Temat : Jakie właściwości mają białka ?
Cele ogólne :
poznanie struktury i właściwości białek
rozwijanie prawidłowej obserwacji oraz umiejętności wyciągania wniosków.
Cele szczegółowe :
Po lekcji uczeń powinien :
zdefiniować pojęcia : struktura pierwszorzędowa i drugorzędowa polipeptydów,
wyjaśnić strukturę trzeciorzędową i czwartorzędową białek,
opisać właściwości roztworów białek,
zbadać wpływ różnych czynników na białko,
wyjaśnić pojęcia : wysalanie, peptyzacja, denaturacja, koagulacja,
zrozumieć zmiany struktury białka zachodzące podczas koagulacji,
zastosować poznaną wiedzę w życiu codziennym,
posługiwać się bezpiecznie sprzętem i substancjami chemicznymi,
postępować zgodnie z zasadami dbałości o zdrowie własne, kolegów
i ochronę środowiska.
Metody nauczania :
elementy metody problemowej, ćwiczenia laboratoryjne
Środki dydaktyczne :
sprzęt laboratoryjny : probówki, zlewki, cylindry miarowe, bagietki, palniki spirytusowe, latarki i przesłony z papieru,
odczynniki : białko jaja kurzego, chlorek sodu, kwas solny, wodorotlenek sodu, azotan(V) ołowiu(II), woda destylowana,
karty pracy ucznia, plansze.
Ogólny plan lekcji z bilansem czasu :
Część nawiązująca 5 minut
Część właściwa 35 minut
Część podsumowująca 5 minut
Przebieg lekcji :
I. Przypomnienie wiadomości na temat :
występowania białek,
podziału białek,
składu pierwiastkowego białek.
II. Struktura i właściwości białek
Omówienie roli kolejności reszt aminokwasowych w cząsteczkach białek.
Definiowanie struktury pierwszorzędowej białek.
Przypomnienie wiadomości na temat wiązania wodorowego.
Rola wiązania wodorowego w budowie cząsteczek białek.
Podanie definicji struktury drugorzędowej białek.
Wyjaśnienie struktury trzeciorzędowej i czwartorzędowej białek.

C z ę ś ć d o ś w i a d c z a l n a l e k c j i
Problem : Jaki rodzaj roztworu tworzą białka w wodzie ?
Doświadczenie 1.
Badanie rozpuszczalności białka w wodzie i ustalenie charakteru tego roztworu.
Wykonanie :
Białko jednego jaja kurzego rozpuść w 100 cm³ wody destylowanej. Otrzymany roztwór umieść w zlewce i oświetl go z boku żarówką, umieszczając pomiędzy zlewkę a żarówkę przesłonę z czarnego papieru z wyciętym małym otworkiem. Zapisz obserwacje i wniosek
w karcie pracy ucznia.
Obserwacje:
Białko jaja kurzego rozpuszcza się w wodzie, tworząc opalizujący roztwór. Światło przechodząc przez badany roztwór rozprasza się i powstaje stożek Tyndalla.
Wniosek :
Białko rozpuszcza się w wodzie z utworzeniem roztworu koloidalnego.
Problem : Jak zachowują się roztwory białka po dodaniu do nich chlorku sodu ?
Doświadczenie 2.
Badanie zjawiska wysalania białka.
Wykonanie :
Do probówki wlej 2 cm³ roztworu białka w wodzie. Dodaj szczyptę soli kuchennej i wymieszaj. Zapisz obserwacje. Następnie do probówki dodaj 10 cm³ wody destylowanej
i wstrząsaj przez chwilę. Zapisz obserwacje i wniosek w karcie pracy ucznia.
Obserwacje :
Po wsypaniu do roztworu białka soli kuchennej wytrąca się biały osad. Gdy dodamy wody destylowanej i wstrząśniemy osad rozpuszcza się.
Wnioski :
Białko pod wpływem soli kuchennej wytrąca się z roztworu. Proces ten nazywamy wysalaniem. Wytrącone białko można ponownie rozpuścić w wodzie. Jest to proces peptyzacji.
Problem : Jak zachowują się roztwory białka, gdy działamy na nie roztworami : kwasu
solnego, wodorotlenku sodu, azotanu(V) ołowiu(II) lub wysoką temperaturą ?
Doświadczenie 3.
Badanie działania różnych substancji i podwyższonej temperatury na roztwór białka.
Wykonanie :
Do czterech probówek wlej po 2 cm³ roztworu białka, a następnie do każdej dodaj odpowiedni odczynnik (według tabeli w karcie pracy).Wstrząśnij zawartość probówek. Zapisz wyniki obserwacji zjawisk zachodzących w poszczególnych probówkach w tabeli.
Następnie do każdej probówki dodaj po 10 cm³ wody destylowanej i obserwuj zachodzące zmiany. Wyniki obserwacji wpisz do tabeli. Zapisz wniosek w karcie pracy ucznia.
Wnioski :
Pod wpływem stężonych roztworów kwasów, zasad, soli metali ciężkich oraz wysokiej temperatury białka strącają się z roztworów w sposób nieodwracalny.
Zjawisko to nosi nazwę denaturacji białka.
- Wyjaśnienie zmiany struktury białka zachodzącej podczas denaturacji.
- Definiowanie zjawiska koagulacji.

III. Podsumowanie lekcji
Rozwiązanie zadań ( ustnie ) :
Scharakteryzuj strukturę białka.
Świeże śledzie konserwuje się zalewając je stężonym roztworem soli kuchennej, w wyniku czego stają się twarde i sztywne. Po wymoczeniu ich w wodzie ponownie stają się miękkie. Wyjaśnij przyczyny tych zjawisk.
Wyjaśnij, jakie zjawisko zachodzi podczas smażenia jajecznicy.
- Ocena pracy uczniów.
Praca domowa
1. Oblicz :
zawartość procentową białka w swoim organizmie, w którym stanowi ono około 15% masy ciała,
zapotrzebowanie dzienne Twojego organizmu na białko, które wynosi 2g białka w ciągu doby na 1kg masy ciała.
Dla chętnych :
2. Hemoglobina o masie cząsteczkowej 68000u zawiera 0,3295% masowych żelaza
i 0,3765 % siarki. Ustal liczbę atomów żelaza i siarki w tym związku.

Wyświetleń: 7143