Stymulowanie zachowania i pobudzanie aktywności dzieci poprzez kontakt z żywiołami - materiały do pracy z dzieckiem niepełnosprawnym

Żywioły - woda, ogień, ziemia, powietrze najsilniej stymulują zachowania dzieci, pobudzają ich aktywność i ożywiają zmysły. Pracę z żywiołami można wykorzystywać zarówno podczas zajęć indywidualnych jak i w grupie. Można każdy rodzaj żywiołu przyporządkować określonej porze roku, jednak należy przede wszystkim kierować się zainteresowaniami i zapotrzebowaniem dzieci na pewien rodzaj stymulacji.

Żywioły wyzwalają u dzieci zainteresowanie, wzbudzają emocje i dostarczają silnych wrażeń.

Najbardziej rozluźniająco i stymulująco działa woda. Ułatwia ona samorzutną aktywność, umożliwia obserwowanie efektów swoich ruchów, daje dziecku poczucie bycia sprawcą, ponadto pobudza aktywność ruchową i lokalizacyjną. Ważne jest również, że daje miłe i delikatne wrażenia dotykowe i słuchowe; szumi i pluska.

Wykorzystanie wody do pobudzania aktywności dzieci niepełnosprawnych odbywa się m.in. poprzez:
- zanurzanie dłoni i nóg dziecka w misce z wodą
- przelewanie do różnych pojemników i naczyń
- spryskiwanie i polewanie dzieci wodą
- przelewanie wody z rączki do rączki
- dotykanie twarzy dziecka jego mokrymi rączkami
- chlapanie
- demonstrowanie pary i lodu, np.dotykanie lodem różnych części ciała dziecka, wodzenie palcem po zaparowanej szybie.

W zabawach z wodą można używać pływających zabawek, które falują pod wpływem ruchów dziecka. Okazją do zabawy i wyrażania pozytywnych emocji jest wspólna kąpiel osoby dorosłej z dzieckiem czy spacer podczas padania ciepłego deszczu.

Przeżycia dziecka zwielokrotniają się w kontakcie z tzw. wielką wodą, jaką są morza, jeziora i inne większe rozlewiska.

W wodzie ożywiają się nawet najmniej aktywne dzieci.

Przybliżenie dzieciom cech żywiołu ziemi polega m.in. na:
- dotykaniu, rozgniataniu ziemi, wąchaniu jej,
- chowaniu rączki dziecka w ziemi i zachęcaniu do samodzielnego wyciągnięcia jej przez dziecko
- przesypywanie ziemi z rączki do rączki

Aby zapoznać z żywiołem ognia można wykonać następujące czynności:
- zapalić świeczkę i pokazywać dziecku ogień z bliska i z oddalenia
- powoli i stopniowo przybliżać dłoń dziecka do ognia, aby zademonstrować rosnącą temperaturę
- ogrzać łyżeczkę w ogniu i dotykać nią rączki i twarzy dziecka (łyżeczka nie może być za gorąca!)
- dmuchać w płomień świeczki

Do zapoznania dzieci z żywiołem powietrza wykorzystujemy głównie suszarkę do włosów. Kierujemy na przemian zimny i ciepły strumień powietrza
- na twarz dziecka
- na włosy dziecka
- na ręce i nogi dziecka
- na plecy i piersi
- na dłonie i stopy.

Wszystkie przedstawione zabawy związane z żywiołami można wykorzystywać do urozmaicenia innych form pracy.

Poniżej przedstawiam przykład wykorzystania żywiołu wody na zajęciu rewalidacyjno - wychowawczym.

Temat: Stymulowanie zachowania i pobudzanie aktywności poprzez zabawy z wodą.

Cele operacyjne: Dzieci będą:
- czuć się bezpiecznie
- pluskać rączkami w basenie z wodą
- czuć kropelki wody i powiew wiatru na twarzy
- odbierać bodźce słuchowe w postaci odgłosów wody
- odbierać bodźce termiczne w postaci lodu i ciepłej pary
- skupiać wzrok na barwie niebieskiej
- czuć w dłoniach piasek, muszle

Metody pracy: stymulacji polisensorycznej, muzykoterapii, elementy metody Ruchu Rozwijającego W.Sherborne.

Środki: basen z wodą, piasek, muszelki, suszarka, kasety z nagraniem, niebieskie prześcieradła i ręczniki, folia, lód, atrapy ryb

Przebieg zajęć:
Powitanie: "Witaj Aniu, witaj Aniu, jak się masz, jak się masz?
Wszyscy cię kochamy, wszyscy cię kochamy,
bądź wśród nas, bądź wśród nas."

Zabawa paluszkowa: "Ten pierwszy to dziadziuś, a obok babunia, największy to tatuś, a przy nim mamunia, a to jest dziecinka mała, tra la, la la, la la."

Zwrócenie uwagi na cechy wody: pluskanie rączkami w misce napełnionej wodą, dotykanie mokrymi rączkami twarzy

Przelewanie wody w słoikach: wykonujemy tą czynność przy uszach dziecka, następnie przed oczami, odgłosy przelewania wzmacniamy odgłosami z taśmy.

Zabawy w basenie z wodą: wywoływanie fal poprzez uderzanie w wodę nóżkami i rączkami, powodowanie poruszania się zabawek na
powierzchni wody.

Zaprezentowanie lodu i pary: wodzenie paluszkiem dziecka po zaparowanej powierzchni, dotykanie niektórych części ciała dziecka kawałkami lodu.

Odpoczynek przy muzyce: dziecko leży w wygodnej pozycji, wsłuchuje się w odgłosy z taśmy.

Zabawy torebkami foliowymi napełnionymi barwioną na niebiesko wodą: wkładanie torebek w dłonie dziecka, wspólne pocieranie
torebek i potrząsanie nimi.

Zabawa w deszczyk z użyciem spryskiwacza: delikatnie pryskamy na rączki i nóżki dziecka.

Zabawa z rybkami: zaprezentowanie rybek, wkładanie ich w dłonie dziecka, ułożenie na folii, włączenie suszarki i zrobienie za jej pomocą fal z folii (rybki falują na folii).

Kołysanie dziecka na prześcieradle: wykonujemy przy pomocy drugiej osoby. Jeśli nie ma kto pomóc to wykonujemy turlanie na prześcieradle.

Zabawy z muszlami: zasypujemy muszle w piasku na dnie miski z wodą, kierujemy rączką dziecka w celu wyszukania i wyłowienia muszli.

Relaksacja przy odgłosach fal morskich: dziecko w wygodnej pozycji wsłuchuje się w dźwięki.

Zakończenie zajęć: pożegnanie, wykonanie gestu "pa, pa".
 

Opracowanie: Grażyna Kwapisz

Wyświetleń: 2615