Młodzież z Zespołu Szkół w Wólce Zamojskiej bardzo poważnie potraktowała problem zanieczyszczenia i ochrony środowiska przyrodniczego w okolicy swojego miejsca zamieszkania.

Wiele uczniów w szkole bez chwili zastanowienia przystąpiło do realizacji zadań związanych z ochroną środowiska w najbliższej okolicy, postanowili także zawiązać "Klub ekologiczny", który na bieżąco będzie diagnozował i przedstawiał stan środowiska
w otoczeniu najbliższym, organizując odczyty, apele i gazetki szkolne.

Dla młodzieży szkolnej zajęcia w terenie spowodowały bliższe zapoznanie się
z problemem i nauczenie obserwowania gatunków wskaźnikowych dla dokładnego określenia skażenia powietrza, zanieczyszczenia wody i gleby.

Zanim przystąpiliśmy do działania praktycznego przeprowadzona została w szkole ankieta wśród uczniów. Ankieta zawierała pytania dotyczące stanu środowiska przyrodniczego, między innymi co się młodzieży w ich otoczeniu nie podoba, co należałoby zmienić i w jaki sposób, jakie zasoby przyrody znajdują się w najbliższym otoczeniu (odnawialne, nieodnawialne), jak oni wraz z rodzicami wpływają na stan środowiska.

Ankieta wykazała, iż na pierwszym miejscu wśród rzeczy, które im się nie podobają, umieszczają dzikie wysypiska śmieci, zanieczyszczenie rzeki, brak dbałości o czystość środowiska, wycinanie drzew. Na pytanie co należy zrobić ze śmieciami, większość młodzieży odpowiada się za wywożeniem na specjalne wysypisko, połowa domaga się przygotowania pojemników, tylko w nielicznych ankietach poruszają problem segregacji śmieci. Większość widzi potrzebę zmian w swoich wioskach, wskazując kilka spraw wymagających załatwienia np.: odprowadzanie ścieków komunalnych przez niektórych mieszkańców do rzeki Plewki, zwiększenie dbałości o porządek w obejściach, mała ilość pojemników na śmieci i zbyt późne pojawienie się ich, wycinane drzewa nie są zastępowane nowymi sadzonkami. Wszyscy uczniowie wiedzą jakie warunki są potrzebne by człowiek był zdrowy i dlaczego trzeba chronić przyrodę. Ogół ankietowanych obiecała dbać o środowisko oraz przekazywać zdobytą wiedzę rodzeństwu oraz rodzicom.

Na wywiadówce szkolnej zostali poddani ankietowaniu rodzice. Zasadniczym celem przeprowadzonych badań było ustalenie stanu świadomości ekologicznej osób reprezentujących różne środowiska społeczne, pracujących w różnych zakładach pracy lub zajmujących się tylko rolnictwem, oczywiście w różny sposób traktujących problem ochrony środowiska. Wyniki przeprowadzonych badań pozwoliły na dobór treści programowych, aby działalność uczniów wpływała na kształtowanie właściwych proekologicznych zachowań rodziców.

Przed przystąpieniem do aktywnego działania postanowiliśmy wyruszyć na wycieczkę po otaczającym nas obszarze, przede wszystkim do lasu. Wchodząc na wycieczkę do pobliskiego lasu, możemy się przekonać, jak trudno znaleźć dzisiaj czyste miejsca.

Składowanie śmieci

Ilość różnych odpadów w naszym otoczeniu świadczy o tym, że wielu ludzi wciąż lekceważy problem zanieczyszczania środowiska. Trzymając w ręku mapę topograficzną okolic szkoły zaznaczyliśmy obszar najbardziej zanieczyszczony, dzikie wysypiska śmieci. Stwierdziliśmy, że dzikich wysypisk śmieci na naszym terenie jest dużo. Postanowiliśmy rozprawić się z jednym z nich, likwidując go całkowicie. Po dokładnym rozejrzeniu się okazało się, że na wysypisku znajdują się : butelki plastikowe, szkło, papier, metal, szmaty, guma. Uczniowie zdają sobie sprawę, iż gdyby nie oni niektóre odpady będą zalegać w środowisku przez setki lat. Odpady są źródłem wielu niebezpiecznych związków przesiąkających do wód powierzchniowych i gruntowych.
Wszyscy bez wyjątku zabrali się ostro do pracy, każdy z uczestników dostał rękawiczki gumowe oraz worki na śmieci.

Młodsi uczniowie sprzątali okoliczny las

Wszystkie śmieci ładowane były na wóz i wywożone do pobliskich pojemników na śmieci, gdyż w okolicy naszej szkoły niema wysypiska śmieci.
Udało nam się zlikwidować jedno z dzikich wysypisk śmieci, ale postanowiliśmy,
iż będziemy likwidować następne.

Zanieczyszczenie powietrza
Kolejnym naszym działaniem było sprawdzenie zanieczyszczenia powietrza
w naszym regionie na podstawie skali porostowej, która określa zanieczyszczenie powietrza dwutlenkiem siarki. Powietrze atmosferyczne jest jednym z elementów środowiska decydującym o jakości życia człowieka i jego otoczenia. Stopień zanieczyszczenia powietrza związany jest z wielkością odprowadzanych do atmosfery zanieczyszczeń. Głównym źródłem emisji dwutlenku siarki jest spalanie paliw energetycznych, transport.

Porosty są organizmami składającymi się z dwóch części: grzyba i glonu, rosną one na drzewach, skałach, płotach, murach domów. Porosty pobierają substancje odżywcze prosto z atmosfery zawarte w pyłach i gazach a wraz z nimi związki trujące, akumulując je w sobie.

Z tego powodu porosty okazały się bardzo dobrymi organizmami określającymi zanieczyszczenie atmosfery (biowskaźniki). Do monitoringu powietrza wykorzystuje się porosty nadrzewne. Prowadząc monitoring powietrza przy pomocy porostów, nie uzyskujemy informacji o składzie chemicznym zanieczyszczeń ani wpływie poszczególnych związków.

Otrzymane wyniki są świadectwem kompleksowego oddziaływania mieszaniny szkodliwych związków.
Wybraliśmy kilka środowisk:

1. drzewa w okolicy wsi
   
2. drzewa w lesie
   

W okolicy wsi do pomiaru wybraliśmy drzewa owocowe i przydrożne, których pień miał co najmniej 2 metry wysokości. Na drzewach badanego terenu występowały porosty skorupiaste np. misecznica proszkowata, kilka typów porostów listkowatych: pustułka pęcherzykowata, złotorost postrzępiony. Na drzewach w lesie występowały porosty listkowate: pustułka pęcherzykowata porost pokrywał znaczną powierzchnię pnia (ponad 50%) znajdował się po stronie północno- wschodniej oraz w niewielkiej ilości porosty krzaczkowate małe i zdeformowane: mąklik otrębiasty występujący po stronie południowej pnia.

Na podstawie występujących powyższych porostów można wywnioskować, iż powietrze na tym terenie jest średnio zanieczyszczone, zawartość SO2 na m3 wynosi 70-50 mg. Podczas zajęć w terenie uczniowie obserwowali drzewa godne uwagi.

W miesiącu listopadzie (sezon grzewczy) przeprowadzone zostały badania kwasowości opadów za pomocą papierków wskaźnikowych. Badanie wykazało odczyn pH 6. Ten wynik badań świadczy o obecności w atmosferze tlenków kwasowych (siarki, azotu), które reagują z wodą deszczową tworząc kwasy. Spowodowane to jest spalaniem węgla kamiennego, który w 99% wykorzystywany jest jako opał. Tylko w 1% wykorzystuje się słomę, trociny.

