Analiza przypadku dydaktyczno - wychowawczego

1 Identyfikacja problemu
Opisu i analizy dokonałam na przykładzie ucznia Pawła, którego uczyłam w Szkole Podstawowej języka angielskiego przez 4 lata. Paweł wychowywany jest w rodzinie patologicznej. Ojciec nadużywa alkoholu, matka zajmuje się młodszym rodzeństwem Pawła i obydwoje nie poświęcają zbyt dużo uwagi Pawłowi, widoczny jest brak opieki, którą ma większość dzieci z normalnych rodzin. Nie miał przyjaciół, nie był akceptowany przez swoją klasę. Problemy pojawiły się już w klasie III, jednak język angielski nie był wówczas przedmiotem obowiązkowym, a Paweł często nie bywał na zajęciach. Największe problemy pojawiły się w klasie IV. Uczeń sprawiał wielkie problemy wychowawcze nie tylko na lekcjach językach angielskiego, ale również na pozostałych zajęciach. Uczeń dość, że był uczniem słabym, nie robiącym nic, nie wykazującym żadnego zainteresowania przedmiotem, często wagarującym zwłaszcza na ostatnich lekcjach języka angielskiego, to również był uczniem niesympatycznym i aroganckim. O sytuacji dziecka słyszałam wcześniej od koleżanek uczących w klasach I-III. Problemy Pawła są rozległe, a należą do nich między innymi:
- znacznie opóźniona sprawność czytania
- poziom graficzny pisma zaburzony
- zasób i głębokość opanowanej wiedzy z licznymi brakami
- duże trudności z ekspresją siebie za pomocą słów.
Chłopiec ma obniżony poziom rozwoju intelektualnego. Jego zdolności do przetwarzania wiadomości na konkretne umiejętności są niewielkie.

2. Geneza i dynamika zjawiska
W związku z zaistniałym problemem postanowiłam dokładniej zbadać sytuację związaną z postawą Pawła. Starałam się zanalizować przyczyny niedoborów w wiadomościach i umiejętnościach dziecka. Były one różnorakie, a przede wszystkim zaliczyłam do nich:
- brak zdolności w nauce
- stopniowe narastanie problemu w klasach I-III
- niechęć Pawła do pracy w związku z zaległościami, a przy tym arogancki stosunek do nauczycieli, brak pomocy ze strony domu rodzinnego
- bezradność ze strony nauczycieli
Paweł w klasie nie był lubianym uczniem, wszyscy stronili od jego towarzystwa, jego nieodpowiednie zachowanie do kolegów i nauczycieli sprawiło, że otrzymał przezwisko "małpa".

3. Znaczenie problemu
Problem był ogromny. Wiedziałam, że na jego rodziców absolutnie nie mogę liczyć, a kontakt z ojcem chłopca może źle się skończyć dla Pawła. Przeżywałam każdą jednostkę lekcyjną będąc w świadomości, że chłopiec niewiele wynosił z lekcji, bo po prostu nie interesował go ten przedmiot i nie wykazywał dobrej woli w nauczeniu się czegokolwiek na moich lekcjach. Myślałam, co zrobić aby Paweł przestał przeszkadzać innym, a sam cokolwiek wykonywał na lekcjach języka angielskiego.

4. Prognoza
Prognoza negatywna - w przypadku zaniechania oddziaływań:
- uczeń otrzyma ocenę nieodpowiednią z zachowania, nie opanuje odpowiedniego zakresu wiadomości, nie zdobędzie umiejętności niezbędnych do funkcjonowania na wyższym etapie edukacji i będzie powtarzał każdą klasę w sześcioletnim procesie edukacyjnym,
- nastąpi niewłaściwy proces socjalizacji ucznia,
- uczeń będzie miał kontakt z używkami typu alkohol, papierosy,
- uczeń może wejść w konflikt z prawem.
Prognoza pozytywna - w przypadku wdrożenia oddziaływań:
- uczeń będzie systematycznie uczęszczał na zajęcia lekcyjne z języka angielskiego,
- uczeń zmieni stosunek do przedmiotu i zachowanie do nauczyciela,
- uczeń będzie starał się nadrobić zaległości z moją pomocą i kolegów z klasy i otrzyma promocję do każdej klasy bez oceny niedostatecznej z języka angielskiego, a tym samym ukończy Szkołę Podstawową,
- uczeń nawiąże odpowiednie kontakty społeczne i koleżeńskie,
- uczeń wyrobi sobie właściwy system wartości oparty o zasady tolerancji, stosunku i życzliwości do innych ludzi.

