Zgoda buduje - niezgoda rujnuje. Wyrazy o znaczeniu przeciwstawnym

Scenariusz lekcji j. polskiego w kl. IV

I. TEMAT: Zgoda buduje - niezgoda rujnuje. Wyrazy o znaczeniu przeciwstawnym

II. CELE: uczeń będzie umiał:
- rozpoznawać wyrazy o znaczeniu przeciwstawnym;
- pisać poprawnie "nie" z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami;
- czytać i mówić wyraźnie;
- czytać ze zrozumieniem;
- wyciągać wnioski;
- współpracować w grupie;
- zachowywać się empatycznie.

III. TECHNIKI DRAMY:
Poza
Uczniowie pokazują w pozie pojęcia, np. zgoda, niezgoda.
Scenka improwizowana a vista z tekstem.
Uczniowie przygotowują scenkę z dobrym chłopcem w roli głównej, następnie z chłopcem niedobrym

IV. INTEGRACJA WIEDZY:
Ćwiczenia w mówieniu i słuchaniu łączą się z kształceniem języka; nauczanie gramatyki z ortografią.

V. Przebieg lekcji:

Lekcja przeprowadzona po wcześniejszym omówieniu tekstu "Prawdziwe zwycięstwo" Kazimierza Wierzyńskiego; łączy kształcenie literackie z nauką o języku i ortografią.

Jest to pierwsza lekcja na temat wyrazów o znaczeniu przeciwstawnym. Aby zachęcić uczniów do uczenia się gramatyki, do bogacenia słownictwa, nauczyciel wykorzystuje na lekcji aktywne metody nauczania.

Pierwsze ćwiczenie uczniowie wykonują w grupach dwuosobowych; jeden jest rzeczownikiem "zgoda", drugi rzeczownikiem "niezgoda".

Po wykonaniu ćwiczenia niektórzy odpowiadają na pytania: co wyraziłeś w pozie?, jak się czułeś w tej roli?

Następna para wyrazów to: ładny- brzydki; uczniowie wymieniają się rolami i mówią, w której roli czuli się lepiej i dlaczego.

Trzecia para wyrazów: przegrać - wygrać; polecenia podobne.

Kolejne ćwiczenie to rozmowa w tych samych grupach; uczniowie mogą w rozmowie użyć tylko dwóch słów: tak, nie; jeden z nich mówi cały czas "tak", drugi - " nie"; po upływie wyznaczonego czasu uczniowie zmieniają się rolami Rozmowa po tym ćwiczeniu dotyczy odczuć: co czułeś, mówiąc "tak", a co, mówiąc "nie"; czy łatwo wam było prowadzić rozmowę; jak się zachowywał twój partner?, jak ty się zachowywałeś?
- Czym się różniły wyrazy w każdym ćwiczeniu? - pytanie nauczyciela.
Uczniowie rozpoznają, że jeden wyraz w każdej parze wyrazów ma znaczenie pozytywne, drugi - negatywne; są one przeciwne (sprzeczne).
Nauczyciel wyjaśnia, że są to wyrazy o znaczeniu przeciwstawnym i pyta, jakimi częściami mowy mogą być wyrazy o znaczeniu przeciwstawnym.

Przyglądając się wyrazom z poprzedniego ćwiczenia, uczniowie zauważają, że są to rzeczowniki, przymiotniki, czasowniki oraz wyrazy oznaczające twierdzenie i przeczenie: tak, nie.

Nauczyciel zwraca uwagę na pisownię wyrazu "nie" z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami; uczniowie szukają wyrazy o znaczeniu przeciwstawnym w tekście "Prawdziwe zwycięstwo" i sprawdzają pisownię w słowniku ortograficznym; przy każdym zapisują stronę słownika. Były to wyrazy: niebrzydki, niepewny, niezwykły, nieszczęście, niezwyciężony, nie zgadzać się.

Po wykonaniu ćwiczenia przedstawiają wyniki pracy.

Uczniowie czytają wyrazy z powyższego ćwiczenia, wyrażając treść, np. jedna grupa, czytając wyraz zgoda, wyraziła radość, druga grupa wykrzyknęła "niezgoda" ze złością. To ćwiczenie powoduje radość, rozluźnienie, wpływa na poprawę wymowy uczniów.

W grupach wykonują ćwiczenie: przygotowują scenkę improwizowaną a vista z tekstem, w której prezentują chłopca grzecznego, a później stosują wyrazy o znaczeniu przeciwstawnym.

Uczniowie dochodzą do wniosku, że wyrazy z "nie" służą do oceny negatywnej.
Następnie, siedząc w kręgu, podają wyrazy z "nie" oraz przeciwstawne do nich, np. niedobry- dobry, nieszczery - szczery, nieszczęście - szczęście; każdy zapisuje wyrazy na kartce i sprawdza pisownię.

Nauczyciel zapisał na tablicy następujące wyrazy:
niebrzydka
niepewnie
niewidoma
niecierpliwie
nie grozi
niebezpieczeństwo

Uczniowie uczą się ich pisowni. Przypominają, że wyraz "nie" z rzeczownikami i przymiotnikami pisze się łącznie, a z czasownikami rozłącznie.

Nauczyciel zasłania wyrazy na tablicy i dyktuje tekst z powyższymi wyrazami.

Po napisaniu dyktanda uczniowie sprawdzają pisownię trudnych wyrazów.

Tekst.

Popatrz, niebrzydka dziewczynka idzie ulicą. Niepewnie stawia stopę na krawężniku. Chce przejść na drugą stronę ulicy. Czy jest niewidoma? Rozgląda się niecierpliwie. Nie grozi jej jednak niebezpieczeństwo. Policjant przeprowadził ją przez ulicę.

Na zakończenie lekcji uczniowie uzupełniają zdanie. Lekcja była jak..... i czytają.

Uwagi o realizacji.
Uczniowie na lekcji pracują i przeżywają jednocześnie; poznają nowe wyrazy różnymi zmysłami, dlatego szybciej zapamiętują ich pisownię.
 

Opracowanie: Dorota Kozioł

Wyświetleń: 4857