Zanieczyszczenie wody
Woda jest to element niezbędny do utrzymania wszelkiego życia na ziemi. Jednak człowiek bezmyślnie dąży swoim działaniem do ciągłego zanieczyszczania zbiorników wodnych, co w efekcie może doprowadzić do wymarcia życia na ziemi. Powstające w ten sposób ścieki zagrażają zdrowiu i życiu nie tylko człowieka ale i wszystkim istotom żywym.

Zbadaliśmy również zanieczyszczenie rzeki Plewki.

Zanieczyszczenie wody pochodzi z różnych źródeł: rolnictwa, działalności człowieka, nie spotykamy u nas zanieczyszczeń przemysłowych. Trudno jest radzić sobie z obszarowymi źródłami zanieczyszczeń, powstają one, gdy deszcz spływa do rzeki z ogródka, ulicy, wiejskich podwórek, pól. Powstałe w ten sposób wody mogą zawierać oleje, nawozy, pestycydy, bakterie i inne substancje pogarszające jakość wody. Na podstawie ćwiczeń terenowych nad rzeką Plewką przeprowadziliśmy biologiczną analizę wody. Po rozpoznaniu organizmów wodnych takich jak: zatoczka pospolitego, kiełża zdrojowego stwierdziliśmy, iż woda jest II klasy czystości. Są to wody nadające się do hodowli ryb (oprócz łososiowatych), do hodowli zwierząt gospodarczych oraz do potrzeb rekreacyjnych.

Zbadaliśmy także papierkami wskaźnikowymi pH, które wynosi 6.Woda w Plewce jest przezroczysta.

Zanieczyszczenie gleby
Pokusiliśmy się o ocenę stanu gleby wykorzystując do tego gatunki wskaźnikowe- rośliny.

Glebę badaliśmy w okolicy rzeki Plewki. Po ćwiczeniach terenowych stwierdziliśmy, iż gleba koło rzeki ma dużą zawartość azotu świadczy o tym występowanie pokrzywy i gwiazdnicy; dużą zawartość soli mineralnych (bodziszek łąkowy).

Gleba ma kwaśny odczyn dlatego, że występuje tam bodziszek łąkowy i skrzyp polny.
Obszar, który badaliśmy jest typowo rolniczy. Rolnictwo nie tylko zmienia krajobraz, wprowadziło również zmiany w środowisku naturalnym. Rolnicy stosując systematyczną mechanizacje, nawozy sztuczne, pestycydy zwiększają zbiory, ale jednocześnie niszczą glebę, w której zmienione zostały proporcje substancji odżywczych. Nawozy i pestycydy zatruwają ziemię pozostawiając ślady arsenu, kadmu, ołowiu.

Wielu rolników wypasa krowy na przydrożnych rowach gdzie trawa jest skażona ołowiem, ołów dostaje się do mleka krów, które potem wypije człowiek.

Zbiórka makulatury
W dniach od 22 października do 30 października naszej szkole została przeprowadzona zbiórka makulatury. Zebraliśmy około 2400 kg papierów, książek, gazet. W tej akcji brali udział prawie wszyscy uczniowie.

Plakaty
Najbardziej utalentowani uczniowie zobrazowali naszą akcję wykonując szereg plakatów związanych z ochroną środowiska naturalnego, biorąc udział w szkolnym konkursie plastycznym. Najlepsza praca została nagrodzona.

Korzystając z podstawowych narzędzi pomiarowych oraz przeprowadzonych obserwacji roślin, zwierząt, krajobrazu, uczniowie w prosty sposób ocenili niektóre parametry lokalnego środowiska. Młodzież po licznych zajęciach w terenie zaobserwowała stan środowiska i zobowiązała się do zmian sposobu postępowania oraz do włączenia do systemu wartości zasady etyki ekologicznej.

Opracowanie: Agnieszka Chołuj
Zespół Szkół w Wólce Zamojskiej.

Wyświetleń: 2145