Przykład realizacji tematu maturalnego

Arkusz II, Temat I. Poziom rozszerzony

Jaka ocena człowieka i cywilizacji XX wieku została zawarta w wierszu Czesława Miłosza "Wieść"? Przeprowadź analizę i interpretację wiersza.

Czesław Miłosz "Wieść"

O ziemskiej cywilizacji co powiemy?

Że był to system kolorowych kul, z zadymionego szkła,
W którym zwijała się i rozwijała nitka świetlnych płynów.

Albo że było to zbiorowisko pałaców promieniopodobnych
Wystrzelonych z kopuły o zamczystych wrotach
Za którymi chodziła potworność bez twarzy.

I że co dzień miotano losy, a komu wypadło nisko,
Prowadzony był tam na ofiarę: starcy, dzieci, chłopcy i dziewczęta.

Inaczej też może powiemy: że mieszkaliśmy w złotym runie,
W tęczowej sieci, w obłocznym kokonie
Zawieszonym na gałęzi galaktycznego drzewa.
A była ta nasza sieć utkana ze znaków:
Hieroglifów dla oka i ucha, miłosnych pierścieni.
I dźwięk rozlegał się w środku, rzeźbiący nam czas,
Migotanie, trzepotanie, świergot naszej mowy.

Bo z czego upleść mogliśmy granicę
Między wewnątrz i zewnątrz, światłem i otchłanią,
Jeżeli nie z siebie samych, z ciepłego oddechu,
Z fabryki na ustach, gazy i muślinu,
Z tętna co kiedy milknie, świat umiera?

Albo może o ziemskiej cywilizacji nic nie powiemy.
Bo nikt naprawdę nie wie co to było.
Berkeley, 1973

Model odpowiedzi i schemat oceniania arkusza egzaminacyjnego II
Poziom rozszerzony

1. Analiza i interpretacja (można przyznać maksymalnie 22 punkty)
 

Punktacja:
1. Formułuje hipotezę:
a) próba oceny cywilizacji XX wieku,	1
b) wyjaśnienie tytułu, określenie adresata (przesłanie do następnych pokoleń lub pozaziemskich cywilizacji).	1
2. Określa sytuację liryczną:
a) pozorność dialogu (pytanie retoryczne, które staje się motywem przewodnim)	1
b) związek sytuacji mówienia z charakterem refleksji poetyckiej na temat tego, co powiemy o naszej cywilizacji potomnym,	1
c) zaproszenie do dyskursu filozoficznego.	1
3. Rozpoznaje podmiot liryczny:
a) "my" - przedstawiciel ludzkości jako wartości globalnej,	1
c) współczesny człowiek, który czuje się odpowiedzialny za wizerunek cywilizacji.	1
4. Dostrzega swoistość i oryginalność języka poetyckiego, posługuje się podstawową terminologią z zakresu poetyki.	1
5. Omawia obrazy będące źródłem refleksji podmiotu lirycznego o cywilizacji:
a) system kolorowych kul...- topos Arkadii, mit szklanych domów,	1
b) promienistość i potworność - paradoks ludzkiej rzeczywistości (pragnienie wolności a żądza dyktatorskiej władzy); wojny i totalitaryzm,	1
d) ludzie prowadzeni na ofiarę od czasów Piramid, epoki Inkwizycji, wojny po masowe rzezie (holokaust)	1
e) galaktyczne drzewo - odnalezienie sensu istnienia we wspólnocie kulturowej; przekonanie o sile stwórczej słowa.	1
f) granica człowieczeństwa np. "między światłem i otchłanią".	1
6. Określa nastrój wiersza:
a) nostalgiczna zaduma nad miejscem człowieka w cywilizacji, egzystencjalna niepewność, niepokój,	1
b) chłód intelektualnego opanowania, rezygnacja (dekadentyzm)	1
7. Buduje refleksje o charakterze uogólniającym:
a) poezja pytań (w formie hipotez i dialogu) zamiast odpowiedzi,	1
b) puenta jako wyraz przekonania o bezradności człowieka lub dojrzałej pokory artysty: "Bo nikt... nie wie co to było".	1
c) czynniki determinujące człowieczeństwo, próba dania świadectwa o samym sobie	1
8. Wyprowadza wnioski:
a) weryfikuje hipotezy interpretacyjne,	1
c) wykorzystuje różnorodne konteksty interpretacyjne (biograficzny, filozoficzny,literacki, itp.)	1
c) formułuje sądy na temat rozpoznanych wartości, poszukuje odniesień do życia i człowieka, ocenia.	1

_____________________________________________________________________
II. Kompozycja (3 punkty)
III. Styl (3 punkty)
IV. Język (12 punktów)
V. Szczególne walory pracy (4 punkty)

Kryteria wymagań wg Informatora.
 

Punktacja: