Pedagogizacja rodziców klas pierwszych wykorzystywana na zebraniach klasowych - funkcje rodziny

Do głównych obowiązków rodziców należy zaspokajanie elementarnych fizycznych i psychicznych potrzeb dziecka oraz ich prawidłowe rozbudzanie i ukierunkowanie. Od tego, w jaki sposób będą te potrzeby zaspokajane, zależy prawdopodobnie cały rozwój osobowości dziecka.

W ramach tego procesu dokonuje się kierowanie rozwojem potrzeb, którego celem jest przygotowanie dziecka do odbioru przekazywanych mu wartości wychowawczych. W tym właśnie procesie zaspokajania i jednoczesnego rozwijania potrzeb, w różnych formach pomocy dziecku w jego przystosowaniu się do życia, kształtują się jego nawyki, sposób reagowania, a także jego cele i dążenia.

Mówiąc o obowiązkach rodziców w stosunku do dzieci, wyróżniamy często dwie oddzielne funkcje wychowania:
- funkcję opiekuńczą polegającą na zaspokajaniu podstawowych fizycznych i psychicznych potrzeb dziecka
- funkcję wychowawczą polegającą na przekazywaniu dziecku wzorców postępowania i ukazywaniu mu nadrzędnych wartości życia. Funkcji tych nie należy jednak nigdy rozdzielać.

Przekazywanie wzorców postępowania i wartości może dokonywać się skutecznie jedynie wtedy, gdy dostatecznie zaspokojone są podstawowe, fizyczne i psychiczne potrzeby dziecka.

Do podstawowych biopsychicznych potrzeb dziecka zaliczyć należy:
- potrzebę prawidłowego odżywiania
- potrzebę właściwej liczby godzin i dobrych warunków snu,
- potrzebę ruch na świeżym powietrzu,
- potrzebę systematycznego trybu życia.

Z przykrością należy stwierdzić, że potrzeby te często nie są właściwie i dostatecznie zaspokajane. Przeszkodą bywa nieraz trudna sytuacja materialna rodzin, przeciążenie dzieci obowiązkami szkolnymi, ale jeszcze częściej brak podstawowych informacji z zakresu fizycznej i psychicznej higieny życia dzieci i młodzieży.

Niektórzy rodzice nie realizują tych zasadniczych wskazań, ponieważ wymaga to od nich zbyt dużych wyrzeczeń. Przygotowanie urozmaiconych posiłków, ograniczanie oglądania telewizji, rezygnowanie z kontaktów towarzyskich w celu zapewnienia dzieciom regularnego snu, ograniczanie palenia papierosów w pomieszczeniach, gdzie przebywają dzieci - są to zalecenia, godzące nieraz zwłaszcza w warunkach małych, ciasnych mieszkań, bezpośrednio w swobody dorosłych i wymagające od nich dużej dojrzałości i dyscypliny wewnętrznej.

Jeśli jednak z powodu zaspokajania osobistych potrzeb, takich jak np. kupno drogich mebli, wyjazd na wycieczkę zagraniczną, samokształcenie i zabieganie o zdobycie wyższej pozycji zawodowej - nie zapewniamy dziecku prawidłowego, regularnego trybu życia, to ujemne skutki tych zaniedbań odbiją się po pewnym czasie na całym życiu rodziny.

Radość z osiągnięcia osobistych celów zostanie przesłonięta, a niekiedy całkiem zniweczona na skutek złego stanu zdrowia dziecka lub jego trudnego zachowania i udręki związanej z jego niezadowalającymi wynikami w nauce.

Aby zaspokoić pierwszą z potrzeb, a mianowicie potrzebę prawidłowego odżywiania, należy pamiętać o trzech ważnych produktach odżywiania. Pierwszym z niech jest mleko. Podanie dziecku pół litra mleka dziennie jest bezwzględnym warunkiem jego prawidłowego odżywiania. Drugim niezwykle ważnym produktem odżywiania dziecka są pokarmy białkowe, służące młodemu organizmowi jako materiał budulcowy. Dlatego posiłki dziecka muszą być bogate w mięso, ryby, jaka i białko roślinne. Trzecim niezbędnym składnikiem posiłków dziecka są owoce i jarzyny. Zawierają one niezwykle potrzebne organizmowi witaminy i sole mineralne.

Wśród dzieci spotyka się dzieci cierpiące na głód okresowy na skutek wadliwego lub nieregularnego rozkładu posiłków, dzieci niedożywione z powodu niedoborów żywieniowych w zakresie niektórych produktów, dzieci przekarmione i otyłe w wyniku zbyt dużej dowolności w zakresie ilości i jakości pożywienia. Wszystkie te nieprawidłowości odżywiania udaremniają wysiłki zmierzające do pokonywania trudności w nauce lub trudności w nawiązaniu prawidłowych kontaktów koleżeńskich. Dzieci otyłe bowiem są często powolne i niezgrabne, dzieci niedożywione - drażliwe, męczliwe lub ospałe.

Aby zaspokoić potrzebę snu, należy pamiętać, że podstawą dobrego snu jest: oddzielne posłanie, przewietrzony pokój, cisza, zgaszone lub przyćmione światło i regularne godziny snu. Przede wszystkim należy jednak pamiętać o normie snu, która wynosi dla dziecka szkolnego od 8 do 10 godzin na dobę. Brak dyscypliny wewnętrznej samych rodziców, zła organizacja życia, a często również zwykłe uleganie zachciankom dzieci są przyczyną stałego niedostatku snu dzieci w wieku szkolnym. Trudno od dzieci niewyspanych wymagać dobrego humoru i dobrych postępów w nauce.

Nie zapominajmy jak ważną rolę w rozwoju i funkcjonowaniu organizmu odgrywa ruch. Dziecko szkolne, jeśli ma być zdrowe i pogodne, potrzebuje dwóch do trzech godzin dziennie zajęć ruchowych, niezależnie od obowiązkowych lekcji wychowania fizycznego w szkole.

Do obowiązków rodziców należy pomaganie dziecku w zaspokojeniu potrzeby ruchu oraz ukierunkowanie jego aktywności ruchowej przez wychowanie sportowe. Do najbardziej zalecanych dzieciom szkolnym zajęć ruchowych należą: jazda na rowerze, sankach, łyżwach i na nartach, spacery piesze, gry w piłkę, pływanie, wiosłowanie, ping - pong, tenis, wszystkie formy lekkoatletyki i turystyki wodnej, górskiej i nizinnej.

Regularność zajęć szkolnych, posiłków i godzin przeznaczonych na wypoczynek bierny lub czynny - to gwarancja wykorzystania zarówno możliwości umysłowych dziecka w czasie nauki, jak i jego zdolności regeneracyjnych w czasie spędzania czasu wolnego.

Kolejną grupą podstawowych potrzeb są potrzeby psychiczne, do których należą:
- potrzeba miłości,
- potrzeba bezpieczeństwa,
- potrzeba uznania.

Zaspokajanie tych potrzeb musi odbywać się łącznie. Zaspokojenie potrzeby miłości daje dziecku poczucie bezpieczeństwa, a ogólna akceptacja jego osobowości przez rodziców jest dla niego najważniejszym dowodem ich miłości.

Zdaniem wielu psychologów - od prawidłowego i dostatecznego zaspokojenia tych potrzeb zależy cały rozwój społeczny dziecka oraz rozwój jego możliwości twórczych. Do zaspokojenia tych potrzeb powołane jest całe wychowawcze otoczenie dziecka, ale najbardziej jego rodzina. Niedosyt miłości, poczucia bezpieczeństwa i uznania w środowisku rodzinnym stają się z reguły przyczyną poważnych zaburzeń osobowości rozwijającego się dziecka.

Przez zaspokojenie wymienionych potrzeb nie należy rozumieć przesadnej czułostkowości, ustępliwości lub braku wymagań w stosunku do wychowywanego dziecka, ale jedynie i dosłownie to, co te słowa faktycznie znaczą.

Zaspokajanie podstawowych potrzeb fizycznych i psychicznych dziecka sprowadza się do zagadnienia roli rodziny w wychowaniu i rozwoju człowieka. Człowiek, by osiągnąć pełnię swych możliwości, potrzebuje silnych więzów uczuciowych, które zapewnia mu przede wszystkim jego własna rodzina.

Nie jest tajemnicą, że warunki współczesnej, cywilizacji w jakiś sposób godzą w rodzinę. Obserwujemy większe zaangażowanie zawodowe ludzi, a więc i rodziców dzieci w wieku szkolnym, a ich praca zawodowa coraz częściej wykonywana jest poza domem. Ponadto przejmują opiekę nad dziećmi przez większość dnia różne instytucje i placówki. Coraz częściej nawet małe dzieci czerpią swoją wiedzę o świecie i otrzymują wzorce postępowania poza rodziną, a więc: w przedszkolu, szkole, w grupie rówieśniczej, ze środków informacji itp.

Co więc zostaje rodzinie? Coś, czego odebrać jej nie może żadna instytucja, placówka, organizacja. Podstawową rolą rodziny jest zaspokojenie i ukierunkowanie potrzeb uczuciowych dziecka. Rolę tę spełnia rodzina w sposób spontaniczny dzięki opiece, jaką zapewnia małemu dziecku i pełnieniu później tej opieki przez dorosłe już dziecko w stosunku do rodziców.

Rodzina jest więc terenem, w obrębie którego w sposób najbardziej naturalny kształtuje się zaufanie i wzajemna odpowiedzialność. Poprzez związki rodzinne kształtuje się w człowieku także to, co stanowi o jego wartości wewnętrznej jako istoty społecznej.

Literatura:
"Pedagogika społeczna". Pod red. T. Pilcha, I. Lepalczyk. Warszawa 1993
M. Przetacznik - Gierowska, G. Makiełło - Jarża "Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego". Warszawa 1992


 

Opracowanie: Judyta Jezierska
Szkoła Podstawowa Nr 9
Grudziądz
Nauczyciel nauczania zintegrowanego

Wyświetleń: 1520