Autor: Mirosława Czyż
Inspiracją do napisania przeze mnie projektu « Z ekologią na ty» było kształtowanie
postaw proekologicznych u dzieci. Edukacja ekologiczna powinna być świadomą i
zamierzoną działalnością nauczycieli i rodziców. Wiem, że działania nauczycieli są
niepowtarzalną szansą kształtowania przyjaznych naturze postaw. Ważne jest, aby w ten
proces angażować także rodziców, którzy są niepodważalnym autorytetem dla dziecka w
młodszym wieku szkolnym. Projekt « Z ekologią na ty» realizowany był poprzez różne
formy ( wycieczki, wystawki, inscenizacje, konkursy, zajęcia plastyczne i techniczne,
muzyczne itp.)
SSP Kaczanowo, Rok szkolny 2008/2009, Termin realizacji: marzec-kwiecień 2009r.
Wstęp
Edukacja ekologiczna dzieci jest niezwykle ważna w uświadomieniu potrzeby i
konieczności ochrony środowiska. Uwrażliwiając je od samego początku ich edukacji na
potrzeby środowiska, bogacenie ich wiedzy o zależnościach zachodzących, wskazywanie
piękna i różnorodności przyrody ma uzmysłowić małym obywatelom jak wiele zależy od
człowieka, od nich samych.
Świat ludzi to przede wszystkim ich środowisko przyrodnicze. Jest ono bezpośrednio
odpowiedzialne za prawidłowe funkcjonowanie organizmów i ich rozwój. Początkowo
człowiek żył i działał w harmonii z przyrodą, ale z biegiem czasu jego wymagania rosły i
coraz bardziej zaspokajając swoje potrzeby, człowiek doprowadził do degradacji
środowiska przyrodniczego. Korzystanie z darów natury jest dla człowieka
koniecznością. Właściwie nie ma on wyboru. Jest zmuszony oddychać powietrzem, które
go otacza, pić wodę, która jest mu dostępna i żyć w krajobrazie, jaki roztacza się wokół
niego. Edukacja ekologiczna jest poważnym zadaniem, gdyż dziecko z jednej strony jest
narażone na oddziaływanie zanieczyszczeń środowiska, a z drugiej strony jest świadkiem
i obserwatorem zmian, jakie w tym środowisku zachodzą. Dlatego już od najmłodszych
lat należy prowadzić działania edukacyjne zmierzając do kształtowania
odpowiedzialności za stan środowiska przyrodniczego, tworzenia gotowości działania w
celu ochrony środowiska i powstawania więzi z przyrodą.
Gdy człowiek już jako dziecko pozna problematykę gospodarki odpadami oraz jej
znaczenie dla ekosystemu, to wówczas kształtuje się zupełnie inny stosunek do środowiska. Dla nauczycieli nauczania zintegrowanego należy zasianie ekologicznego
ziarenka, które przy odpowiedniej pielęgnacji zaowocuje u dorosłego człowieka
odpowiedzialnością za losy naszego środowiska.
Projekt edukacyjny„Z ekologią na ty” jest adresowany dla uczniów klas I- III. Daje
on możliwość zaangażowania się większej liczbie uczniów oraz pokazuje na zewnątrz ich
inicjatywę. Ma on charakter zespołowy, realizowany jest przez uczniów i nauczycieli. Ma
na celu ożywienie życia szkoły, uświadomienie potrzeby i konieczności ochrony
środowiska, wytworzenie mody na ekologiczny styl życia, uwrażliwienie na piękno
przyrody poprzez bezpośredni z nią kontakt. Każdej klasie przydzielone są zadania do
realizacji. Oprócz wszystkich zadań przygotowana zostanie inscenizacja:„ XXI wiek- w
Stumilowym lesie”. Projekt trwa 6 tygodni: od początku marca do 22 kwietnia.
Podsumowanie jego odbędzie się 22 kwietnia, kiedy to przypada Światowy Dzień Ziemi.
Wtedy odbędzie się prezentacja osiągnięć wszystkich uczestników. Ideą projektu jest
wpojenie dzieciom pewnych zasad dotyczących ochrony środowiska. Uczniowie będą
mogli zaprezentować przygotowane wiersze, piosenki, inscenizacje i prace plastyczne. W
tym dniu dzieci przejdą„zielonym korowodem” po ulicach Kaczanowa, przy dźwiękach
eko- instrumentów. zaprezentują także modę ekologiczną. Stroje zostaną wykonane z
elementów odpadowych.
