Ocenianie uczniów z wychowania fizycznego z trudnościami edukacyjnymi

Występujące u uczniów specyficzne trudności i deficyty rozwojowe są podstawą do obniżenia wymagań edukacyjnych oraz dostosowanie poziomu wiedzy czy umiejętności sprowadzanych do możliwości indywidualnych ucznia. Przy ocenianiu ucznia z wychowania fizycznego należy uwzględnić trzy grupy dzieci, u których występują specyficzne deficyty rozwojowe stanowiące podstawę do obniżenia poziomu wymagań.
Pierwsza grupa to dzieci nadpobudliwe będące w ciągłym ruchu, rozbiegane i krzykliwe. Nie reagujące na polecenia nauczyciela, mające problemy z zapamiętywaniem ćwiczeń i skupieniem uwagi na dłuższy czas. Dzieci te wykonują ćwiczenia szybko i z błędami. Właściwości kondycyjne tych dzieci (szybkość, siła, wytrzymałość) są na dobrym poziomie, natomiast w zakresie koordynacji ruchowej (rytm ćwiczeń) nieznacznie odbiegają od rówieśników. Wymagają od nauczyciela ciągłego skupienia uwagi na siebie (czasami ze względów bezpieczeństwa).

Pracując z tymi dziećmi należy:
- posługiwać się prostymi i krótkimi poleceniami, rozkładając trudniejsze zadania na etapy, dbać aby lekcja nie miała "martwych" punktów
- przeplatać ćwiczenia zabawami
- dzieci, z którymi są największe problemy powinny ćwiczyć obok nauczyciela, wymagają one jasnych i konkretnych reguł

Pochwała musi być bezwarunkowa. Nagana - krótka w treści - "widzę, że nie słuchasz."
W klasach I-III należy zachęcać dzieci do szukania innych form rozładowania nadruchliwości dziecka (uprawiania judo czy gimnastyki w klubach sportowych). Innego rodzaju problemy z ocenianiem pojawiają się u dyslektyków. U uczniów tych obserwuje się zaburzenia w orientacji przestrzennej, w rozpoznawaniu kierunków ruchu, wolniejszym postrzeganiu sytuacji np. w grach zespołowych. Sprawiają wrażenie osób analizujących każdy ruch. Słabo biegają i skaczą w dal, pod względem sprawności ruchowej odbiegają od swoich rówieśników. Zaburzenia w rozwoju motorycznym przejawiają się mniejszą precyzją ruchów i wolniejszym ich tempem, przy wykonywaniu różnych czynności i ćwiczeń. Chodzi tu zarówno o motorykę dużą tj. zaburzenia koordynacji dużych grup mięśniowych, jak również o zaburzenia motoryki małej tj. rozwoju manualnego. Mała precyzja ruchów dłoni i palców przy ogólnie obniżonej sprawności fizycznej powoduje, że uczniowie ci mają duże problemy z osiągnięciem podstawowych wymagań w zakresie umiejętności z piłki siatkowej, koszykowej, ręcznej. Wobec tych uczniów należy stosować obniżone wymagania, które powinny być ujęte w pewnych ramach czasowych. Jak wynika z obserwacji dopiero po roku pracy z dzieckiem widać znaczącą poprawę. Znacznie lepiej uczniowie ci funkcjonują kiedy czują obecność i kontakt bezpośredni z nauczycielem. Bez rażących błędów wykonują niektóre ćwiczenia z gimnastyki podstawowej jak: skoki przez kozła, skrzynię, zwisy tyłem na drabinkach, przy asekuracji stanie na RR,jednak duże kłopoty sprawiają im przewroty.Za przyczynę niepowodzeń edukacyjnych w tej grupie uczniów należy uznać ogólne opóźnienie rozwoju ruchowego i obniżenie sprawności manualnej. Zaburzenia o charakterze emocjonalno-motywacyjnym (poczucie niższej wartości, niechęć do WF z powodu braku sukcesów) stanowią podstawę do powstawania różnych trudności wychowawczych.

