Katalog

Małgorzata Kurnicka
Awans zawodowy, Artykuły

"Dziecko jąkające się w szkole - informacje dla nauczycieli"

- n +

Dziecko jąkające się w szkole - informacje dla nauczycieli

Nauczyciel jest ważną osobą w życiu dziecka. Wywiera więc znaczący wpływ na przebieg jąkania u swojego ucznia. Może być osobą, która zaakceptuje go takim jaki jest. Wzmocni to jego poczucie wartości i pewność siebie. Ale może również przyczynić się do ukształtowania u dziecka postawy lękowej, wycofującej się oraz osobowości obarczonej piętnem jąkania.

Błędy, jakie zdarza się popełniać nauczycielom w kontaktach z dzieckiem jąkającym się wynikają z ograniczonej wiedzy o jąkaniu i lęku przed kontaktem z osobą jąkającą się. Nauczyciele, z jednej strony, ochraniają dziecko stosując w stosunku do niego taryfę ulgową, szczególnie w sytuacjach szkolnych wymagających aktywności werbalnej. Dziecko postrzega to jako negatywne "wyróżnienie". Poza tym przyzwyczaja się do takiej sytuacji, a nawet czerpie z niej pewne korzyści co wpływa negatywnie na jego kontakty w grupie rówieśniczej.

Z drugiej strony zdarza się nauczycielom dokonywać oceny dziecka biorąc pod uwagę zaburzenie mowy, a nie jego obiektywne, uwarunkowane sytuacją osiągnięcia szkolne. Rodzi to w dziecku uzasadnione poczucie krzywdy i niesprawiedliwości.

Jeżeli w klasie jest dziecko jąkające się to sytuacja ta może stać się sprawdzianem umiejętności wychowawczych nauczyciela. Powinna być wykorzystana jako atut w kształtowaniu postawy tolerancji i szacunku w stosunku do drugiego człowieka.

Jak postępować gdy w klasie jest dziecko jąkające się?

Istotną sprawą jest zorientowanie się czy dziecko uświadamia sobie to, że się jąka i czy jest to dla niego problemem. Można to zrobić obserwując reakcje dziecka w czasie mówienia. Jeżeli unika ono kontaktu wzrokowego, czerwieni się, przerywa wypowiedź nie kończąc jej, zakrywa usta dłonią, nie udziela odpowiedzi na proste pytania, "maskuje" swoją wypowiedź np. chrząkając, mówiąc bardzo cicho itp. znaczy to, że jąkanie zaczyna odgrywać w jego życiu znaczącą, negatywną rolę. O obserwacjach tych należy poinformować rodziców, którzy wspólnie z nauczycielem i logopedą powinni opracować strategię postępowania, która zapobiegnie dalszemu rozwojowi procesu jąkania i zneutralizuje powstałe już objawy.

W przypadku gdy dziecko, niezależnie od powstających w mowie zaburzeń, kończy rozpoczętą wypowiedź, nie okazuje niepokoju w czasie mówienia, nie wycofuje się z sytuacji wymagających aktywności werbalnej, uczestniczy w pełni w życiu klasy, świadczy to o tym, że osobowość dziecka rozwija się harmonijnie nie zdominowana przez jąkanie.

* Nauczyciel powinien traktować epizody jąkania występujące w mowie dziecka jako coś naturalnego. W przypadku wystąpienia trudności, powinien wysłuchać je do końca i zainteresować czymś innym. Nie należy przerywać dziecku kiedy ma problem z wypowiedzeniem się, prosić aby uspokoiło się lub wzięło oddech. Należy raczej odwracać jego uwagę od niepowodzeń w mówieniu i zwracać ją na inne, najlepiej przyjemne czynności.

* Dziecko jąkające się powinno mieć możliwość aktywnego uczestnictwa w życiu klasy. Jąkanie jest tylko fragmentem jego osobowości. Nie zdominuje jej jeżeli dziecko nauczy się współdziałania z innymi ludźmi.

* W trudniejszych sytuacjach szkolnych należy wykazać się dobrą wolą i inwencją aby nie dopuścić do sytuacji gdy dziecko "walczy" z jąkaniem na oczach całej klasy np.:

- Sprawdzanie listy obecności: zamiast odpowiedzi dzieci mogą podnosić do góry rękę lub plakietki z uśmiechniętą albo skrzywioną buzią. Odwraca to uwagę od mowy, rozładowuje napięcie, jest pouczające i zabawne.

- Czytanie i mówienie przed całą klasą będzie łatwiejsze jeśli początkowo będzie odbywało się w obecności jednej, dwóch osób. Stopniowo jeśli dziecko czuje się przygotowane i dostatecznie pewne swych umiejętności, można tę liczbę powiększyć. Warto również skonsultować się z logopedą aby poznać sposoby ułatwiające dziecku płynne czytanie i mówienie.

- W przypadku starszego dziecka, w szczerej rozmowie należy postarać się ustalić jakie sytuacje szkolne wydają mu się szczególnie trudne i opracować wspólną strategię postępowania.

* Nauczyciel powinien prezentować wzór pięknej mowy swoim uczniom. Aby samemu mówić pięknie i umieć to przekazać innym, niezbędna jest wiedza i umiejętności z zakresu emisji głosu, a więc właściwej techniki oddychania, fonacji i artykulacji oraz z zakresu zastosowania technik relaksacyjnych wyciszających ciało i umysł oraz redukujących stres.

Piśmiennictwo u autora.

Opracowanie: Małgorzata Kurnicka

Wyświetleń: 2254


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.