"Wygraj z astmą"

Samorządowa Szkoła Podstawowa w Brześciu przystąpiła do ogólnopolskiego programu edukacyjnego pod hasłem "Wygraj z astmą".

Organizatorem programu jest Fundacja Żyjmy Zdrowo.
Patronami zaś są: Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu oraz firma farmaceutyczna GlaxoSmithKline.

Celem tego programu jest przełamanie stereotypów i mitów dotyczących życia z astmą.

Wielkim osiągnięciem medycyny jest możliwość na tyle skutecznego leczenia astmy, żeby nie utrudniała ona aktywności życiowej. Jednak chorzy na astmę nie zawsze są świadomi, że jest to możliwe, żyją z przekonaniem, że są skazani na inwalidztwo do końca swoich dni. Akceptują objawy, które wcale nie muszą występować. Dlatego niezwykle istotna jest kwestia edukacji pacjentów chorych na astmę i ich rodzin, przedstawienie im realnych możliwości pełnego korzystania z życia pomimo choroby.

Zadania szkoły:

- przekazanie rodzicom informacji na temat astmy jako choroby,
- sporządzenie raportów z podaniem zadeklarowanej w każdej klasie liczby dzieci chorych na astmę i przesłanie ich na adres fundacji,
- przekazanie zainteresowanym rodzicom materiałów dotyczących ćwiczeń oddechowych dla dzieci chorych i podejrzanych o tę chorobę,
- przekazanie 3 kuponów na pierwszą bezpłatną wizytę w wybranym gabinecie lekarskim biorącym udział w programie,
- wykonanie prac plastycznych, literackich i innych, na temat "Moje aktywne życie z astmą" i przesłanie ich na adres fundacji,
- sporządzenie raportu z realizacji zdań w naszej placówce i odesłanie go do Warszawy do końca roku szkolnego
- coroczna aktualizacja danych.

Przy pełnej świadomości zagrożeń nie chcemy rezygnować ze zdobyczy cywilizacji. Czasami płacimy za to wysoką cenę... Mamy alergię, zapadamy na astmę oskrzelową itp. Dzieje się tak ponieważ postęp cywilizacji wyprzedza możliwości adaptacyjne człowieka. Następuje zmiana:
- warunków bytowania,
- warunków żywienia,
- widma zagrożeń biologicznych,
- zmiany genetyczne w otoczeniu człowieka itp.

Obecnie 5 - 10% populacji choruje na astmę. Duża część z nich choruje przez całe życie.

Definicja astmy

Astma oskrzelowa to choroba, podczas której w ścianie dróg oddechowych trwa przewlekły stan zapalny, który powoduje obrzęk ścianek oskrzeli zwęża ich światło, ograniczając przepływ powietrza. Utrudnia to oddychanie. Szczególnie groźny jest skurcz oskrzelików o najmniejszym przekroju. Napad astmy zaczyna się, gdy zostaną wydzielone substancje chemiczne wywołujące reakcje zapalne: histamina i leukotrieny. Wywołują one obrzęk i nadmierne wytwarzanie śluzu w drogach oddechowych.

Konsekwencją zapalenia jest:

1. Nadreaktywność oskrzeli na bodźce swoiste i nieswoiste,
2. Skurcz oskrzeli o zmiennym nasileniu, odwracalna całkowicie lub częściowo samoistnie lub po podaniu leków.
3. Manifestująca się takimi objawami:

- ucisk w klatce piersiowej, określany jako "zaciskanie",
- świszczący lub gwiżdżący oddech,
- przyspieszenie i spłycenie oddechu,
- utrudnienie oddychania, nasilające się w pozycji siedzącej,
- suchy lub wilgotny kaszel z dużą ilością odkrztuszanej wydzieliny,
- bezsenność, sen przerywany dusznością i męczącymi napadami kaszlu, uczucie zmęczenia.

Warianty kliniczne astmy:
- skurczowe zapalenie oskrzeli
- kaszlowa postać astmy - kaszel stały lub napadowy

Jeżeli wystąpił atak astmy należy:

1) Przerwać wysiłek i uspokoić dziecko.
2) Zapewnić mu oparcie rąk na stałym podłożu, tzw. postawa mówcy.
3) Rozluźnić odzież wokół szyi.
4) Nie wahać się z wezwaniem pomocy.

ZGŁOŚ SIĘ DO LEKARZ, JEŚLI...

- Objawy astmy wystąpiły po raz pierwszy.
- Środki zaradcze, które sam zastosowałeś, łącznie z zażyciem leków przepisanych przez lekarza na wypadek zaostrzenia astmy, nie spowodowały poprawy.
- Wezwij pogotowie ratunkowe, gdy odczuwasz duszność, z wysiłkiem chwytasz powietrze, pojawia się sinica obwodowa - niebieskawe zabarwienie warg i końców dłoni, najwyraźniejsze zwykle na płytce paznokciowej.

Czy i kiedy rozpocząć leczenie?

Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej przeprowadza wywiad lekarski dotyczący chorób alergicznych. Zawiera on następujące pytania:
1. Czy w najbliższej rodzinie (dziadkowie, rodzice, rodzeństwo, kuzyni) rozpoznane były choroby alergiczne, np. astma, katar sienny, alergiczne zapalenie skóry, alergia pokarmowa lub inne choroby alergiczne. Tak   Nie
2. Czy u pacjenta stwierdzono: przewlekłe, nawracające swędzące zmiany skórne rumieniowe, złuszczające się (w tym objawy skazy białkowej). Tak   Nie
3. Czy po spożyciu produktów, np.: mleka, jaj, orzechów, ryb, czekolady, cytrusów lub leków, stwierdzono u pacjenta pojawienie się: zmian skórnych Tak   Nie
objawów ze strony układu oddechowego (kaszel, duszność, świszczący oddech) Tak   Nie
objawów ze strony układu pokarmowego, np.: bóle brzucha, wymioty, biegunka. Tak   Nie
4. Czy stwierdzono u pacjenta: przewlekły kaszel, świszczący oddech lub duszność? Tak   Nie
5. Czy pacjent okresowo lub stale ma świąd nosa, oczu, wodnisty katar, łzawienie, którym towarzyszy częste kichanie lub trudności w oddychaniu przez nos? Tak   Nie
6. Czy pacjent ma nawracające infekcje dróg oddechowych?
Tak   Nie
7. Czy u pacjenta stwierdza się inne objawy alergii, pokrzywkę, obrzęk naczynioruchowy, uczulenie po ukąszeniu przez osę lub pszczołę. Tak   Nie

Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej kieruje na konsultację do lekarza alergologa.
Astmę powinien zawsze leczyć specjalista!

Lekarz alergolog stwierdza po badaniach czy pacjent:
A. Wymaga stałej opieki lekarza alergologa.
B. Wizyta jednorazowa, proszę o kontynuację leczenia (POZ)
C. Kolejna konsultacja za................. (do decyzji lekarza POZ).

Do badania czynności układu oddechowego służy pikflometr.

Leczenie wyłącznie duszności - to jest objawu, a nie przyczyny astmy - nie daje trwałych efektów. Trwające zapalenie uszkadza oskrzela i prowadzi do jego niekorzystnej przebudowy.

Leczenie zapalenia prowadzi do zahamowania przebudowy oskrzeli i ustąpienia duszności.

W astmie oskrzelowej uprawianie sportu jest wskazane, dzieci nie powinny być zwalniane z zajęć WF. Astmę naprawdę da się dobrze leczyć!
W każdym stopniu ciężkości choroby, pozwólmy dziecku sięgać po marzenia! Każdy ma szansę na mistrzostwo.

Przyczyny zaburzeń.

Napady astmy mogą być powodowane przez czynniki wewnętrzne i zewnętrzne. Te ostatnie, to przede wszystkim alergeny, np.: sierść zwierząt, żywność, kurz i roztocza kurzu domowego, jad owadów, pyłki roślin. Zanieczyszczenia środowiska, w tym także dym tytoniowy, mogą również wywołać skurcz oskrzeli. Określenie okoliczności, w których dochodzi do wyzwolenia w organizmie wewnętrznych czynników powodujących napad, jest bardzo trudne, dlatego nie zawsze udaje się je wyeliminować. Na pewno należą do nich stres, niepokój, gwałtowne zmiany temperatury, wysiłek fizyczny oraz infekcje układu oddechowego.
Jest kilka zasad, które można samemu wprowadzić w życie żeby zmniejszyć częstotliwość i nasilenie napadów.

Co można zrobić?

