Agresja wśród młodzieży

Agresja to popęd, siła lub emocje pojawiające się w człowieku, które powodują zachowania agresywne.

Zachowania agresywne to działania skierowane przeciwko drugiemu człowiekowi celu wyrządzania mu krzywdy fizycznej lub psychicznej, bądź też zachowania skierowane przeciwko sobie - autoagresja.

Rozróżniamy dwa rodzaje agresji:
1. agresja wrodzona
2. agresja nabyta

Agresja jest wynikiem frustracji czyli pojawieniem się takich stanów emocjonalnych jak: rozdrażnienie, niezadowolenie, gniew, strach, lęk. Agresja ta skierowana jest przeciwko źródłom zewnętrznym takim jak ludzie, przedmioty lub własna osoba. Broniąc się przed cierpieniem włączamy mechanizmy obronne, a jedynym z nich jest agresja. Sytuacje wywołujące zachowania agresywne ocenione są przez jednostkę jako zagrażające jej dobru fizycznemu czy psychicznemu i ujawniają się w formie bezpośredniej jako zadanie ciosu lub w formie pośredniej jako poczucie braku sensu życia.

Agresja może przyjmować formę fizyczną lub słowną. Może się stać wyuczoną reakcją na stan napięcia i powtarzać się z regularnością powtarzania poznanego wcześniej bodźca. Pamiętajmy, że bardzo wysoka i bardzo niska samoocena wiąże się z większym natężeniem agresji.

Agresja w bursie (internacie)

Częstym przejawem agresji w bursie jest wykorzystywanie przez starsze roczniki młodszych kolegów do realizacji własnych celów. Wyładowują oni swoją agresję, podnosząc własną samoocenę i ważność przez poniżanie, ośmieszanie, upokarzanie, znęcanie się nad młodszymi. Młodsi i słabsi uczniowie są narażeni na agresję w bursie. Często spotykamy się z szantażowaniem, grożeniem karą w razie skargi ( szczególnie młodszych uczniów przez starszych), z wulgarnymi obelgami i wyzwiskami z przenoszeniem agresji na osoby rodziców czy przedmioty osobiste np. zeszyt, zmuszaniem do upokarzających i ośmieszających zachowań.

Na agresję szkolną można patrzeć jako na wzorzec zachowania cechującego się postawą antyspołeczną i brakiem zdyscyplinowania. W przeciwieństwie do wcześniej wymienionych form agresji stosowanych przez chłopców, dziewczęta stosują bardziej subtelne i pośrednie sposoby nękania, takie jak oszustwo, plotkarstwo, zazdrość, celowe wykluczenie kogoś z grupy oraz manipulowanie związkami przyjaźni. Takie formy agresji są trudniejsze do wykrycia.. Szybkość i gwałtowność zachodzących w młodym człowieku przeobrażeń sprawi, że okres ten traktowany jest jako głęboki kryzys. Przeciwstawianie się otoczeniu może powodować konflikty i zachowania agresywne.

Dążenie do umocnienia poczucia własnej wartości przybiera formę potrzeby uznania przez grupę tj. akceptacji społecznej. Niezaspokojenie potrzeby uznania może prowadzić do obniżenia odporności w sytuacji zagrożenia. Zdolność do kierowania samym sobą i zaspokajania własnych potrzeb wiąże się z doświadczeniem zależności. W późniejszym wieku maleje zależność od rodziców a kształtuje się zdolność samodzielnego egzystowania. Następuje równowaga emocjonalna. Przejawy zależności u dorastających i dorosłych szczególnie u mężczyzn, oceniane są negatywnie. Może pojawiać się tendencja do ich tłumienia oraz ukrywania, przybierając przy tym formy agresywne, szczególnie wtedy gdy uległy one silnej i nagłej frustracji.

Dane wskazują, że osoba o podwyższonym poziomie niepokoju wykazuje zmniejszoną odporność na stres.

Z buntem i charakterystyczną dla dojrzewających skłonnością do ujawniania negatywnych uczuć w sytuacjach trudnych wiąże się drażliwość. U chłopców na przykład dominują negatywizm i napastliwe słowa. Młodzież agresywna wykazuje niepokojącą skłonność do spotkań towarzyskich, hazardu, używek. Młodzież ta gorzej toleruje sytuacje monotonii i powtarzania tych samych czynności, silniej dąży do ryzyka. Jest ona bardziej narażona na poszukiwanie i korzystanie z nieaprobowanych form wypełniania czasu wolnego. Silnej stymulacji dostarcza jej poczucie niebezpieczeństwa wynikającego z atakowania innych ludzi oraz obserwacja strachu i cierpienia ofiary. Młodzież agresywna stroni od refleksji i jest mniej skoncentrowana na zdobywaniu wiadomości.

Wpływ rodziny na agresywne zachowania młodzieży.

W ciągu życia człowiek poddany jest wielu doświadczeniom powodującym wykształcenie się określonego sposobu postępowania, w tym również i agresywność. Kontakty z najbliższymi osobami odgrywają istotną rolę w kształtowaniu osobowości człowieka. Podstawowym warunkiem prawidłowego rozwoju człowieka jest rozsądna, czujna konsekwentna i wymagająca a jednocześnie wyrozumiała miłość do dziecka.

Środowiskowe uwarunkowania agresywności to:
- zaburzony kontakt między rodzicami a dziećmi
- nadmierna tolerancja wobec zachowań agresywnych dzieci
- przejawianie agresywnych zachowań rodziców wobec siebie, dzieci, innych ludzi
- aprobowanie agresywnych wzorów zachowania

Dziecko pochodzące z rodzin o zaburzonych kontaktach uczuciowych czuje się odrzucone, przeżywa stałe frustracje i lęki prowadzące do agresji. Tolerowanie agresji poprzez zezwalanie na nie, braku zastosowanej kary za zachowanie agresywne lub zachęcanie do takich zachowań prowadzi do wzmacniania takiego zachowania.

Przeprowadzane dotychczas badania naukowe pozwoliły ustalić, że przyczyny agresji tkwią głównie w dezorganizacji życia rodzinnego i popełnianych błędów wychowawczych.

Wnioski.

1. Ogromnie ważna jest mądra miłość rodzicielska w rozumieniu i zaspokajaniu potrzeb dziecka. Akceptacja i poszanowanie praw dziecka w znacznym stopniu niwelują pojawiające się negatywne formy zachowania.
2. Nadmierna swoboda, podobnie jak i nadmierna kontrola mogą wyzwalać u dziecka niepożądane formy zachowania.
3. Wyróżnianie jednego dziecka w rodzinie, a także nadmierne przekonanie o zawsze nienagannym zachowaniu swoich dzieci powoduje ich zadufanie i chęć wykorzystania tej uprzywilejowanej pozycji w kręgu kolegów.
4. W systemie wzmocnień pozytywnych powinny decydować nagrody stosowane w miarę często, ale też nie za każde zachowanie. Kara fizyczna rodzi agresję.
5. Należy uświadamiać rodzicom potrzebę bliskiego kontaktu z dzieckiem. obydwoje są dla dziecka jednakowo ważni i potrzebni.
6. Dzieci przejawiające agresję powinny być kontrolowane i otoczone szczególną opieką przez rodziców, wychowawców.
 

Opracowanie: Małgorzata Janowska

Wyświetleń: 1817