Katalog

Marzenna Dorota Dębska, Anetta Czeczuk
Zajęcia zintegrowane, Artykuły

Przyczyny i objawy zachowań agresywnych wśród dzieci

- n +

Przyczyny i objawy zachowań agresywnych wśród dzieci

Zarys problemu agresji
W każdym z nas, niezależnie od wieku ukryty jest agresor. Dawniej człowiek rozładowywał swoje niezadowolenie poprzez krzyk, taniec, itp. Obecnie nie uzewnętrznia swoich dobrych i złych emocji. Z trudem okazuje radość czy niezadowolenie. Naturalne i spontaniczne odruchy małego dziecka są tłumione przez normy i wymagania społeczne. Dorośli, w procesie wychowawczym dążą do tego, aby dziecko było spokojne, nie biegało, nie krzyczało w szkole i w domu. Brak ujścia energii i emocji powoduje ich kumulację, co może być przyczyną zachowań agresywnych wśród dzieci.

Pojęcie agresji
Termin agresja oznacza zamierzone działanie skierowane przeciwko osobom lub przedmiotom, które wcześniej wywołały u jednostki niezadowolenie lub gniew. Celem agresji jest wyrządzenie szkody, straty
lub bólu. Powszechnie przez agresję rozumie się wrogie zachowania,
które wyrządzają komuś krzywdę fizyczną lub psychiczną.

Rodzaje agresji
U dzieci występuje agresja werbalna i niewerbalna. Formami agresji werbalnej są: przezywanie, skarżenie, aroganckie odzywanie się do dorosłych lub rówieśników, wyśmiewanie. Agresja niewerbalna występuje w dwóch postaciach, jako agresja fizyczna i agresja niefizyczna.

Agresja fizyczna to bezpośrednie zadawanie bólu innym osobom.
W momencie wybuchu złości dziecko bije, gryzie lub drapie drugą osobę. Atak nie zawsze jest skierowany na tego, kto go wywołał. Dziecko odreagowuje
na swoim koledze agresję, która wcześniej była skierowana do niego.
Agresja niefizyczna występuje najczęściej u młodszych dzieci. Jest
to przedrzeźnianie, robienie min, pokazywanie języka.

Schemat podziału agresji występującej u dzieci

Mechanizm powstawania zachowań agresywnych
Zachowania agresywne mają swoje przyczyny. Zwykle ich podłoże stanowią niezaspokojone potrzeby dziecka. Do potrzeb tych należą: akceptacja, poczucie przynależności do grupy, poczucie szacunku. Powstawaniu zachowań agresywnych sprzyja: doznawanie przemocy fizycznej, opuszczenie, bezsilność, upokorzenie, rozpacz, zagrożenie, poczucie samotności.

Jak rozpoznać agresję?
Podstawową cechą dzieci agresywnych jest nadmierna, trudna
do opanowania wybuchowość. Dziecko ma problemy z kontrolowaniem swojej reakcji na negatywne bodźce.
Agresywność może przejawiać się w różnych formach:
- napastliwość fizyczna,
- napastliwość słowna, (kłótnia, krzyk, przekleństwa, nadmierny krytycyzm,
- tupanie nogami, trzaskanie drzwiami,
- niszczenie cudzej własności,
- nadmierna drażliwość przejawiająca się porywczością,
- autoagresja.

Źródła zachowań agresywnych

1. Mass media
Telewizja wprowadziła modę na przedstawianie przestępców
w pozytywnym świetle. Filmy pełne są kłótni, bójek, morderstw, okrucieństwa itp. Dla dziecka wszystkie programy mają charakter "edukacyjny".
W konsekwencji rodzą się u młodego odbiorcy trudności w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami, pozostaje słaba odporność na frustracje, impulsywne działanie, nieumiejętności przewidzenia skutków swego działania.

2. Grupa rówieśnicza
Uczestnictwo w życiu grupowym daje możliwość zaspokojenia następujących potrzeb: kontaktów społecznych, uznania i znaczenia. Z wiekiem grupa rówieśnicza staje się coraz ważniejsza i potrzebniejsza. Zależność
od grupy jest tym większa, im bardziej dziecko jest wyizolowane i nie znajduje oparcia w rodzinie. Szukając go za wszelką cenę, jest gotowe przyłączyć się
do każdej formacji nawet do grupy z marginesu społecznego.

3. Dom rodzinny
Wzory dobre i złe, wyniesione z domu, działają bardzo długo, czasem przez całe życie. Nie można rozpatrywać zachowania dziecka nie znając jego rodziców. Atmosfera panująca w rodzinie ma ogromny wpływ na rozwój dziecka. To, które wyrasta w domu pełnym kłótni i awantur, samo po pewnym czasie zaczyna uciekać się do przejawiania agresji.

Niebezpieczna dla prawidłowego rozwoju osobowości dziecka jest rozbieżność zdań rodziców dotycząca wychowania. Brak jednolitego wzoru utrudnia kształtowanie charakteru i wpływa na zwiększenie pobudliwości
i agresywności.

Wpływ na formowanie się osobowości agresywnej mają niewłaściwe postawy wychowawcze rodziców: odrzucenie, unikanie kontaktu z dzieckiem, nadmierne ochranianie, stawianie zbyt wysokich wymagań, odtrącenie dziecka.
Jeśli rodzice zbyt mało czasu poświęcają dziecku wówczas ucieka się ono
do złego zachowania. Jest nieposłuszne, agresywne i w ten sposób osiąga swój cel, ponieważ rodzice w końcu je dostrzegają. Z kolei stawianie dziecku zbyt wysokich wymagań i nieliczenie się z jego możliwościami sprzyja kształtowaniu się takich cech jak: brak wiary we własne siły, gniew, frustrację. Dziecko jest bacznym obserwatorem, szybko uczy się zachowań agresywnych
i nie mogąc odwzajemnić się rodzicom przenosi swoją złość na kolegów. Najbardziej agresywne są dzieci z domów, w których stosuje się kary cielesne.

4. Szkoła
Dziecko wkraczając w środowisko szkolne jest poddawane działaniu wcześniej ustalonych norm. Stawiane są przed nim nowe zadania i wymagania. Dziecko może mieć trudności w nawiązywaniu kontaktach koleżeńskich, czy współpracy w grupie. Skargi kolegów zgłaszane nauczycielowi, powodują narastanie niechęci i wrogości, a w konsekwencji zachowania agresywne. Występowaniu agresji w szkole sprzyja duża ilość uczniów w klasie. Łatwiej
w licznej grupie stać się anonimowym i uniknąć odpowiedzialności
za niewłaściwe zachowanie. Innym powodem agresji są niepowodzenia
w nauce. Uczeń oceniany negatywnie, krytykowany, nasila niepożądane zachowania.
 

Opracowanie: Anetta Czeczuk, Marzenna Dębska

Wyświetleń: 1971


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.