Czym jest przyjaźń? Jak być przyjacielem?

Scenariusz lekcji wychowawczej

Cele ogólne:
 uświadomienie uczniom znaczenia przyjaźni w życiu
 zapoznanie uczniów z zasadami służącymi dobrym stosunkom międzyludzkim
 kształtowanie wrażliwego, szanującego inną osobę człowieka, który wie jak żyć z innymi i dla innych

Cele operacyjne
Po lekcji uczeń powinien:
 wyjaśnić na czym polega prawdziwa przyjaźń
 wiedzieć jakie cech charakteru ułatwiają nawiązywanie i utrzymanie przyjaźni
 wyjaśnić jak postępować, żeby być dobrym przyjacielem
 wiedzieć jakie cechy charakteru warto rozwijać
 wiedzieć jak okazywać przyjaźń

Metody pracy:
- pogadanka
- praca w grupach
- dyskusja

Środki dydaktyczne:
- kartki z tekstem opisujące cechy przyjaźni
- test: "Czy jesteś dobrym przyjacielem?"

Przebieg zajęć:
1. Zapoznanie z tematem zajęć - wstęp:

"Możesz zgromadzić przeróżne skarby, ale najcenniejszą rzeczą jest prawdziwy przyjaciel" - powiedział św. Jan Chryzostom.

Każdy chce mieć przyjaciela, ale nie każdy umie tak postępować by przyjaciół znaleźć i by przyjaźń była trwała. Co byłoby warte życie bez przyjaciół? Człowiek jest istotą społeczną i musi się czuć potrzebny. A to uczucie potrafią zaspokoić tylko inni. Nic więc dziwnego, że wprost instynktownie, od urodzenia szukamy przyjaźni innych. Najpierw najbliższych - rodziców, dziadków, rodzeństwa, potem szukamy wśród rówieśników,, czyli poza domem. Naturalnie, że dalej kocha się swoją rodzinę. To jest fundament naszych uczuć. Ale im jesteśmy starsi, tym bardziej są nam potrzebni inni, jeszcze nieznani ludzie. Najpierw szukamy ich zwykle koło domu. Jest to tzw. przyjaźń podwórkowa. Potem znajdujemy przyjaciół w szkole, na studiach, w pracy itd. Niektóre z tych przyjaźni potrafią przetrwać całe życie lub wiele lat. Inne rozpływają się w czasie, aż do zapomnienia. Czasem odżywają po latach.

Młodzież potrzebuje przyjaciół. Trzeba się przecież komuś zwierzyć, kto jest w jakimś sensie podobny do nas, ma podobne przeżycia, kłopoty, radości - najlepiej więc, gdy jest rówieśnikiem. Ma się wspólne zainteresowania, doświadczenia, a może nawet i hobby. W życiu spotyka się mnóstwo różnych ludzi, a gdy ma się naście lat jeszcze nie jest nam łatwo rozeznać się w tym, komu warto powierzyć nasze uczucie przyjaźni. Często zdarza się że obdarzamy przyjaźnią kogoś, kto na nią nie zasługuje, a skutki tego wyboru bywają opłakane. Dlatego należy być ostrożnym, czasem warto zawierzyć doświadczeniu dorosłych, może nauczycieli, psychologów, rodziców i innych bliskich nam osób.

Patrząc krytycznie na innych, nauczmy się też widzieć siebie obiektywnie, a ponadto nie doszukujmy się w każdym na siłę złych cech. Powiedzmy sobie czasem - wolę się "na kimś sparzyć" niż wszystkim niedowierzać. Krytykę zawsze najlepiej i najbezpieczniej zaczynać od siebie. Krytykując innych łatwo obserwować lub stracić sympatię otoczenia.

2. Zacznijmy od zastanawiania się nad tym, czym jest prawdziwa przyjaźń.
Dzielimy grupę na sześć zespołów. Każdy zespół wybiera lidera, który będzie reprezentował całą grupę. Zespoły mają za zadanie zastanawiać się nad jedną cechą prawdziwej przyjaźni, opierając się na podanym tekście. Każdy zespół otrzymuje inny tekst.

I "Także w ubóstwie i we wszystkich nieszczęściach, jedyną ucieczką są wedle powszechnego mniemania - przyjaciele. Przyjaźń dopomaga młodzieńcom do unikania błędów, starszych otacza opieką i uzupełnia ich pracę w tym, co przerasta ich nadwątlone siły, ludzi w kwiecie wieku pobudza do pięknych czynów".
Arystoteles. Etyka Nikomachejska

II "Ilekroć chcemy zobaczyć własną twarz, widzimy ją patrząc w lustro, podobnie kiedy chcemy poznać siebie, możemy poznać patrząc na przyjaciela...., człowiek.... potrzebuje przyjaźni, aby poznać samego siebie".
Kahil Gidran. Prorok

III "Przyjaciel... gdy on się zwierza, otwórz przed nim swą duszę. Kiedy on milczy, niech twoje serce nie przestaje go słuchać, ponieważ w przyjaźni każda myśl, pragnienie, nadzieja budzi się w ciszy, a jest dzielona w radości"
Kahil Gidran. Prorok

IV "Być przyjacielem to umieć patrzeć na drugiego w chwilach radości i w chwilach smutku i potrafić to z nim. Być przyjacielem to umieć dostrzegać dobro i piękno, które posiada każda istota i potrafi je podziwiać".
Kahil Gidran. Prorok

