Skrobia - materiał zapasowy dla roślin, a substancja odżywcza dla ludzi i zwierząt

Scenariusz lekcji chemii
Klasa: trzecia gimnazjum

Cele operacyjne:
Uczeń wie:
- gdzie występuje skrobia (A),
- jaka jest budowa skrobi (B),
- jakie są właściwości skrobi (A),
- do czego służy skrobia (B).
- jaka jest rola skrobi w organizmach roślinnych i zwierzęcych.
Uczeń umie:
- zbadać właściwości fizyczne skrobi (C),
- podać wzór skrobi (C),
- zidentyfikować skrobię w różnych produktach za pomocą jodyny (C),

Metody:
- wiodąca: eksperyment badawczy
- wspomagająca: pogadanka
- praca z podręcznikiem

Materiały dydaktyczne:
- karty pracy do uzupełnienia,
- podręcznik,
- odczynniki: skrobia, woda zimna, woda wrząca, jodyna,
- produkty spożywcze: ziemniak, mąka pszenna, śmietana, fasola, cukier puder,
- przyrządy i sprzęt laboratoryjny: probówki, zlewki, szkiełka zegarkowe, bagietki, zestaw ćwiczeniowy do obserwacji mieszanin w świetle przechodzącym.

Forma nauczania:
Praca uczniów w grupach (2-3 uczniów w każdej grupie).

Przebieg lekcji:

1. Podanie tematu lekcji i zapoznanie uczniów z celami operacyjnymi lekcji.
2. Przypomnienie wiadomości o cukrach z ostatniej lekcji (skład, właściwości i reakcje charakterystyczne cukrów prostych).
3. Przypomnienie (z lekcji biologii) roli skrobi w organizmach roślinnych i zwierzęcych.
4. Klasa zostaje podzielona na 5 grup, każda grupa dostaje zestaw ćwiczeniowy, instrukcje do przeprowadzenia doświadczenia, karty pracy.

Zestaw ćwiczeniowy:
- probówka,
- zlewka,
- pięć szkiełek zegarkowych,
- bagietka,
- zestaw ćwiczeniowy do obserwacji mieszanin w świetle przechodzącym,
- skrobia,
- zimna woda,
- wrząca woda,
- ziemniak,
- mąka pszenna,
- śmietana,
- fasola,
- cukier puder.

Instrukcje dla grup:

Doświadczenie 1
Zbadaj właściwości fizyczne skrobi.

Doświadczenie 2
Do probówki wsyp pół łyżeczki skrobi, wlej 5 cm3 zimnej wody i rozmieszaj. Następnie zawartość probówki przelej do zlewki z wrzącą wodą i znowu zamieszaj.

Doświadczenie 3
Za pomocą zestawu ćwiczeniowego do badania mieszanin w świetle przechodzącym określ, jak zachowuje się wiązka świetlna przechodząca przez kleik skrobiowy.

Doświadczenie 4
Do probówki wlej około 2 cm3 kleiku skrobiowego i
2 krople jodyny (roztwór jodu w C2H5OH). Obserwuj zmianę zabarwienia. Następnie w podobny sposób zbadaj, czy w ziemniakach, mące, śmietanie, fasoli, cukrze pudrze znajduje się skrobia. W tym celu na te produkty wprowadź po 1 kropli jodyny. Wyniki obserwacji wpisz do tabelki.

5. Uczniowie przystępują do wykonywania doświadczeń w swoich zespołach wg instrukcji. Uzupełniają karty pracy (rysują schemat, zapisują obserwacje, podejmują próbę prawidłowego sformułowania wniosków).
6. Wspólne sformułowanie wniosków.

Prawidłowo sformułowane wnioski
1. Właściwości skrobi:
stan skupienia - stały,
barwa - biała,
zapach - bezwonna,
smak - bez smaku,
rozpuszczalność w zimnej wodzie - źle się rozpuszcza.
2. Po odgrzaniu pęcznieje, tworząc tzw. kleik skrobiowy.
3. Kleik skrobiowy wykazuje efekt Tyndalla jest, więc roztworem koloidalnym.
4. Skrobia z jodem (jodyną) daje ciemnoniebieskie zabarwienie. Jest to reakcja charakterystyczna skrobi i służy do wykrywania skrobi w różnych produktach.

7. Zapoznanie się z zastosowaniem skrobi na podstawie podręcznika.
8. Ocena pracy zespołów.

Praca domowa:
Wytłumacz, dlaczego chleb długo trzymany w ustach będzie miał słodki smak.

Karta pracy

Instrukcja wykonywania doświadczeń

Doświadczenie 1

Zbadaj właściwości fizyczne skrobi.

Doświadczenie 2

Do probówki wsyp pół łyżeczki skrobi, wlej 5 cm3 zimnej wody i rozmieszaj. Następnie zawartość probówki przelej do zlewki z
wrzącą wodą i znowu zamieszaj.

Doświadczenie 3

Za pomocą zestawu ćwiczeniowego do badania mieszanin w świetle przechodzącym określ, jak zachowuje się wiązka świetle przechodząca przez kleik skrobiowy.

Doświadczenie 4

Do probówki wlej około 2 cm3 kleiku skrobiowego i 2 krople jodyny (roztwór jodu w C2H5OH). Obserwuj zmianę zabarwienia. Następnie w podobny sposób zbadaj, czy w ziemniakach, mące, śmietanie, fasoli, cukrze pudrze znajduje się skrobia. W tym celu na te produkty wprowadź po 1 kropli jodyny. Wyniki obserwacji wpisz do tabelki.

Sprawozdanie z doświadczenia 1
Temat: "Badanie właściwości fizycznych skrobi"
Schemat:







Obserwacje:





Wnioski:
- stan skupienia-
- barwa-
- zapach-
- smak-
- rozpuszczalność w wodzie-

Sprawozdanie z doświadczenia 2
Temat: "Otrzymywanie kleiku skrobiowego"
Schemat:




Obserwacje: W gorącej wodzie ziarna skrobi............................ tworząc tzw. kleik skrobiowy.

Wnioski: Zjawisko jest nam dobrze znane z życia codziennego. W ten sposób otrzymujemy:..........................................................

Sprawozdanie z doświadczenia 3
Temat: "Przechodzenie promieni świetlnych przez kleik skrobiowy"
Schemat:

Obserwacje:



Wnioski: Kleik skrobiowy wykazuje efekt Tyndalla, jest, więc roztworem ..................................

Sprawozdanie z doświadczenia 4
Temat: "Wykrywanie skrobi"

Schemat:




Obserwacje:

Produkt	Reakcja z jodem (jodyną)	Obecność skrobi
kleik skrobiowy
ziemniak
mąka pszenna
śmietana
fasola
cukier puder

  Skrobia z jodem (jodyną) daje.................... zabarwienie. Jest to reakcja charakterystyczna i służy do wykrywania skrobi w różnych produktach.
 

Opracowanie: mgr inż. Małgorzata Konieczka

Wyświetleń: 14894