Cele główne w realizacji projektu to:
kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody
poznawanie podstawowych pojęć ekologicznych
poszerzenie wiedzy uczniów na temat stanu naszego środowiska i zagrożeń jakie
niesie ze sobą cywilizacja
uczenie się mądrego korzystania z zasobów natury
rozbudzanie i podnoszenie świadomości ekologicznej
czynna ochrona przyrody
wytworzenie mody na ekologiczny styl życia
wyrabianie nawyku porządku i oszczędnego korzystania z materiałów
uświadomienie potrzeby ochrony środowiska
poznanie metod walki ze śmieciami oraz kształtowanie nawyku segregowania
odpadów
rozwijanie sprawności ruchowej poprzez gry, zabawy ruchowe i ćwiczenia
gimnastyczne z wykorzystaniem plastikowych butelek i opakowaniach po jogurcie
rozwijanie kreatywności dzieci wiejskich
Umiejętności kluczowe, które przeświecały realizacji projektu to:
obserwowanie pozytywnych i negatywnych zmian zachodzących w przyrodzie w
przyrodzie w wyniku ingerencji człowieka
umiejętne przekazywanie pozytywnych, ekologicznych wartości ludziom z
najbliższego otoczenia
umiejętne słuchanie i wyciąganie wniosków
wykorzystywanie znajomości form ochrony przyrody występujących w okolicy umiejętne prezentowanie własnych osiągnięć
rozwijanie problemów w sposób twórczy
Metody, które zastosowane zostały w realizacji projektu: podająca, dyskusja,
pogadanka,„ burza mózgów”, przygotowanie inscenizacji, zbieranie informacji, słuchanie
piosenek i tekstów o tematyce ekologicznej, zastosowanie różnych technik plastycznych,
praca w grupach, ankieta do dzieci, ankieta do rodziców.
Środki dydaktyczne i środki realizacji: duże arkusze papieru, markery, albumy,
materiały odpadowe ( puszki, butelki plastikowe, opakowania po jogurtach itp),
płytoteka, sprzęt audio- video, kserokopiarka, czasopisma ( AURA EKOŚWIAT itp., teksty
o tematyce ekologicznej, plakaty na temat„Posłuchaj dobrej rady — segreguj odpady”),
Internet.
Zadania jakie były do wykonania:
Wycieczka do oczyszczalni ścieków we Wrześni
Wycieczka na wysypisko komunalne w Bardzie
Wycieczka do punktu skupu puszek
Projektowanie znaczków ekologicznych ( odznaki ekologicznej)
Wykonanie eko- instrumentów na powitanie wiosny
Wykonanie plakatów:„ Posłuchaj dobrej rady- segreguj odpady”
Wykonanie przez dzieci prac plastycznych:„ Ziemia nasz wspólny dom”
Projektowanie pojemników do segregacji odpadów
Konkurs- zbieranie puszek aluminiowych
Wykonanie ozdób wielkanocnych z materiałów odpadowych
Prezentacja multimedialna„ Kompostownik”,„Segregacja odpadów”.
Nauka piosenek o tematyce ekologicznej pt.„ Cuda natury”,„ Moje miasto”, „
Pytam”.
Czytanie w klasach przez nauczycieli czytanek o tematyce ekologicznej
Wykonanie w klasie doświadczenia:„ Badamy szkodliwości śmieci”
Przygotowanie inscenizacji
Rozwiązywanie krzyżówek, rebusów
Moda ekologiczna- projektowanie
Konkurs wiedzy ekologicznej
Wspólne wymyślanie haseł propagujących właściwe postępowanie z odpadami
Ankieta do rodziców
Ankieta do dzieci
Będąc na wycieczce w oczyszczalni ścieków we Wrześni dzieci miały możliwość
zobaczenia jak wygląda oczyszczalnia i do czego służy. Poznały kolejne etapy
oczyszczania ścieków i urządzenia do tego służące. Obserwowały, że komputerowo
obsługiwane są urządzenia. Człowiek siedząc w pomieszczeniu może zawiadywać
wieloma urządzeniami przy pomocy komputera.
Podczas wycieczki na wysypisko w Bardzie miały możliwość po raz pierwszy w życiu
zobaczyć jak funkcjonuje wysypisko. Z wielkim zdziwieniem zwróciły uwagę na olbrzymi
kompaktor, który zgniatał śmieci. Zobaczyły, że plastikowe butelki są zgniatane w
kilkudziesięciokilowe baloty a później po odpowiedniej przeróbce znowu robione są butelki do napojów. Widząc pracowników pracujących na wysypisku wśród
nieprzyjemnych zapachów stwierdziły, że jest to ciężka praca.