5. Propozycje rozwiązania problemu
Cele:
doprowadzić do tego, że:
- uczeń zacznie systematycznie uczęszczać na zajęcia lekcyjne,
- uczeń zacznie poważnie traktować swoje obowiązki,
- uczeń zacznie wyrażać szacunek dla nauczycieli i pracowników szkoły,
- wszelkie zastrzeżenia do ucznia wyjaśniać z wychowawcą.

Zadania:
- rozmowa z uczniem - uświadomienie problemu i wynikających z niego zagrożeń,
- poświęcenie uczniowi więcej uwagi, dostrzeganie i chwalenie nawet drobnych sukcesów w obecności całej klasy,
- zorganizowanie pomocy koleżeńskiej w nauce, aby uczeń mógł poprawić oceny i nadrobić zaległości,
- zmobilizować klasę do większej tolerancji wobec kolegi oraz zachęcić uczniów do bliższych kontaktów z nim,
- przeprowadzać rozmowy indywidualne z Pawłem za każdym razem jego zachowania niezgodnego z normami szkolnymi,
- przeprowadzić rozmowę z psychologiem, aby otrzymać dodatkowe wskazówki do pracy z uczniem,
- wzmacnianie wiary ucznia w słuszność postępowania i we własne możliwości.

6. Wdrażanie oddziaływań
Pewna sytuacja, która zaistniała w tej klasie podczas jednej z moich lekcji pozwoliła mi porozmawiać z uczniami o Pawle w jego obecności, a zarazem o nim samym i jego postępowaniu względem kolegów, nauczycieli oraz jego stosunku do mojego przedmiotu. Nie było łatwo przekonać uczniów, aby spojrzeli na Pawła "przychylniejszym okiem", zdolniejszych uczniów zachęcić do pomocy mu w nauce, a samego Pawła, aby miał inny stosunek do nauki, swoich kolegów i koleżanek. Były to 3 lata ciężkiej pracy z tym uczniem. W klasie IV nie byłam w stanie do Pawła dotrzeć, klasa go nie akceptowała, wszystko "miał w nosie", nie pomagały indywidualne rozmowy z wychowawcą i ze mną - na I semestr jak i na koniec roku otrzymał ocenę niedostateczną z języka angielskiego i był promowany warunkowo do klasy V. Zachowanie Pawła zmieniło się na lepsze w klasie V. Nie był agresywny na lekcjach, wyciszył się, już nie przeszkadzał podczas prowadzenia zajęć, jedyną wadą był nadal negatywny stosunek do nauki języka angielskiego, co znów sprawiło, że otrzymał ocenę niedostateczną na I semestr. Jednak sytuacja, o której wspomniałam wcześniej bardzo mi pomogła dotrzeć do Pawła i zmienić stosunek uczniów do niego. Paweł zaczął być akceptowany przez kolegów i koleżanki, znalazły się osoby, które zgodziły się pomóc Pawłowi w nadrobieniu minimum zaległości, na tyle na ile było jego stać, aby poprawił oceny niedostateczne i otrzymał ocenę pozytywną na koniec roku szkolnego. Często przeprowadzałam z nim indywidualne rozmowy, przeprowadziłam rozmowę z pedagogiem szkolnym o sposobie postępowania z Pawłem, chwaliłam go za każdy widoczny postęp, dawałam mu odczuć, że może na mnie liczyć, za każdą pozytywną ocenę starałam mu się udowodnić, że jest w stanie cokolwiek nauczyć się z języka angielskiego - nawet w obecności klasy, choć były to bardzo proste rzeczy (uczył się tylko ustnie, ponieważ Paweł nadal miał problemy z pisaniem, a nawet z czytaniem). Szło bardzo mozolnie, nie zawsze Paweł miał ochotę się uczyć i nieraz odrzucał pomoc koleżanek, jednak nie poddałam się i robiłam wszystko, aby mógł kontynuować naukę w następnej klasie oraz aby ukończył szkołę podstawową z oceną pozytywną z języka angielskiego. W klasie VI Paweł nie otrzymał oceny niedostatecznej z języka angielskiego - ani na I semestr, ani na koniec roku.

7. Efekty oddziaływań
Podjęte działania zaczęły przynosić pozytywne rezultaty. Po ciężkich 3 latach uczeń ukończył sześcioletni etap nauki z oceną dopuszczającą z mojego przedmiotu. Udało mi się do niego w jakiś sposób dotrzeć, znalazł kolegów w klasie, zaczął być akceptowany takim jakim jest, miał zorganizowaną pomoc koleżeńską w nauce, uczęszczał na lekcje języka angielskiego i co jest ważne, chciał i starał się w miarę swoich możliwości nauczyć czegokolwiek. Myślę, że zrozumiał, że uczy się dla samego siebie, a nie dla satysfakcji nauczycieli.
 

Opracowanie: mgr Małgorzata Szwaja

Wyświetleń: 4780