Oceniając tych uczniów należy brać pod uwagę:
- postępy uczniów i ich psychofizyczne predyspozycje i możliwości (efekty pracy a nie popełnione błędy)
- wysiłek włożony w usprawnienie się i wywiązywanie się z podejmowanych przez nich zadań
- sumienność i aktywność na lekcjach WF

Kolejna grupa uczniów, u których występują specyficzne trudności edukacyjne to uczniowie otyli o obniżonej sprawności fizycznej oraz z dysfunkcjami w obrębie układu ruchu (wady postawy, szczególnie skoliozy funkcjonalne). Uczniowie otyli z reguły źle funkcjonują na lekcjach wychowania fizycznego, odbiegają znacznie od swoich rówieśników z powodu niskiej wydolności i sprawności fizycznej.Często ćwiczenia są dla nich zbyt trudne, szybko się męczą i zniechęcają. Mają kompleksy i poczucie mniejszej wartości. Narastające trudności i niemozliwość zaistnienia w grupie rówieśniczej przyczynia się do powstawania niepowodzeń szkolnych. Często tworzy się zamknięte koło niemożliwości "nie zrobię, bo nie potrafię, nie porafię i nie robię". Dużą rolę w zmianie nastawienia do WF może odegrać nauczyciel. Przez odpowiedni, serdeczny stosunek do ucznia, obniżenie wymagań na takim poziomie aby możliwe było wykonanie ćwiczenia, lub jego części. Wykorzystanie takich momentów w lekcji, kiedy dziecko otyłe jest lepsze od swoich rówieśników np. w zabawach siłowych i grach z mocowaniem. Oceniając go wtedy należy podkreślić jego potencjalne możliwości, dowartościować na tle grupy, stosować często inne, alternatywne zadania ruchowe dostosowane do możliwości ucznia.Szczególną grupę stanowią uczniowie mający wady postawy. W przeciwieństwie do uczniów, o których była już mowa, są to dzieci silnie zmotywowane i chętnie uczestniczą w zajęciach wychowania fizycznego. Niczym nie ustępują poziomem sprawności fizycznej od swoich "zdrowych" rówieśników, czesto są od nich lepsi.Dzieci z zaburzeniami statyki ciała są objęte specjalnym programem ćwiczeń o charakterze terapeutycznym w formie gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej. Natomiast na zajęciach wychowania fizycznego dzieci te są wyłączone z wielu ćwiczeń z zakresu gimnastyki podstawowej. Podsumowując ocenianie uczniów z trudnościami edukacyjnymi należy brać pod uwagę ich sumienność, aktywność na lekcjach WF, postawę,postęp obserwowany w sprawności fizycznej. Należy zwracać uwagę raczej na sukcesy niż porażki i zachęcać do dalszej pracy.Ocenianie powinno skłaniać zarówno uczia jak i nauczyciela do refleksji na temat ich dotychczasowej pracy, a kryteria oceniania powinny być zrozumiałe, jasne i znane. Ucziowie muszą wiedzieć czego się od nich oczekuje. Wobec uczniów z deficytami rozwojowymi i specyficznymi trudnościami edukacyjnymi należy podejmować takie działania, aby nie zniechęcić ich do zajęć z WF. Stosując zasadę "dla każdego coś odpowiedniego" - nie ma uczniów nie zdolnych ruchowo, każdy z nich może się spełnić w jakiejś dziedzinie, w innym rodzaju aktywności ruchowej.

Nauczyciel wychowania fizycznego ma możliwość podwyższenia oceny uczniowi, który z różnych powodów nie może w pełni realizować zadań wynikających z programu nauczania.
Ważne jest aby stworzyć wspierający klimat przez okazywanie każdemu uczniowi szczerego zainteresowania i troski.

 

Opracowanie: Katarzyna Czapko

Wyświetleń: 1249