Będąc na wycieczce w punkcie skupu puszek u p. Nowaków w Bierzglinku„ Recykling i
kasacja samochodów” zobaczyły i poszerzyły swoją wiedzę dotyczącą recyklingu.
Na pierwszy dzień wiosny klasy przygotowywały eko- instrumenty ( np. puszki z
grochem, bębenki z opakowań od jogurtów itp.) Z tymi instrumentami szły w barwnym
korowodzie ulicami Kaczanowa. Niosły transparenty a na nich hasła np.:„ Ziemia to nasz
wspólny dom”,„ Wszędzie wesoło, gdy zielono wkoło”,„ Posłuchaj dobrej rady- segreguj
odpady” itp. Miały na sobie zaprojektowane przy pomocy rodziców i nauczycieli stroje
ekologiczne. Później po powrocie do szkoły odbył się pokaz mody ekologicznej przy
muzyce. Nagrody i dyplomy przydzielane były za I, II i III miejsce w kategorii klas I- III.
Stroje były bardzo pomysłowe. Wykorzystano do wykonania ich: worki foliowe, kartony,
kubeczki po jogurtach, papier szary, gazety, puszki, butelki plastikowe. Było bardzo
kolorowo i śmiechu przy tym co niemiara.
Na zajęciach uczniowie projektowali pojemniki do segregacji odpadów. Wykorzystali do
tego celu kartony, które pomalowali na odpowiednie kolory: na niebiesko- do papieru, na
żółto- do plastiku, na zielono- do szkła, oraz pojemnik do puszek. Poznały zasady
segregacji śmieci. Kartony znajdowały się na korytarzu, gdzie można było wrzucać
odpady. W klasie ustawiłam specjalny karton do baterii. Dzieci zapoznały się ze
szkodliwością baterii dla środowiska.
W szkole wykonywaliśmy doświadczenie, aby stwierdzić co najdłużej a co najkrócej
rozkłada się w ziemi. Do trzech słoików nasypaliśmy ziemi. Do jednego włożyliśmy
ogryzek od jabłka, do drugiego puszkę od coca-coli, do trzeciego zgniecioną butelkę
plastikową. Po trzech tygodniach sprawdziliśmy: uczniowie zauważyli, że najszybciej
rozkłada się ogryzek, natomiast wygląd butelki i puszki nie zmienił się.
Na innych zajęciach miały możliwość poznania oznakowanie towarów:
Opakowanie nadające się do recyklingu
Opakowanie przyjazne dla środowiska
Opakowanie wyprodukowane z papieru makulaturowego
Symbole oznaczające, że produkt nie zawiera freonów
Oznaczenia opakowań z tworzyw sztucznych
Oznaczenia kosmetyków nie testowanych na zwierzętach.
Zadaniem każdego dziecka było przyniesienie na zajęcia opakowania. Dzieci sprawdzały
później oznakowania i porównywały z nazwami i symbolami znajdującymi się na
tablicach w klasie
Aby uzyskać informacje dotyczące oceny projektu opracowałam i przeprowadziłam dla
nauczycieli ankietę ewaluacyjną. Ewaluacja tego przedsięwzięcia pozwoliła mi na
stwierdzenie dobrze przygotowanego projektu, który stał się przydatny do kształtowania
postaw pro- ekologicznych.
Opracowałam również ankietę do rodziców dzieci, którą wypełnili w domu. Ankieta była anonimowa. Poniżej przedstawię pytania ankiety skierowanej do rodziców:
1. Czy Pan/ Pani segreguje odpady w swoim gospodarstwie domowym?
tak
nie
2. Czy wie Pan/ Pani gdzie na osiedlu znajdują się pojemniki do segregacji odpadów?
tak
nie
3. Czy odpady niebezpieczne (zużyte baterie, opakowania po farbach,
rozpuszczalnikach, akumulatory, przeterminowane leki) wyrzucają państwo:
podczas objazdowej zbiórki odpadów niebezpiecznych
dzieci wynoszą baterie do specjalnych pojemników w szkole
przeterminowane leki wynosicie do apteki
do śmietnika
4. Czy zetknęli się państwo z zagadnieniami edukacji ekologicznej prowadzonej w
środkach masowego przekazu?
