowa mazaki;
- diagram z zapisanymi głoskami: g, z, ź, dz, dź, h

Przebieg lekcji:

1. Ćwiczenia wprowadzające.

Uczniowie podają wyrazy, które kojarzą się im na przykład z nadchodzącymi świętami; zapisanie jak najwięcej wyrazów utworzonych z liter słowa REINKARNACJA

2. Zapoznanie uczniów z problematyką zajęć.

3. Wspólne przypomnienie zasad dotyczących pisowni wyrazów z ż.
(w widocznym miejscu w klasie zawieszamy plansze z określoną regułą ortograficzną)

3. Zapisanie na tablicy par wyrazów, w których zachodzi wymiana ż na g, z, ź, dz, s, h. (burza mózgów)

książka - księga
każę - kazać
skażenie - skazić
pieniążek - pieniądz
mężny - męski
pobłażać - błahy

4. Uczniowie kolorują pola diagramu, na którym zaznaczone są głoski: g, s, z, ź, dz, dź, h. Następnie zapisują kody poszczególnych głosek.

5. Uczniom zostają przydzielone numery 1 i 2.Jedynki otrzymują karteczki z wyrazem z ż, głośno czytają ten wyraz, a sąsiad z numerem drugim ma podać formę wyrazu pokrewnego, w którym zachodzi wymiana ż - g. Następnie zapisujemy te wyrazy na tablicy i w zeszytach ćwiczeń.
(wyrazy, które znajdują się na karteczkach: służący, bieżnia, waży, potężnie, drożej, trwożnie, posążek, odważny, uważny).
Po wykonaniu ćwiczenia uczniowie przypominają, którą powtórzyli zasadę pisowni.

6. Podane rzeczowniki (papużka, wybrzeże, posążek, koleżeństwo, książka, rozdroże) uczniowie wpisują w odpowiednią rubrykę, oznaczającą rodzaj męski, żeński, nijaki.

Praca w grupach

7. Uczniowie (liderzy grupy) wylosowali kartki z wyrażeniami, w których znajduje się wyraz z ż. Zadaniem grupy było przedstawienie treści wyrażenia w sposób symboliczny (forma dowolna, np. rysunek, pantomima, scenka dramatyczna, rebus). Pozostałe grupy próbowały odgadnąć te wyrażenia.
(wyrażenia, które znajdują się na kartkach: wąska dróżka, smaczny pierożek, biały śnieżek, ciekawa książka, kolorowa papużka).
Utworzone wyrażenia zapisujemy, a do każdego rzeczownika dodajemy taki wyraz pokrewny, by zachodziła wymiana ż - g.

8. Rozdajemy poszczególnym grupom arkusze szarego papieru, na środku arkusza wpisujemy wyraz żyć. Zadaniem grupy jest utworzenie jak najwięcej wyrazów z cząstką żyć (np. mrużyć, obsłużyć, zwilżyć, skarżyć, obnażyć).

9. Zadanie domowe:
Połącz w pary wyrazy (wstążka, nóżka, drążek, śnieżek, smużka, uważny, krążek, książka, dróżka, papużka, cążki, rożek, odważny, prążki) tak, by się rymowały.
Wykonaj interpretację graficzną trzech z wyżej podanych wyrażeń.

10. Podsumowanie zajęć, ocena zaangażowania uczniów w trakcie wykonywania ćwiczeń, uczniowie odpowiadają, czego nauczyli się w trakcie zajęć, co muszą wiedzieć.

11. Termometr uczuć:
Przed wyjściem z sali uczniowie zaznaczają na termometrze miejsca, które odpowiadają ich odczuciom. Im wyższa temperatura (skala od - 20 do + 20), tym zajęcia bardziej się im podobały.

Bibliografia:
J. Studnicka, Ortograffiti. Pisownia wyrazów z ż niewymiennym, Gdynia 2003
G. Wiśniewski, Uczyć polskiego, bawiąc i wychowując, Kielce 1999

 

Opracowanie: Ewa Sokołowska
Publiczne Gimnazjum w Radłowie
Scenariusz lekcji języka polskiego w gimnazjum

Wyświetleń: 38618