- Unikać gromadzenia się w otoczeniu, szczególnie w mieszkaniu, alergenów - kurzu, pyłków roślin oraz dymu papierosowego.
- Unikać kontaktu ze zwierzętami domowymi, np.: z kotami - ich sierść może być silnym alergenem.
- Zachować spokój. Opanowanie stresu pomaga w walce z astmą.
- Leczyć przeziębienia i infekcje grypowe.
- Zimą chronić drogi oddechowe przed bezpośrednim kontaktem z mroźnym powietrzem. Otulać okolice ust i nosa szalikiem.
- Prowadzić notatki dotyczące przebiegu choroby, pozwoli to określić czynniki wywołujące napady astmy.
- Wypijać dziennie co najmniej 8 szklanek wody, żeby rozwodnić śluz.

Jakie preparaty mogą pomóc?

Wymienione preparaty wspomagające powinny uzupełniać klasyczne leczenie astmy. Nie wolno przerwać przyjmowania leków przeciwastmatycznych przepisanych przez lekarza.

Ludzie chorzy na astmę mają często niedobory witaminy C i B₆ oraz magnezu. W błonach śluzowych dróg oddechowych jest dużo witaminy C, głównego przeciwutleniacza naszego organizmu. Działa ona błyskawicznie i neutralizuje silne utleniacze, które dostają się do oskrzeli z wydychanym powietrzem. Może też zahamować reakcję alergiczną, chroniąc komórki przed uwalnianą histaminą. Wspomaga też leczenie astmy powysiłkowej. Badania dowodzą, że zażycie witaminy C przed wysiłkiem fizycznym może zablokować procesy, które wywołują napad. Magnez zmniejsza gotowość skurczową mięśniówki oskrzeli. Badania wykazują, że przyjmowanie witaminy B₆ zmniejsza objawy astmy, a zwłaszcza świszczący oddech.

Substancje z grupy flawonoidów - kwercetyna - blokuje uwalnianie histaminy oraz, podobnie jak inne przeciwutleniacze, neutralizuje wolne rodniki tlenowe, które wywołują stan zapalny ściany dróg oddechowych. Tłuszcz ryb morskich, takich jak makrela, łosoś, dorsz, oraz uzyskiwane z nich oleje rybne zawierają wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega - 3, które działają przeciwzapalnie na ścianę oskrzeli. W leczeniu astmy stosuje się także łagodzące lub wykrztuśne preparaty roślinne: lukrecję, tymianek, babkę lancetowatą, czosnek, ziele hyzopu.

Pokarmy - alergeny pokarmowe i dodatki do żywności

Cytrusy - owoce cytrusowe mogą wywoływać reakcje pseudoalergiczne u osób które nigdy nie były i nie będą uczulone, bardzo często pod postacią.

Jabłka - Nie zawsze wiemy, że z alergią na pyłki roślin może wiązać się alergia na pokarm. Atak astmy u osoby uczulonej na brzozę wystąpić może po jabłkach, selerze i marchwi. Tak nie dla każdego sok marchwiowo - jabłkowy będzie źródłem zdrowia.

Chipsy - bogate we wzmacniacze smaku, substancje aromatyzujące oraz konserwowane sulfitami w postaci lotnej. Niebezpieczne jest "zaciągnięcie się" takim aromatem przy nadreaktywnych oskrzelach.

Mleko i kazomorfiny - nie zawsze wiemy że mleko jest mieszaniną różnych białek. Można mieć reakcję alergiczną na różne ich rodzaje. Szklanka mleka może być w takim przypadku przyczyną zaostrzenia astmy.

Banany - są przykładem na wprowadzenie do organizmu gotowych substancji o działaniu podobnym do tych, które powstają w reakcji alergicznej. W grupie tej będzie również kiwi, sery żółte, tuńczyk, niektóre wędliny, kiszona kapusta. Jedząc te produkty zjadamy silny związek chemiczny serotoninę, tyraminę lub histaminę.

Wieprzowina - przykład na resztki pestycydów, dodatków paszowych, sterydów anabolicznych, wzmacniaczy smaku, konserwantów, sztucznych aromatów witaminowych. Wszystko zapakowane w folię i pływające w zupie utrwalaczy. Nie psuje się wiele tygodni. Bakterie też mają swój rozum.

Krewetki - mogą silnie uczulać. W sposób jawny zjadane bezpośrednio, w chrupkach, potrawach śródziemnomorskich. W sposób ukryty zjadamy kryla - małego skorupiaka dodawanego jako wypełniacz wędlin. Skorupiaki dają silne reakcje krzyżowe z roztoczami kurzu domowego.

 

Opracowanie: mgr Elżbieta Liburska

Wyświetleń: 3065