tak
nie
5. Robiąc zakupy jakiej torby używa Pan/ Pani najczęściej?
torby tekstylnej
mocnej siatki plastikowej
siateczek jednorazowych
koszyka
Ankietę dotyczącą postępowania z odpadami wypełniali również uczniowie. Poniżej
przedstawię pytania ankiety, którą opracowałam:
1. Co robi się z puszkami aluminiowymi w twoim domu?
wyrzuca się do specjalnych pojemników
spala się
wywozi się do lasu lub w inne miejsce
puszki są oddawane do punktu skupu aluminium wyrzuca się do zwykłych koszy
2. Co się dzieje z gazetami w waszym domu?
są palone
są wyrzucane do zwykłych koszy
są wyrzucane do lasu lub w inne miejsca
są wrzucane do specjalnych pojemników
są oddawane do punktu skupu makulatury
3. Jak postępuje się w twoim domu z plastikowymi butelkami?
są wywożone do lasu
są palone
są wyrzucane do specjalnych pojemników na PET
są wyrzucane do zwykłego kosza
4. Czy butelki plastikowe w waszych domach są zgniatane?
tak
nie
5. Czy wy lub rodzice kupujecie napoje w szklanych butelkach?
tak
nie
6. Czy do waszych domów przyjeżdża samochód, który zabiera śmieci?
tak
nie
7. Jak często zdarza ci się wyrzucić śmieci na pobocze drogi?
kilka razy w tygodniu
raz w tygodniu
bardzo rzadko
nigdy nie wyrzucam śmieci na pobocze drogi
8. Czy przechodząc obok wyrzuconego śmiecia podnosisz go i wrzucasz do kosza?
zawsze
czasami nigdy (nie ja go wyrzuciłem i dlatego go nie podniosę)
9. Czy uważasz, że palenie wszystkich śmieci jest dobre?
tak
nie
10. Czy wrzucasz śmieci do specjalnych pojemników (pojemniki na papier, pojemniki na
szkło, pojemniki na tworzywa sztuczne)
tak
nie
11. Który rodzaj butelek jest według Ciebie najlepszy?
szklane
plastikowe
12. Czy widziałeś wysypiska śmieci w lesie, w pobliżu swojego miejsca zamieszkania?
tak
nie
13. Co zrobisz z plastikową butelką?
spalę
wyrzucę gdziekolwiek
wyrzucę do pojemnika PET
wyrzucę do kosza
14. Czy przed wyrzuceniem plastikowej butelki, odkręcasz jej zakrętkę?
tak
nie
15. Który napój kupisz najchętniej?
w kartoniku
w plastikowej butelce
w szklanej butelce
16. Czy przed wyrzuceniem kartonu zgniatasz go? tak
nie
17. Czy zwracasz uwagę na oznaczenia na opakowaniach produktów i czy ma to wpływ
na decyzję o zakupie danego produktu ( np. znaczek oznaczający nietestowanie
produktu na zwierzętach, znaczek oznaczający, że opakowanie nadaje się do recyklingu)
tak
nie
18. Recykling oznacza, że śmieci można:
palić
wyrzucać do każdego pojemnika
poddać odzyskowi w procesie produkcyjnym
19. Segregacja odpadów to:
rozdzielanie odpadów na papier, szkło, plastik, puszki aluminiowe
wyrzucanie do kosza
zgniatanie i wyrzucanie do specjalnych pojemników
20. Czy segregacja odpadów ( śmieci) jest według Ciebie potrzebna:
tak
nie
Podczas omawiania ankiet dyskutowałam z dziećmi na temat pytań i starałam
się znaleźć wspólną ich zdaniem właściwą odpowiedź. Wszystkie wspólne
odpowiedzi ustalone przez uczniów zapisałam na tablicy. Następnie
omawialiśmy każdą z nich i weryfikowałam ewentualne błędy.
Podsumowaniem wiadomości był konkurs. Oto pytania konkursowe:
1. Co to jest ekologia?
2. Co wrzucamy do pojemnika na papier, co do pojemnika na plastik, co do pojemnika na
metal?
3. Jaki kolor jest znakiem rozpoznawczym przyjaciół Ziemi?
4 .Kiedy obchodzony jest Światowy Dzień Ziemi?
5. Jak postępuje w lesie przyjaciel Ziemi? 6. Które z opakowań są najmniej szkodliwe dla środowiska: papierowe, metalowe czy
szklane?
7. Co oznacza słowo recykling?
8. Jaką siatkę najlepiej zabrać idąc na zakupy: koszyk, torbę plastikową czy torbę z
materiału?
9. Jakie odpadki najdłużej zalegają w ziemi: plastikowa butelka, papier, skórka od
banana?
10. Które z odpadów należą do niebezpiecznych: stare gazety, resztki żywności, resztki
farb, popiół?
Za I, II i III miejsce były dyplomy i nagrody rzeczowe.
Opracowała: Mirosława Czyż

Wyświetleń: 2502