V "I tak ciągleśmy razem, jak i miły Puchatek, Miś i jego przyjaciel, czyli Kubuś i ja.
Bo to zawsze jest raźniej czy to zimą czy latem, gdy we dwójkę jesteśmy, ja i Kubuś Puchatek"
A. A. Milne. Ja i Puchatek

VI "Bywa bowiem przyjaciel, ale tylko na czas jemu dogodny, nie pozostanie nim dzień twego ucisku. Wierny, bowiem przyjaciel potężna obrona, kto go znalazł, skarb znalazł".
Mądrość strach 6-7-8

Wychowawca w razie potrzeby pomaga w zrozumieniu tekstu, podchodząc kolejno do wszystkich grup i nie przerywając pracy innych grup.

3. Przedstawiciele grup referują swoje wnioski. Wychowawca podsumowuje wypowiedzi, zapisując na tablicy najważniejsze elementy prawdziwej przyjaźni:
Zespół I - Pomoc w trudnych chwilach
Zespół II - Poznanie siebie dzięki przyjacielowi
Zespół III - Wzajemne zwierzenia
Zespół IV - Akceptacja przyjaciela - widzenie w nim dobra
Zespół V - Bycie razem w każdy czas
Zespół VI - Wierność

Wychowawca zwraca uwagę na to, że zyskanie takiego przyjaciela wymaga właściwego wobec niego postępowania.
Następnie w odniesieniu do zapisanych sentencji rozpoczyna dyskusję szukającą odpowiedzi na pytanie: Jakich zachowań oczekujemy od przyjaciela? (Przykłady konkretnych zachowań).
I - Pomoc w trudnych chwilach np. pomaganie w lekcjach, pocieszanie w smutku.
II - Np. zwrócenie uwagi na złe zachowanie, pomoc w dobrym.
III - Częste rozmowy, szczerość.
IV - Stawanie w obronie, pamięć o tym co lubi (np. kupuje prezent w takim kolorze jaki lubi przyjaciel, a nie w jakim sam lubi), tolerowanie wad.
V - Zapraszanie do siebie, wspólne wyprawy np. do kina, odwiedzanie w chorobie.
VI - Pisanie listów, pocztówki z podróży, wykrywanie w razie konfliktów, żeby o mnie nie zapomniał, nie mówił o mnie źle.

4. Wychowawca proponuje, przeprowadzenie testu: Czy jesteś dobrym przyjacielem? Czyta głośno pytania, uczniowie zastanawiają się indywidualnie, po cichu nad swoimi odpowiedziami.
- Czy twój przyjaciel woli jajecznicę na gęsto czy na rzadko?
- Czy masz cierpliwość wysłuchiwać co parę dni wciąż tych samych narzekań na tematy domowe?
- Czy zależy ci na tym, żeby przyjaciel dobrze prezentował się, czy też pilnujesz żeby nie był lepszy od ciebie?
- Czy zdarzyło ci się w ostatnim czasie cos obiecać i "na śmierć" zapomnieć?
- Jak byś się czuł, gdyby on wyjechał do innego miasta?
- Czy mówisz mu czasem coś podnoszącego na duchu, że ładnie wygląda, dobrze coś powiedział, napisał, zagrał?
- Czy gdy ktoś zrobi mu przykrość czujesz, że to ciebie także dotknęło?
- Czy zdarzyło ci się zostawić go na środku drogi (lub innej tego typu sytuacji) i pójść w przeciwną stronę, bo spotkałeś kogoś, na kim ci bardziej zależy?
- Czy zmieniasz ustalone wspólne plany, albo zamiary bez uprzedzenia, bo ci się odechciało, odwidziało?
- Czy pamiętasz, żeby zapytać go o coś co dla niego jest bardzo ważne, o czym on cały czas myśli nawet, jeśli ciebie ta sprawa wcale nie dotyczy?
- Czy zyskawszy nowych przyjaciół lekceważysz dawnych, uważając że oni i tak wszystko zniosą i wybaczą?

Po odczytaniu testu wychowawca wymienia kilka zasad, które powinny obowiązywać w przyjaźni. Są to: lojalność, poleganie na sobie nawzajem, wzajemna pomoc w każdej sytuacji, dyskrecja, tolerancja. Podkreśla też, że w przyjaźni nie obowiązuje wyłączność i zwierzanie się z wszystkiego, podobnie podporządkowanie sobie przyjaciół, decydowanie za nich, okazywanie ważności.

5. Na zakończenie wychowawca odczytuje tekst Sary Brodzino
Świątynię przyjaźni trzeba wznosić nieustannie.
Upada ona i rozbija się na kawałki,
jeżeli każdego poranka nie rozpoczyna się pracy na nowo.
Za każdym razem, gdy wstaje słońce,
trzeba darzyć przyjaciela nową miłością,
patrzeć na niego ze świeżą uwagą,
przebaczać mu z nową wyrozumiałością:
aby dotrzymać mu kroku, trzeba się przemieniać,
należy otworzyć okna duszy,
by powiew wiatru usunął kurz utartych przyzwyczajeń.
 

Opracowanie: Hanna Jarzynka, Zespół Szkół Rolniczych w Brodnicy

Wyświetleń: 23855