Katalog

Judyta Jezierska
Zajęcia zintegrowane, Artykuły

Postawy rodziców wobec dziecka - pedagogizacja rodziców

- n +

Pedagogizacja rodziców klas pierwszych wykorzystywana na zebraniach klasowych - postawy rodziców wobec dziecka

Charakter emocjonalnego stosunku rodziców do dziecka określamy jako postawę rodzicielską. W pojęciu tym mieści się zarazem tendencja do zachowywania się wobec dziecka w pewien specyficzny sposób, a także wyrażania poglądu na dziecko. Każda postawa ma trzy składniki: uczuciowy, myślowy i działania. Najbardziej charakterystyczny i znaczący jest składnik uczuciowy, on wyznacza kierunek i charakter myślenia i działania rodziców.

Postawy wychowawcze rodziców są jednym z istotnych czynników kształtujących osobowość dziecka. Swobodny kontakt z dzieckiem i warunkujące go zrównoważenie uczuciowe rodziców oraz ich autonomia wewnętrzna stanowią podłoże powstawania prawidłowych postaw wobec dziecka.

Do właściwych postaw rodzicielskich należą:

AKCEPTACJA dziecka, czyli przyjęcia go takim, jakie jest, z jego cechami wyglądu zewnętrznego, usposobienia, umysłowości, z możliwościami i łatwością osiągnięć w jednych dziedzinach, a ograniczeniami i trudnościami powodzenia w innych. Akceptujący rodzice rzeczywiście lubią swoje dziecko i nie ukrywają przed nim tego uczucia. Kontakt z dzieckiem jest dla nich przyjemny i daje im zadowolenie. Dziecko widzą jako godne pochwały i jawnie je aprobują. Postawę tę można określić jako postawę otwartego serca.

WSPÓŁDZIAŁANIE z dzieckiem, przejawiające się w zaangażowaniu i zainteresowaniu rodziców zabawą i pracą dziecka, a także wciąganiu i angażowaniu dziecka w zajęcia i sprawy rodziców i domu - odpowiednio do jego możliwości rozwojowych.

DAWANIE dziecku właściwej dla jego wieku, rozumnej swobody. Dziecko w miarę rozwoju coraz bardziej uniezależnia się fizycznie od rodziców, ale zarazem rozbudowuje się świadoma więź psychiczna. W miarę dorastania dziecka rodzice dają mu więcej swobody i pozwalają na pracę lub zabawę z dala od siebie. Mimo, że zakres swobody zwiększa się, potrafią utrzymać autorytet i kierować dzieckiem w takiej mierze, w jakiej jest to pożądane.

UZNAWANIE PRAW DZIECKA
w rodzinie bez przeceniania czy niedoceniania jego roli. Rodzice ustosunkowują się do przejawów aktywności dziecka w sposób swobodny, nie formalny i nie wścibski czy dyktatorski.
Rodzice przejawiający właściwe postawy wobec dziecka z chęcią otaczają je opieką, dostrzegają i zaspokajają jego potrzeby, mają duży margines cierpliwości, gotowości tłumaczenia i wyjaśniania. Łatwo też nawiązują z dzieckiem kontakt. Jest on przyjemny dla obu stron, oparty na wzajemnej sympatii i zrozumieniu. Cieszą się z dzieckiem, widząc w nim wzrastającą odrębną jednostkę z własnym życiem. Rodzice o właściwych postawach są zdolni do obiektywnej oceny dziecka dzięki zachowaniu odpowiedniego dystansu wobec niego, a zarazem akceptacji jego osoby.

Inaczej ma się przy postawach niewłaściwych. Każdej z wymienionych postaw właściwych, sprzyjających zaspokojeniu psychicznych postaw dziecka, odpowiada postawa przeciwna, wychowawczo niewłaściwa. A więc akceptacji - odtrącenie, współdziałaniu - unikanie, rozumnej swobodzie - nadmierne ochranianie, uznaniu praw - zbytnie wymaganie, zmuszanie, ustawiczne korygowanie.

Postawę unikającą cechuje ubóstwo uczuć lub wręcz obojętność uczuciowa rodziców. Przebywanie z dzieckiem nie stanowi dla nich przyjemności, czasem bywa odczuwane jako trudne - wówczas rodzice są bezradni i nie wiedzą, co z nim robić.

Przy postawie odtrącającej dziecko jest odczuwane jako ciężar i nierzadko rodzice poszukują zakładu, który by przejął ich obowiązki i uwolnił ich od tej niewygody, ograniczającej np. swobodę czy możność robienia szybkiej kariery. Nie lubią dziecka i nie życzą go sobie. Opieka nad nim wzbudza ich niechęć bądź uznają ją za będącą ponad siły.

Przy postawie nadmiernie wymagającej, zmuszającej, korygującej dziecko jest zwykle naginanie do wytworzonego przez rodziców wzoru, bez liczenia się z jego indywidualnymi cechami i możliwościami, wynikającymi m.in. z fazy rozwojowej, w jakiej się znajduje. Rodzice z góry zakładają dostosowanie się dziecka do stawianych wymagań i wysokie osiągnięcia, a dziecko poddane jest presji, aby dorównać idealnemu wzorowi.

Przy postawie nadmiernie chroniącej podejście do dziecka jest bezkrytyczne, a ono samo uważane jest za wzór doskonałości. Postawę tę charakteryzuje traktowanie dziecka przesadnie opiekuńczo i nadmiernie pobłażliwie, niedocenianie możliwości dziecka, szczególnie praktycznych, rozwiązywanie za nie trudności, utrudnianie samodzielności.

Postawy rodziców wobec dziecka w ogromnej mierze decydują o stylu wychowania, o doborze, a także skuteczności środków wychowawczych. Te same środki wychowawcze będą dawały inne rezultaty zależnie od emocjonalnych postaw stosujących je rodziców. Jeśli stosunek wiążący rodziców z dziećmi jest prawidłowy i zdrowy, jeśli dziecko jest przez rodziców akceptowane, to nawet prymitywne, a niekiedy niewłaściwe środki w rodzaju krzyku czy sporadycznych kar fizycznych nie przyniosą ujemnych efektów. I przeciwnie, nawet najbardziej subtelne i skomplikowane metody zawiodą wówczas, gdy stosunki między rodzicami a dziećmi są wrogie bądź obojętne.

Literatura:
T. Gordon "Wychowanie bez porażek", Warszawa 1994.
T. Gordon "Wychowanie bez porażek w praktyce", Warszawa 1994
J. Makowska "Dzieci trudne do kochania", Warszawa 1990
A. Popielarska, M. Mazurowa "Dlaczego nasze dzieci sprawiają trudności wychowawcze", Warszawa 1989
M. Ziemska "Postawy rodzicielskie" Warszawa 1973
 

Opracowanie: Judyta Jezierska
Szkoła Podstawowa Nr 9
Grudziądz
Nauczyciel nauczania zintegrowanego

Wyświetleń: 1792


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.